Proverbes 24

1 Ne porte point envie aux hommes méchants, et ne désire point être avec eux.

Huwag kang mananaghili sa mga masamang tao, ni magnasa ka man na masama sa kanila:

2 Car leur cœur médite la ruine et leurs lèvres parlent de nuire.

Sapagka't ang kanilang puso ay nagaaral ng pagpighati, at ang kanilang mga labi ay nagsasalita ng kalikuan.

3 C'est par la sagesse que la maison sera bâtie, et c'est par l'intelligence qu'elle sera affermie.

Sa karunungan ay natatayo ang bahay; at sa pamamagitan ng unawa ay natatatag.

4 Et c'est par la science que les chambres seront remplies de tous les biens précieux et agréables.

At sa pamamagitan ng kaalaman ay napupuno ang mga silid, ng lahat na mahalaga at maligayang mga kayamanan.

5 L'homme sage est plein de force, et l'homme intelligent devient puissant.

Ang pantas na tao ay malakas; Oo, ang taong maalam ay lumalago ang kapangyarihan.

6 Car c'est avec la prudence qu'on fait la guerre, et la victoire dépend du nombre des conseillers.

Sapagka't sa pamamagitan ng pantas na pamamatnubay ay makikipagdigma ka: at sa karamihan ng mga tagapayo ay may kaligtasan.

7 La sagesse est trop élevée pour un insensé; il n'ouvrira pas la bouche aux portes.

Karunungan ay totoong mataas sa ganang mangmang: hindi niya ibinubuka ang kaniyang bibig sa pintuang-bayan.

8 Celui qui pense à faire mal, on l'appellera maître en méchanceté.

Siyang kumakatha ng paggawa ng kasamaan, tatawagin siya ng mga tao na masamang tao.

9 Un mauvais dessein est une folie, et le moqueur est en abomination aux hommes.

Ang pagiisip ng kamangmangan ay kasalanan: at ang mangduduwahagi ay karumaldumal sa mga tao.

10 Si tu perds courage au jour de la détresse, ta force sera petite.

Kung ikaw ay manglupaypay sa kaarawan ng kasakunaan, ang iyong kalakasan ay munti.

11 Délivre ceux qui sont traînés à la mort, et qui sont sur le point d'être tués.

Iligtas mo silang nangadala sa kamatayan, at ang mga handang papatayin, ay tingnan mo na iyong ibalik.

12 Si tu dis: Voici, nous n'en avons rien su; celui qui pèse les cœurs ne l'entendra-t-il point? Et celui qui garde ton âme ne le saura-t-il point? Et ne rendra-t-il pas à chacun selon son œuvre?

Kung iyong sinasabi, narito, hindi kami nakakaalam nito: hindi ba niya binubulay na tumitimbang ng mga puso? At siyang nagiingat ng iyong kaluluwa, hindi ba niya nalalaman? At hindi ba niya gagantihin ang bawa't tao ayon sa gawa niya?

13 Mon fils, mange le miel, car il est bon, et le rayon de miel, qui est doux à ton palais.

Anak ko, kumain ka ng pulot, sapagka't mabuti; at ng pulot-pukyutan na matamis sa iyong lasa:

14 Telle sera la connaissance de la sagesse à ton âme; quand tu l'auras trouvée, il y aura une bonne issue, et ton attente ne sera point trompée.

Sa gayo'y matututo ka ng karunungan na malalagay sa iyong kaluluwa: kung iyong nasumpungan ito, sa gayo'y magkakaroon ka nga ng kagantihan, at ang iyong pagasa ay hindi mahihiwalay.

15 Méchant, ne tends pas d'embûches contre la demeure du juste, et ne dévaste pas son habitation.

Huwag kang bumakay, Oh masamang tao, sa tahanan ng matuwid; huwag mong sirain ang kaniyang dakong pahingahan:

16 Car le juste tombera sept fois, et il sera relevé; mais les méchants sont précipités dans le malheur.

Sapagka't ang matuwid ay nabubuwal na makapito, at bumabangon uli: nguni't ang masama ay nabubuwal sa kasakunaan.

