Proverbes 17
1 Un morceau de pain sec, avec la paix, vaut mieux qu'une maison pleine de viandes, avec des querelles.
Pli bona estas seka peco da pano, sed kun trankvileco, Ol domo plena de viando, kun malpaco.
2 Le serviteur prudent dominera sur le fils qui fait honte, et il aura part à l'héritage avec les frères.
Saĝa sklavo regos super filo hontinda, Kaj dividos heredon kune kun fratoj.
3 Le fourneau est pour éprouver l'argent, et le creuset pour l'or; mais c'est l'Éternel qui éprouve les cœurs.
Fandujo estas por arĝento, kaj forno por oro; Sed la korojn esploras la Eternulo.
4 Le méchant est attentif à la lèvre injuste, et le menteur écoute la langue qui calomnie.
Malbonfaranto obeas malbonajn buŝojn; Malveremulo atentas malpian langon.
5 Celui qui se moque du pauvre, déshonore celui qui l'a fait; et celui qui se réjouit d'un malheur, ne demeurera point impuni.
Kiu mokas malriĉulon, tiu ofendas lian Kreinton; Kiu ĝojas pri ies malfeliĉo, tiu ne restos sen puno.
6 Les enfants des enfants sont la couronne des vieillards; et les pères sont la gloire de leurs enfants.
Nepoj estas krono por maljunuloj; Kaj gloro por infanoj estas iliaj gepatroj.
7 La parole grave ne convient point à un insensé; combien moins la parole fausse aux principaux du peuple.
Al malsaĝulo ne konvenas alta parolado, Kaj ankoraŭ malpli al nobelo mensogado.
8 Le présent est comme une pierre précieuse aux yeux de ceux qui le reçoivent; de quelque côté qu'il soit tourné, il plaît.
Donaco estas juvelo en la okuloj de sia mastro; Kien ajn li sin turnos, li sukcesos.
9 Celui qui couvre les fautes, cherche l'amitié; mais celui qui en fait rapport, divise les meilleurs amis.
Kiu kovras kulpon, tiu serĉas amikecon; Sed kiu reparolas pri la afero, tiu disigas amikojn.
10 Une réprimande fait plus d'effet sur l'homme prudent, que cent coups sur l'insensé.
Pli efikas riproĉo ĉe saĝulo, Ol cent batoj ĉe malsaĝulo.
11 Le méchant ne cherche que des querelles; mais un messager cruel sera envoyé contre lui.
Malbonulo serĉas nur ribelon; Sed terura sendato estos sendita kontraŭ lin.
12 Mieux vaut rencontrer une ourse qui a perdu ses petits, qu'un fou dans sa folie.
Pli bone estas renkonti ursinon, al kiu estas rabitaj ĝiaj infanoj, Ol malsaĝulon kun lia malsaĝeco.
13 Le mal ne quittera point la maison de celui qui rend le mal pour le bien.
Kiu redonas malbonon por bono, El ties domo ne malaperos malbono.
14 Commencer une querelle c'est ouvrir un passage à l'eau; avant qu'on en vienne à la dispute, retire-toi.
La komenco de malpaco estas kiel liberigo de akvo; Antaŭ ol ĝi tro vastiĝis, forlasu la malpacon.
15 Celui qui déclare juste le méchant, et celui qui déclare méchant le juste, sont tous deux en abomination à l'Éternel.
Kiu pravigas malvirtulon, kaj kiu malpravigas virtulon, Ambaŭ estas abomenaĵo por la Eternulo.
16 Que sert le prix dans la main d'un insensé pour acheter la sagesse, puisqu'il manque de sens?
Por kio servas mono en la mano de malsaĝulo? Ĉu por aĉeti saĝon, kiam li prudenton ne havas?
17 L'intime ami aime en tout temps, et il naîtra comme un frère dans la détresse.
En ĉiu tempo amiko amas, Kaj li fariĝas frato en mizero.
18 Celui-là est dépourvu de sens, qui touche dans la main, et qui se rend caution envers son prochain.
Homo malsaĝa donas manon en manon, Kaj garantias por sia proksimulo.
19 Celui qui aime les querelles, aime le mal; et celui qui élève trop son portail, veut qu'il croule.
Kiu amas malpacon, tiu amas pekon; Kiu tro alte levas sian pordon, tiu serĉas pereon.
20 Le cœur pervers ne trouvera point le bonheur, et la langue double tombera dans le malheur.
Malica koro ne trovos bonon; Kaj kiu havas neĝustan langon, tiu enfalos en malfeliĉon.
21 Celui qui a donné naissance à un insensé, en aura de l'ennui; et le père d'un fou ne se réjouira point.
Kiu naskas malsaĝulon, tiu havas ĉagrenon; Kaj patro de malprudentulo ne havos ĝojon.
22 Le cœur joyeux vaut un remède; mais l'esprit abattu dessèche les os.
Ĝoja koro estas saniga; Kaj malĝoja spirito sekigas la ostojn.
23 Le méchant accepte le présent, pour renverser les voies de la justice.
Kaŝitajn donacojn akceptas malvirtulo, Por deklini la vojon de la justeco.
24 La sagesse est devant l'homme prudent; mais les yeux de l'insensé vont au bout de la terre.
Antaŭ la vizaĝo de prudentulo estas saĝo; Sed la okuloj de malsaĝulo estas en la fino de la tero.
25 L'enfant insensé fait le chagrin de son père, et l'amertume de celle qui l'a enfanté.
Filo malsaĝa estas ĉagreno por sia patro, Kaj malĝojo por sia patrino.
26 Il n'est pas bon de condamner le juste à l'amende, ni de frapper les hommes honnêtes pour avoir fait ce qui est droit.
Ne estas bone suferigi virtulon, Nek bati noblulon, kiu agas juste.
27 L'homme retenu dans ses paroles connaît la prudence, et celui qui est d'un esprit froid, est un homme entendu.
Kiu ŝparas siajn vortojn, tiu estas prudenta; Kaj trankvilanimulo estas homo saĝa.
28 L'insensé même passe pour sage quand il se tait, et celui qui ferme ses lèvres est un homme intelligent.
Eĉ malsaĝulo, se li silentas, estas rigardata kiel saĝulo; Kaj kiel prudentulo, se li tenas fermita sian buŝon.
