Proverbes 25
1 Voici encore des proverbes de Salomon, copiés par les gens d'Ézéchias, roi de Juda.
To również są przysłowia Salomona, które przepisali mężowie Ezechiasza, króla Judy.
2 La gloire de Dieu est de cacher les choses; mais la gloire des rois est de sonder les affaires.
Chwałą Boga jest sprawę taić, ale chwałą królów – dociekać sprawy.
3 Il n'y a pas moyen de sonder les cieux, à cause de leur hauteur, ni la terre, à cause de sa profondeur, ni le cœur des rois.
Wysokość niebios i głębia ziemi, i serca królów są niezbadane.
4 Ote de l'argent les scories, et il en sortira un vase pour le fondeur.
Usuń żużel ze srebra, a wyjdzie naczynie dla złotnika.
5 Ote le méchant de devant le roi, et son trône sera affermi par la justice.
Usuń niegodziwego sprzed króla, a jego tron umocni się w sprawiedliwości.
6 Ne fais point le magnifique devant le roi, et ne te mets point au rang des grands.
Nie wywyższaj się przed królem i nie stawaj na miejscu wielkich;
7 Car il vaut mieux qu'on te dise: Monte ici, que si l'on t'abaissait devant le prince que tes yeux auront vu.
Bo lepiej, żeby ci powiedziano: Podejdź tu, niż żeby cię poniżono przed księciem, którego twoje oczy widziały.
8 Ne te hâte pas de sortir pour plaider, de peur qu'à la fin tu ne saches que faire, après que ton prochain t'aura rendu confus.
Nie spiesz się do kłótni, bo na końcu [nie będziesz wiedział], co zrobić, gdy cię zawstydzi twój bliźni.
9 Plaide ta cause contre ton prochain; mais ne révèle point le secret d'un autre;
Załatw sprawę ze swoim bliźnim i nie zdradzaj tajemnicy drugiemu;
10 De peur qu'en l'apprenant, il ne te le reproche, et que tu n'en reçoives un blâme qui ne s'efface point.
By ten, który słucha, nie zawstydził cię, a twoja niesława nie przylgnęła do ciebie.
11 Une parole dite à propos est comme des pommes d'or dans des paniers d'argent.
Odpowiednio wypowiedziane słowo [jest jak] złote jabłko w srebrnych rzeźbach.
12 Quand on reprend le sage qui a l'oreille docile, c'est comme une bague d'or, ou comme un joyau d'or fin.
Jak złoty kolczyk i klejnot ze szczerego złota tak jest dla uszu posłusznego ten, który mądrze strofuje.
13 L'ambassadeur fidèle est à ceux qui l'envoient, comme la fraîcheur de la neige au temps de la moisson, et il restaure l'âme de son maître.
Czym chłód śniegu w czasie żniwa, [tym] wierny posłaniec dla tych, którzy go posyłają, bo pokrzepia dusze swych panów.
14 Celui qui se vante faussement de sa libéralité, est comme les nuées et le vent sans pluie.
Człowiek, który się chlubi zmyślonym darem, jest jak chmury i wiatr bez deszczu.
15 Le prince est fléchi par la patience, et la langue douce brise les os.
Cierpliwością można przekonać władcę, a łagodny język łamie kości.
16 Quand tu auras trouvé du miel, manges-en, mais pas plus qu'il ne t'en faut; de peur qu'en en prenant avec excès, tu ne le rejettes.
Czy znalazłeś miód? Zjedz tyle, ile trzeba, byś objadłszy się, nie zwrócił go.
17 De même, mets rarement le pied dans la maison de ton prochain, de peur qu'il ne soit rassasié de toi et qu'il ne te haïsse.
Oddal nogę od domu bliźniego, by nie miał cię dość i cię nie znienawidził.
18 L'homme qui porte un faux témoignage contre son prochain, est comme un marteau, une épée, et une flèche aiguë.
Kto mówi fałszywe świadectwo przeciw swemu bliźniemu, [jest] młotem i mieczem, i ostrą strzałą.
19 La confiance en un perfide au jour de la détresse, est une dent qui se rompt, et un pied qui glisse.
Ufność w człowieka niewiernego w dniu ucisku jest [jak] złamany ząb i zwichnięta noga.
20 Celui qui chante des chansons à un cœur affligé, est comme celui qui ôte son vêtement en un temps froid, et comme du vinaigre répandu sur le nitre.
[Jak] ten, kto zabiera odzienie w czasie zimy i jak ocet na saletrze taki [jest ten], kto śpiewa pieśni smutnemu sercu.
21 Si ton ennemi a faim donne-lui du pain à manger; et s'il a soif donne-lui de l'eau à boire.
Jeśli twój nieprzyjaciel jest głodny, nakarm go chlebem, a jeśli jest spragniony, napój go wodą;
22 Car ce sont des charbons ardents que tu amasseras sur sa tête, et l'Éternel te le rendra.
Bo zgarniesz rozżarzone węgle na jego głowę, a PAN cię nagrodzi.
23 Le vent du nord produit la pluie, et la langue qui médit en secret, produit le visage irrité.
[Jak] północny wiatr przepędza deszcz, tak gniewna twarz [przepędza] plotkarski język.
24 Mieux vaut habiter au coin d'un toit, qu'avec une femme querelleuse dans une grande maison.
Lepiej mieszkać w kącie pod dachem niż z kłótliwą żoną w przestronnym domu.
25 De bonnes nouvelles apportées d'un pays éloigné, sont comme de l'eau fraîche à une personne altérée et lasse.
[Jak] zimna woda dla pragnącej duszy, [tak] dobra wieść z dalekiej ziemi.
26 Le juste qui bronche devant le méchant, est comme une fontaine embourbée et une source gâtée.
[Jak] zmącone źródło i zepsuty zdrój, [tak] sprawiedliwy, który upada przed niegodziwym.
27 Il n'est pas bon de manger trop de miel, et sonder les choses profondes est un fardeau.
Niedobrze jest jeść za dużo miodu, a szukanie własnej chwały nie jest chwałą.
28 L'homme qui n'est pas maître de lui-même, est comme une ville où il y a brèche et qui est sans murailles.
Człowiek, który nie panuje nad swoim duchem, jest [jak] miasto zburzone [i] bez muru.
