Proverbes 23
1 Quand tu seras assis pour manger avec un prince, considère avec attention ce qui sera devant toi;
Gdy usiądziesz do posiłku z władcą, zważaj pilnie, co jest przed tobą;
2 Autrement tu te mettras le couteau à la gorge, si ton appétit te domine.
I przyłóż nóż do gardła, jeśli jesteś łakomy.
3 Ne désire point ses friandises; car c'est une nourriture trompeuse.
Nie pragnij jego przysmaków, bo to pokarm zwodniczy.
4 Ne te fatigue pas à t'enrichir; n'y applique pas ton esprit.
Nie zabiegaj o bogactwo, porzuć swoją mądrość.
5 Pourquoi jeter les yeux sur des biens qui bientôt ne seront plus? Car certainement ils se feront des ailes, comme l'aigle qui s'envole vers les cieux.
Czy obrócisz swoje oczy na to, co jest niczym? Bo bogactwa robią sobie skrzydła i ulatują do nieba jak orzeł.
6 Ne mange point le pain de celui qui est envieux, et ne désire point ses friandises.
Nie jedz chleba człowieka, który ma złe oko, ani nie pożądaj jego przysmaków.
7 Car il cache sa pensée au fond de son âme. Il te dira bien: Mange et bois; mais son cœur n'est point avec toi.
Bo jak myśli w swym sercu, taki [on jest]. Jedz i pij – mówi do ciebie, ale jego serce nie jest z tobą.
8 Tu vomiras le morceau que tu auras mangé, et tu auras perdu tes belles paroles.
Kęs, który zjadłeś, zwrócisz i utracisz swoje wdzięczne słowa.
9 Ne parle point quand un insensé t'écoute; car il méprisera la prudence de tes discours.
Nie mów do uszu głupca, bo wzgardzi mądrością twoich słów.
10 Ne déplace point la borne ancienne, et n'entre point dans les champs des orphelins;
Nie przesuwaj dawnej granicy i nie wchodź na pole sierot.
11 Car leur vengeur est puissant; il plaidera leur cause contre toi.
Bo ich obrońca jest mocny, przeprowadzi ich sprawę przeciwko tobie.
12 Applique ton cœur à l'instruction, et tes oreilles aux paroles de la science.
Nakłoń swoje serce na pouczenie, a swe uszy na słowa rozumne.
13 N'épargne point la correction au jeune enfant; quand tu l'auras frappé de la verge, il n'en mourra pas.
Nie szczędź dziecku karcenia, [bo] jeśli je bijesz rózgą, nie umrze.
Będziesz je bił rózgą, a jego duszę ocalisz od piekła. (Sheol h7585)
15 Mon fils, si ton cœur est sage, mon cœur s'en réjouira; oui, moi-même je m'en réjouirai;
Synu mój, jeśli twoje serce będzie mądre, moje serce będzie się radowało, właśnie moje;
16 Et mes reins tressailliront de joie, quand tes lèvres parleront avec droiture.
I moje nerki będą się weselić, gdy twoje usta będą mówiły to, co jest prawe.
17 Que ton cœur ne porte point envie aux pécheurs; mais adonne-toi à la crainte de l'Éternel continuellement.
Niech twoje serce nie zazdrości grzesznikom, lecz każdego dnia [postępuj] w bojaźni PANA;
18 Car il y aura certainement une bonne issue, et ton attente ne sera point trompée.
Bo koniec jest pewny i twoja nadzieja nie będzie zawiedziona.
19 Toi, mon fils, écoute, et deviens sage, et dirige ton cœur dans la bonne voie.
Słuchaj, synu mój, i bądź mądry, i skieruj swoje serce na drogę.
20 Ne sois point avec les buveurs de vin, ni avec ceux qui aiment la bonne chère.
Nie bywaj wśród pijaków ani wśród obżerających się mięsem;
21 Car le buveur et le gourmand deviendront pauvres, et le dormeur portera des haillons.
Bo pijak i żarłok zubożeją, a ospały będzie chodził w łachmanach.
22 Écoute ton père; c'est celui qui t'a donné la vie; et ne méprise point ta mère quand elle sera devenue vieille.
Słuchaj ojca, który cię spłodził, a nie gardź matką, gdy się zestarzeje.
23 Achète la vérité, et ne la vends point; achète la sagesse, l'instruction et la prudence.
Kupuj prawdę i nie sprzedawaj [jej]; [kupuj] mądrość, karność i rozum.
24 Le père du juste a une grande joie; et celui qui aura mis au monde un enfant sage, en sera heureux.
Ojciec sprawiedliwego będzie się wielce radował, a kto spłodzi mądrego, będzie się z niego cieszył.
25 Que ton père et ta mère se réjouissent, et que celle qui t'a enfanté soit ravie de joie.
Niech się weseli twój ojciec i matka i niech się raduje ta, która cię rodziła.
26 Mon fils, donne-moi ton cœur, et que tes yeux prennent garde à mes voies.
Synu mój, daj mi swoje serce, a niech twoje oczy strzegą moich dróg.
27 Car la femme débauchée est une fosse profonde, et l'étrangère est un puits étroit.
Bo nierządnica [jest] głębokim dołem, a cudza [kobieta jest] ciasną studnią.
28 Aussi se tient-elle en embuscade comme un brigand, et elle rendra plusieurs hommes infidèles.
Ona też czyha jak zbój i pomnaża przewrotnych wśród ludzi.
29 A qui cette plainte: Malheur sur moi? A qui: Hélas? A qui les débats? A qui le bruit? A qui les blessures sans cause? A qui la rougeur des yeux?
U kogo biada? U kogo żal? U kogo kłótnie? U kogo szemranie? Kto ma rany bez powodu? Kto ma zaczerwienione oczy?
30 A ceux qui s'arrêtent auprès du vin, et qui vont chercher le vin mixtionné.
Ci, którzy przesiadują przy winie; ci, którzy idą szukać zmieszanego wina.
31 Ne regarde point le vin quand il est rouge, quand il brille dans la coupe, et qu'il coule aisément.
Nie patrz na wino, gdy się czerwieni; gdy wydaje łunę swą w kielichu, a samo się przesuwa.
32 A la fin, il mord comme le serpent, et pique comme le basilic.
Na koniec ugryzie jak wąż i ukąsi jak żmija;
33 Puis tes yeux regarderont les femmes étrangères, et ton cœur parlera d'une manière déréglée;
Twoje oczy będą patrzeć na cudze kobiety, a twoje serce będzie mówiło rzeczy przewrotne;
34 Et tu seras comme celui qui dort au milieu de la mer, et comme celui qui dort au sommet d'un mât.
I będziesz jak ten, który leży na środku morza, i jak ten, który śpi na szczycie masztu;
35 On m'a battu, diras-tu, et je n'ai point de mal; on m'a frappé, et je ne l'ai point senti. Quand je me réveillerai, j'irai encore en chercher.
[Powiesz]: Bili mnie, a nie bolało, uderzyli mnie, a [nic] nie czułem. Gdy się obudzę, znów go poszukam.