17 Quand ton ennemi sera tombé, ne t'en réjouis point; et quand il sera renversé, que ton cœur ne s'en égaie point;

Huwag kang magalak pagka ang iyong kaaway ay nabubuwal, at huwag matuwa ang iyong puso pagka siya'y nabubuwal:

18 De peur que l'Éternel ne le voie, et que cela ne lui déplaise, et qu'il ne détourne de lui sa colère.

Baka makita ng Panginoon, at ipagdamdam ng loob siya, at kaniyang ihiwalay ang poot niya sa kaniya.

19 Ne t'irrite point à cause de ceux qui font le mal; ne porte point envie aux méchants;

Huwag kang mabalisa dahil sa mga manggagawa ng masama; ni maging mapanaghiliin ka man sa masama:

20 Car il n'y a pas d'issue pour celui qui fait le mal, et la lampe des méchants sera éteinte.

Sapagka't hindi magkakaroon ng kagantihan sa masamang tao; ang ilawan ng masama ay papatayin.

21 Mon fils, crains l'Éternel et le roi, et ne te mêle point avec des gens remuants.

Anak ko, matakot ka sa Panginoon at sa hari: at huwag kang makisalamuha sa kanila na mapagbago:

22 Car leur ruine surviendra tout d'un coup, et qui sait le malheur qui arrivera aux uns et aux autres?

Sapagka't ang kanilang kasakunaan ay darating na bigla; at sinong nakakaalam ng kasiraan nila kapuwa?

23 Voici encore ce qui vient des sages: Il n'est pas bon d'avoir égard à l'apparence des personnes dans le jugement.

Ang mga ito man ay sabi rin ng pantas. Magkaroon ng pagtangi ng mga pagkatao sa kahatulan, ay hindi mabuti.

24 Celui qui dit au méchant: Tu es juste, les peuples le maudiront, et les nations le détesteront.

Siyang nagsasabi sa masama, Ikaw ay matuwid; susumpain siya ng mga bayan, kayayamutan siya ng mga bansa:

25 Mais ceux qui le reprennent s'en trouveront bien; sur eux viendront la bénédiction et le bonheur.

Nguni't silang nagsisisaway sa kaniya ay magkakaroon ng kaluguran, at ang mabuting pagpapala ay darating sa kanila.

26 Celui qui répond avec droiture à quelqu'un, lui donne un baiser sur les lèvres.

Siya'y humahalik sa mga labi niyaong nagbibigay ng matuwid na sagot.

27 Règle ton ouvrage au-dehors, et mets ordre à ton champ; et puis tu bâtiras ta maison.

Ihanda mo ang iyong gawa sa labas, at ihanda mo sa iyo sa parang; at pagkatapos ay itayo mo ang iyong bahay.

28 Ne sois point témoin contre ton prochain sans qu'il soit nécessaire: voudrais-tu séduire par tes lèvres?

Huwag kang sumaksi laban sa iyong kapuwa ng walang kadahilanan; at huwag kang magdaya ng iyong mga labi.

29 Ne dis point: Je lui ferai comme il m'a fait; je rendrai à cet homme selon son œuvre.

Huwag mong sabihin, gagawin kong gayon sa kaniya na gaya ng ginawa niya sa akin: aking ibibigay sa tao ang ayon sa kaniyang gawa.

30 J'ai passé près du champ d'un paresseux, et près de la vigne d'un homme dépourvu de sens;

Ako'y nagdaan sa tabi ng bukid ng tamad, at sa tabi ng ubasan ng taong salat sa unawa;

31 Et voici, les chardons y croissaient partout; les ronces en couvraient la surface, et son mur de pierre était écroulé.

At, narito, tinubuang lahat ng mga tinik, ang ibabaw niyaon ay natakpan ng mga dawag, at ang bakod na bato ay nabagsak.

32 Quand je vis cela, j'y appliquai mes pensées; je le regardai, j'en tirai instruction.

Ako nga'y tumingin, at aking binulay na mabuti: aking nakita, at tumanggap ako ng turo.

33 Un peu dormir, un peu sommeiller, un peu croiser les mains pour se reposer,

Kaunti pang tulog, kaunti pang idlip, kaunti pang paghahalukipkip ng mga kamay upang matulog:

34 Et ta pauvreté viendra comme un passant, et ta disette comme un homme armé.

Gayon darating ang iyong karalitaan na parang magnanakaw; at ang iyong kasalatan na parang nasasandatahang tao.