Proverbes 22
1 La bonne réputation est préférable aux grandes richesses, et une bonne estime à l'argent et à l'or.
Ang mabuting pangalan ay maiging piliin, kay sa malaking kayamanan, at ang magandang kalooban, kay sa pilak at ginto.
2 Le riche et le pauvre se rencontrent; celui qui les a faits l'un et l'autre, c'est l'Éternel.
Ang mayaman at ang dukha ay nagkakasalubong kapuwa: ang Panginoon ang May-lalang sa kanilang lahat.
3 L'homme bien avisé prévoit le mal, et se met à l'abri; mais les simples passent outre, et en portent la peine.
Ang mabait na tao ay nakakakita ng kasamaan at nagkukubli: nguni't dinadaanan ng musmos at nagtitiis.
4 Le fruit de l'humilité et de la crainte de l'Éternel, c'est la richesse, la gloire et la vie.
Ang kagantihan sa kapakumbabaan at ang pagkatakot sa Panginoon ay kayamanan, at karangalan, at buhay.
5 Il y a des épines et des pièges dans la voie du pervers; celui qui garde son âme, s'en éloignera.
Mga tinik at mga silo ay nangasa daan ng magdaraya: ang nagiingat ng kaniyang kaluluwa ay lalayo sa mga yaon.
6 Instruis le jeune enfant selon la voie qu'il doit suivre; lors même qu'il sera devenu vieux, il ne s'en éloignera point.
Turuan mo ang bata sa daan na dapat niyang lakaran, at pagka tumanda man siya ay hindi niya hihiwalayan.
7 Le riche dominera sur les pauvres, et celui qui emprunte sera serviteur de l'homme qui prête.
Ang mayaman ay magpupuno sa dukha, at ang manghihiram ay alipin ng nagpapahiram.
8 Celui qui sème la perversité, moissonnera la vanité, et la verge de sa fureur prendra fin.
Siyang naghahasik ng kasamaan ay aani ng kapahamakan; at ang pamalo ng kaniyang poot ay maglilikat.
9 L'œil bienfaisant sera béni, parce qu'il aura donné de son pain au pauvre.
Ang may magandang-loob na mata ay pagpapalain: sapagka't nagbibigay ng kaniyang tinapay sa dukha.
10 Chasse le moqueur, et la dispute s'en ira, la querelle et l'outrage cesseront.
Itaboy mo ang manglilibak, at ang pagtatalo ay maalis; Oo, ang pagkakaalit at pagduwahagi ay matitigil.
11 Le roi est ami de celui qui aime la pureté du cœur, et qui a de la grâce dans ses discours.
Siyang umiibig ng kalinisan ng puso, dahil sa biyaya ng kaniyang mga labi ay magiging kaniyang kaibigan ang hari.
12 Les yeux de l'Éternel protègent la sagesse; mais il confond les paroles du perfide.
Ang mga mata ng Panginoon ay nagiingat sa maalam: nguni't kaniyang ibinabagsak ang mga salita ng taksil.
13 Le paresseux dit: Le lion est là dehors; je serais tué par les rues.
Sinasabi ng tamad, may leon sa labas: mapapatay ako sa mga lansangan.
14 La bouche des étrangères est une fosse profonde; celui contre qui l'Éternel est irrité, y tombera.
Ang bibig ng masasamang babae ay isang malalim na lungaw: siyang nayayamot sa Panginoon ay mabubuwal doon.
15 La folie est attachée au cœur de l'enfant; mais la verge du châtiment l'éloignera de lui.
Ang kamangmangan ay nababalot sa puso ng bata; nguni't ilalayo sa kaniya ng pamalong pangsaway.
16 Celui qui fait tort au pauvre pour s'enrichir, donne au riche, pour n'aboutir qu'à l'indigence.
Ang pumipighati sa dukha upang magpalago ng kaniyang pakinabang, at ang nagbibigay sa mayaman, ay humahangga sa pangangailangan lamang.
17 Prête ton oreille, et écoute les paroles des sages; applique ton cœur à ma science.
Ikiling mo ang iyong pakinig, at iyong dinggin ang mga salita ng pantas, at ihilig mo ang iyong puso sa aking kaalaman.
18 Car il est bon que tu les gardes au-dedans de toi, et qu'elles restent présentes sur tes lèvres.
Sapagka't maligayang bagay kung iyong ingatan sa loob mo, kung mangatatatag na magkakasama sa iyong mga labi.
19 Je te le fais entendre aujourd'hui à toi-même, afin que ta confiance soit en l'Éternel.
Upang ang iyong tiwala ay malagak sa Panginoon, aking ipinakilala sa iyo sa kaarawang ito, oo, sa iyo.
20 N'ai-je pas déjà écrit pour toi sur le conseil et sur la science,
Hindi ba ako sumulat sa iyo ng mga marilag na bagay na mga payo at kaalaman;
21 Pour t'enseigner des choses sûres, des paroles de vérité; afin que tu répondes par des paroles de vérité à ceux qui te consultent?
Upang ipakilala sa iyo ang katunayan ng mga salitang katotohanan, upang iyong maibalik ang mga salita ng katotohanan sa kanila na nagsusugo sa iyo?
22 Ne pille point le pauvre, parce qu'il est pauvre, et n'opprime point l'affligé à la porte.
Huwag kang magnakaw sa dukha, sapagka't siya'y dukha, ni pumighati man sa nagdadalamhati sa pintuang-bayan:
23 Car l'Éternel plaidera leur cause, et pillera l'âme de ceux qui les auront pillés.
Sapagka't ipakikipaglaban ng Panginoon ang kanilang usap, at sasamsaman ng buhay yaong nagsisisamsam sa kanila.
24 Ne sois point le compagnon de l'homme colère, et ne va point avec l'homme furieux;
Huwag kang makipagkaibigan sa taong magagalitin; at sa mainiting tao ay huwag kang sasama:
25 De peur que tu n'apprennes ses voies, et qu'elles ne soient un piège pour ton âme.
Baka ka matuto ng kaniyang mga lakad, at magtamo ng silo sa iyong kaluluwa.
26 Ne sois point de ceux qui frappent dans la main, ni de ceux qui cautionnent pour les dettes.
Huwag kang maging isa sa kanila na nakikikamay, o sa kanila na mangananagot sa mga utang:
27 Si tu n'avais pas de quoi payer, voudrais-tu qu'on prît ton lit de dessous toi?
Kung wala kang ikabayad, bakit kaniyang kukunin sa iyo ang iyong higaan?
28 Ne déplace point la borne ancienne que tes pères ont posée.
Huwag mong baguhin ang dating muhon ng lupa, na inilagay ng iyong mga magulang.
29 As-tu vu un homme habile dans son travail? Il sera au service des rois, et non à celui de gens d'une condition obscure.
Nakikita mo ba ang taong masipag sa kaniyang gawain? siya'y tatayo sa harap ng mga hari: hindi siya tatayo sa harap ng mga taong hamak.
