Proverbes 16

1 Les projets du cœur dépendent de l'homme; mais la réponse de la langue appartient à l'Éternel.

Ang mga paghahanda ng puso ay ukol sa tao: nguni't ang sagot ng dila ay mula sa Panginoon.

2 Toutes les voies de l'homme lui semblent pures; c'est l'Éternel qui pèse les esprits.

Ang lahat ng mga lakad ng tao ay malinis sa harap ng kaniyang sariling mga mata: nguni't tinitimbang ng Panginoon ang mga diwa.

3 Remets tes affaires à l'Éternel, et tes desseins seront affermis.

Iukol mo sa Panginoon ang iyong mga gawa, at ang iyong mga panukala ay matatatag.

4 L'Éternel a fait toutes choses en sorte qu'elles répondent l'une à l'autre, et même le méchant pour le jour de la calamité.

Ginawa ng Panginoon ang bawa't bagay na ukol sa kaniyang sariling wakas: Oo, pati ng masama na ukol sa kaarawan ng kasamaan.

5 L'Éternel a en abomination tout homme hautain de cœur; tôt ou tard il ne demeurera point impuni.

Bawa't palalo sa puso ay kasuklamsuklam sa Panginoon: bagaman maghawakan sa kamay ay walang pagsalang parurusahan.

6 L'iniquité sera expiée par la miséricorde et la vérité; et par la crainte de l'Éternel on se détourne du mal.

Sa pamamagitan ng kaawaan at katotohanan ay nalilinis ang kasamaan: at sa pamamagitan ng pagkatakot sa Panginoon ay humihiwalay ang mga tao sa kasamaan.

7 Quand l'Éternel prend plaisir aux voies d'un homme, il apaise envers lui même ses ennemis.

Pagka ang mga lakad ng tao ay nakapagpapalugod sa Panginoon, kaniyang tinitiwasay sa kaniya pati ng kaniyang mga kaaway.

8 Peu, avec justice, vaut mieux que de grands revenus sans droit.

Maigi ang kaunti na may katuwiran kay sa malalaking pakinabang na walang kaganapan.

9 Le cœur de l'homme délibère sur sa conduite; mais l'Éternel dirige ses pas.

Ang puso ng tao ay kumakatha ng kaniyang lakad: nguni't ang Panginoon ang nagtutuwid ng kaniyang mga hakbang.

10 Des oracles sont sur les lèvres du roi, et sa bouche ne s'écarte point du droit.

Banal na hatol ay nasa mga labi ng hari: at kaniyang bibig ay hindi sasalangsang sa kahatulan.

11 La balance et le poids juste viennent de l'Éternel, et tous les poids du sachet sont son œuvre.

Ang ganap na timbangan at panimbang ay sa Panginoon: lahat ng timbang na supot ay kaniyang gawa.

12 Les rois doivent avoir horreur de faire le mal, car c'est la justice qui affermit le trône.

Kasuklamsuklam sa mga hari na gumawa ng kasamaan: sapagka't ang luklukan ay natatatag sa pamamagitan ng katuwiran.

13 Les rois doivent prendre plaisir aux paroles justes, et aimer celui qui parle avec droiture.

Mga matuwid na labi ay kaluguran ng mga hari; at kanilang iniibig ang nagsasalita ng matuwid.

14 La fureur du roi est un messager de mort; mais l'homme sage l'apaise.

Ang poot ng hari ay gaya ng mga sugo ng kamatayan: nguni't papayapain ng pantas.

15 Le visage serein du roi donne la vie; et sa faveur est comme la nuée qui porte la pluie de l'arrière-saison.

Nasa liwanag ng mukha ng hari ang buhay; at ang kaniyang lingap ay parang alapaap ng huling ulan.

16 Combien il vaut mieux acquérir de la sagesse que de l'or fin! Et combien il est plus excellent d'acquérir de la prudence que de l'argent!

Pagkaigi nga na magtamo ng karunungan kay sa ginto! Oo, magtamo ng kaunawaan ay maigi kay sa pumili ng pilak.

