Proverbes 22

1 La bonne réputation est préférable aux grandes richesses, et une bonne estime à l'argent et à l'or.

Яхши нам зор байлиққа егә болуштин әвзәл; Қәдир-қиммәт алтун-күмүчтин үстүндур.

2 Le riche et le pauvre se rencontrent; celui qui les a faits l'un et l'autre, c'est l'Éternel.

Гадай билән бай бир зиминда яшар; Һәр иккисини яратқан Пәрвәрдигардур.

3 L'homme bien avisé prévoit le mal, et se met à l'abri; mais les simples passent outre, et en portent la peine.

Зерәк киши балайиқазани алдин көрүп қачар; Саддилар алдиға берип зиян тартар.

4 Le fruit de l'humilité et de la crainte de l'Éternel, c'est la richesse, la gloire et la vie.

Өзини төвән тутуп, Пәрвәрдигардин әйминишниң бәрикити — баяшатлиқ, иззәт-һөрмәт вә һаяттур.

5 Il y a des épines et des pièges dans la voie du pervers; celui qui garde son âme, s'en éloignera.

Һейлигәрләрниң йолида тикәнләр, қапқанлар ятар; Өз йолиға һези болған киши улардин жирақ болар.

6 Instruis le jeune enfant selon la voie qu'il doit suivre; lors même qu'il sera devenu vieux, il ne s'en éloignera point.

Балиға кичигидә мүҗәзигә қарап дурус тәрбийә бәрсәң, Чоң болғанда у шу йолдин чиқмас.

7 Le riche dominera sur les pauvres, et celui qui emprunte sera serviteur de l'homme qui prête.

Байлар мискинләрни башқурур; Қәриздар қәриз егисиниң қулидур.

8 Celui qui sème la perversité, moissonnera la vanité, et la verge de sa fureur prendra fin.

Наһәқлиқ уруғини чачқанниң алидиған һосули балаю-апәттур; Униң ғәзәп-һәйвиси чүшәр.

9 L'œil bienfaisant sera béni, parce qu'il aura donné de son pain au pauvre.

Сехий адәм бәрикәт тапар; Чүнки у мискинләргә өз ненидин бөлүп бәргүчидур.

10 Chasse le moqueur, et la dispute s'en ira, la querelle et l'outrage cesseront.

Һакавурни қоғливәтсәң, җедәл-маҗира бесилар; Келишмәсликләр вә шәрмәндичиликләр түгәр.

11 Le roi est ami de celui qui aime la pureté du cœur, et qui a de la grâce dans ses discours.

Пак нийәтни қәдирләйдиған кишиниң сөзлири гөзәлдур; Шуңа падиша униң билән дост болар.

12 Les yeux de l'Éternel protègent la sagesse; mais il confond les paroles du perfide.

Пәрвәрдигарниң көзи илим-һәқиқәтни сақлар; У ипласларниң сөзлирини ечип ташлап бекар қилар.

13 Le paresseux dit: Le lion est là dehors; je serais tué par les rues.

Һорун адәм: «Ташқирида бир шир туриду, Кочиға чиқсам өлтүрүлимән!» — дәйду.

14 La bouche des étrangères est une fosse profonde; celui contre qui l'Éternel est irrité, y tombera.

Зинахор аялниң ағзи чоңқур бир оридур; Пәрвәрдигар нарази болған киши униңға чүшүп кетәр.

15 La folie est attachée au cœur de l'enfant; mais la verge du châtiment l'éloignera de lui.

Наданлиқ сәбий балиларниң қәлбигә бағлағлиқтур; Бирақ тәрбийә тайиғи буни униңдин жирақ қилар.

16 Celui qui fait tort au pauvre pour s'enrichir, donne au riche, pour n'aboutir qu'à l'indigence.

Мискинләрни езиш билән бай болған, Вә байларға соғат сунидиған киши, Ахири пәқәт йоқсуллуқта қалар.

17 Prête ton oreille, et écoute les paroles des sages; applique ton cœur à ma science.

Қулақ сал, саңа ақиланиләрниң сөзлирини үгитәй; Көңүл қоюп билимимни үгәнгин.

18 Car il est bon que tu les gardes au-dedans de toi, et qu'elles restent présentes sur tes lèvres.

Уларни қәлбиңдә чиң тутсаң, Улар саңа шерин болар, Ләвлириңдә сәп болуп тәйяр туриду.

19 Je te le fais entendre aujourd'hui à toi-même, afin que ta confiance soit en l'Éternel.

Чин қәлбиң билән Пәрвәрдигарға тайинишиң үчүн, Бүгүн [бу һекмәтлик сөзләрни] башқа бирисигә әмәс, Бәлки саңа йәткүздум.

20 N'ai-je pas déjà écrit pour toi sur le conseil et sur la science,

Униңдин мана оттузни яздим, Буниң ичидә несиһәтләр һәм билим бар.

21 Pour t'enseigner des choses sûres, des paroles de vérité; afin que tu répondes par des paroles de vérité à ceux qui te consultent?

Булар билән һәқиқәтниң сөзлириниң дәрвәқә һәқиқәт екәнлигини биләләйсән, Вә шундақ қилип сени әвәткүчиләргә һәқиқәтниң сөзлири билән җавап қайтуралайсән.

22 Ne pille point le pauvre, parce qu'il est pauvre, et n'opprime point l'affligé à la porte.

Йоқсулдин булап алма, у кәмбәғәл турса, Аҗиз мөминләрни сорақ орнида бозәк қилма.

23 Car l'Éternel plaidera leur cause, et pillera l'âme de ceux qui les auront pillés.

Чүнки Пәрвәрдигар уларниң дәвасини көтирәр, Улардин булап алғанлардин булап алар.

24 Ne sois point le compagnon de l'homme colère, et ne va point avec l'homme furieux;

Мүҗәзи иштик адәм билән дост болма, Қәһрлик адәм билән арилашма,

25 De peur que tu n'apprennes ses voies, et qu'elles ne soient un piège pour ton âme.

Болмиса, униң яман йолини үгинип қелип, қилтаққа чүшисән.

26 Ne sois point de ceux qui frappent dans la main, ni de ceux qui cautionnent pour les dettes.

Башқиларға [кепил болуп] қол бәргүчиләрдин болма, Қәризләрни төләшкә капаләт бәргүчиләрдин болма;

27 Si tu n'avais pas de quoi payer, voudrais-tu qu'on prît ton lit de dessous toi?

Сениң қайтуралиғидәк нәрсәң болған болса, Улар орун-көрпилириңни бекардин-бекар астиңдин елип кәтмигән болатти!

28 Ne déplace point la borne ancienne que tes pères ont posée.

Ата-бовилириң пасилни бәлгүләп бәргән кона чегара ташлирини йөткимә.

29 As-tu vu un homme habile dans son travail? Il sera au service des rois, et non à celui de gens d'une condition obscure.

Ишни әстайидил вә чаққан беҗиридиған кишини көргәнмидиң? У пәс адәмләрниң хизмитидә болмас; Падишаһларниң алдида турар.