17 Le chemin des hommes droits, c'est de se détourner du mal; celui-là garde son âme qui prend garde à sa conduite.

Ang maluwang na lansangan ng matuwid ay humiwalay sa kasamaan: siyang nagiingat ng kaniyang lakad ay nagiingat ng kaniyang kaluluwa.

18 L'orgueil va devant l'écrasement, et la fierté d'esprit devant la ruine.

Ang kapalaluan ay nagpapauna sa kapahamakan, at ang mapagmataas na diwa ay sa pagkabuwal.

19 Il vaut mieux être humble avec les débonnaires, que de partager le butin avec les orgueilleux.

Maigi ang magkaroon ng mapagpakumbabang loob na kasama ng dukha, kay sa bumahagi ng samsam na kasama ng palalo.

20 Celui qui prend garde à la parole, trouvera le bien; et celui qui se confie en l'Éternel, sera heureux.

Siyang nagiingat sa salita ay makakasumpong ng mabuti: at ang nananalig sa Panginoon ay mapalad.

21 On appellera intelligent celui qui a un cœur sage; et la douceur des paroles augmente la science.

Ang pantas sa puso ay tatawaging mabait: at ang katamisan sa mga labi ay nagdaragdag ng katututuhan.

22 La prudence est à ceux qui la possèdent une source de vie; mais le châtiment des insensés, c'est leur folie.

Ang kaunawaan ay bukal ng buhay sa nagtatamo: nguni't ang saway ng mga mangmang ay siyang kanilang kamangmangan.

23 Le cœur sage conduit prudemment sa bouche, et ajoute la science à ses lèvres.

Ang puso ng pantas ay nagtuturo sa kaniyang bibig, at nagdaragdag ng katututuhan sa kaniyang mga labi.

24 Les paroles agréables sont des rayons de miel, une douceur à l'âme, et la santé aux os.

Mga maligayang salita ay parang pulot-pukyutan, matamis sa kaluluwa at kagalingan sa mga buto.

25 Il y a telle voie qui semble droite à l'homme, mais dont l'issue est la voie de la mort.

May daan na tila matuwid sa tao, nguni't ang dulo niyaon ay mga daan ng kamatayan.

26 La faim de celui qui travaille, travaille pour lui, parce que sa bouche l'y contraint.

Ang gana ng pagkain ng manggagawang tao ay nakagagaling sa kaniya; sapagka't kinasasabikan ng kaniyang bibig.

27 L'homme méchant se creuse le mal, et il y a comme un feu brûlant sur ses lèvres.

Ang walang kabuluhang tao ay kumakatha ng kahirapan: at sa kaniyang mga labi ay may masilakbong apoy.

28 L'homme pervers sème des querelles, et le rapporteur divise les meilleurs amis.

Ang magdarayang tao ay nagkakalat ng pagtatalo: at ang mapaghatid-dumapit ay naghihiwalay ng magkakaibigang matalik.

29 L'homme violent entraîne son compagnon, et le fait marcher dans une voie qui n'est pas bonne.

Ang taong marahas ay dumadaya sa kaniyang kapuwa, at pinapatnubayan niya siya sa daang hindi mabuti.

30 Celui qui ferme les yeux pour méditer le mal, celui qui serre les lèvres, a déjà accompli le crime.

Ikinikindat ang kaniyang mga mata, upang kumatha ng mga magdarayang bagay: siyang nangangagat labi ay nagpapangyari sa kasamaan.

31 Les cheveux blancs sont une couronne d'honneur; c'est dans la voie de la justice qu'elle se trouve.

Ang ulong may uban ay putong ng kaluwalhatian, masusumpungan sa daan ng katuwiran.

32 Celui qui est lent à la colère vaut mieux que l'homme vaillant; et celui qui est maître de son cœur, que celui qui prend des villes.

Siyang makupad sa pagkagalit ay maigi kay sa makapangyarihan; at siyang nagpupuno sa kaniyang diwa ay maigi kay sa sumasakop ng isang bayan.

33 On jette le sort dans le pan de la robe; mais tout ce qui en résulte vient de l'Éternel.

Ginagawa ang pagsasapalaran sa kandungan; nguni't ang buong pasiya niyaon ay sa Panginoon.