Proverbes 3

1 Mon fils, ne mets point en oubli mon enseignement, et que ton cœur garde mes commandements.

ڕۆڵە، فێرکردنەکەم لەبیر مەکە، فەرمانەکانم لەناو دڵتدا هەڵبگرە،

2 Car ils t'apporteront de longs jours, et des années de vie, et de prospérité.

چونکە ڕۆژگاری درێژ و ساڵانی ژیان و ئاشتیت بۆ زیاد دەکات.

3 Que la gratuité et la vérité ne t'abandonnent point: lie-les à ton cou, et écris-les sur la table de ton cœur;

با خۆشەویستی نەگۆڕ و دڵسۆزی لێت جیا نەبنەوە، بە ملتەوە گرێیان بدە، لەسەر پەڕەی دڵت بیاننووسە.

4 Et tu trouveras la grâce et le bon sens aux yeux de Dieu et des hommes.

ئینجا پەسەندی و نازناوی چاک بەدەستدەهێنیت لەلای خودا و خەڵک.

5 Confie-toi de tout ton cœur en l'Eternel, et ne t'appuie point sur ta prudence.

پڕ بەدڵ پشت بە یەزدان ببەستە و بە تێگەیشتوویی خۆت پشت ئەستوور مەبە.

6 Considère-le en toutes tes voies, et il dirigera tes sentiers.

لە هەموو ڕێگاکانت بیناسە، ئەویش ڕێچکەکانت ڕاست دەکات.

7 Ne sois point sage à tes yeux; crains l'Eternel, et détourne-toi du mal.

لەبەرچاوی خۆت، خۆت بە دانا مەزانە، لە یەزدان بترسە و لە بەدکاری بەدووربە.

8 Ce sera une médecine à ton nombril, et une humectation à tes os.

دەبێتە تەندروستی بۆ لەشت و خۆراک بۆ ئێسقانەکانت.

9 Honore l'Eternel de ton bien, et des prémices de tout ton revenu.

بە سامانت ڕێزی یەزدان بگرە، بە یەکەمین بەرهەمی هەموو خەرمانەکانت.

10 Et tes greniers seront remplis d'abondance, et tes cuves rompront de moût.

ئەمبارەکەت پڕ دەبێت هەتا تێری، قەڕابەکەت سەرڕێژ دەبێت لە شەرابی نوێ.

11 Mon fils, ne rebute point l'instruction de l'Eternel, et ne te fâche point de ce qu'il te reprend.

ڕۆڵەکەم، بە سووکی تەماشای تەمبێکردنی یەزدان مەکە، ڕقت لە سەرزەنشتی ئەو نەبێتەوە،

12 Car l'Eternel reprend celui qu'il aime, même comme un père l'enfant auquel il prend plaisir.

چونکە ئەوەی یەزدان خۆشیبوێ تەمبێی دەکات و وەک باوکێک بە کوڕ دڵخۆش دەبێت.

13 Ô! que bienheureux est l'homme [qui] trouve la sagesse, et l'homme qui met en avant l'intelligence!

خۆزگە دەخوازرێ بەو کەسەی دانایی دەدۆزێتەوە و بەو کەسەی تێگەیشتن بەدەستدەهێنێت،

14 Car le trafic qu'on peut faire d'elle, est meilleur que le trafic de l'argent; et le revenu qu'on en peut avoir, est meilleur que le fin or.

چونکە قازانجی لە قازانجی زیو باشترە و بەرهەمیشی لە زێڕ.

15 Elle est plus précieuse que les perles, et toutes tes choses désirables ne la valent point.

لە یاقووت بەهادارترە و هەرچی ئارەزووی دەکەیت نابێتە هاوتای.

16 Il y a de longs jours en sa main droite, des richesses et de la gloire en sa gauche.

تەمەنی درێژ لە دەستی ڕاستیدایە و دەوڵەمەندی و ڕێزیش لە دەستی چەپی.

17 Ses voies sont des voies agréables, et tous ses sentiers ne sont que prospérité.

ڕێگاکانی ڕێگای خۆشحاڵین و هەموو ڕێڕەوەکانی ئاشتین.

18 Elle est l'arbre de vie à ceux qui l'embrassent; et tous ceux qui la tiennent sont rendus bienheureux.

درەختی ژیانە بۆ ئەوانەی خۆیان پێوە گرتووە، خۆزگە دەخوازرێت بەوانەی پێی پابەند دەبن.

19 L'Eternel a fondé la terre par la sapience, et il a disposé les cieux par l'intelligence.

یەزدان بە دانایی زەوی دامەزراند، بە تێگەیشتنیش ئاسمانی چەسپاند.

20 Les abîmes se débordent par sa science, et les nuées distillent la rosée.

بە زانیاری ئەو قووڵاییەکان شەق بوون، هەورەکان شەونمیان دڵۆپاند.

21 Mon fils, qu'elles ne s'écartent point de devant tes yeux; garde la droite connaissance et la prudence.

ڕۆڵە، دەست بە دانایی تەواو و سەلیقەوە بگرە، ئەمانە لەبەرچاوت دوورنەکەونەوە،

22 Et elles seront la vie de ton âme, et l'ornement de ton cou.

دەبنە ژیان بۆ تۆ، ملوانکە بۆ جوانی گەردنت.

23 Alors tu marcheras en assurance par ta voie, et ton pied ne bronchera point.

ئەوسا بە ئاسوودەیی بە ڕێگای خۆتدا دەڕۆیت و ساتمە ناکەیت و ناکەویت.

24 Si tu te couches, tu n'auras point de frayeur, et quand tu te seras couché ton sommeil sera doux.

کاتێک ڕادەکشێیت بێ ترسیت، ڕادەکشێیت و خەوت خۆش دەبێت.

25 Ne crains point la frayeur subite, ni la ruine des méchants, quand elle arrivera.

نە لە بەڵای کتوپڕ دەترسیت و نە لە ماڵی بەدکاران کە وێران دەبێت،

26 Car l'Eternel sera ton espérance, et il gardera ton pied d'être pris.

چونکە یەزدان دەبێتە پشتیوانت و پێت لە پێوەبوون دەپارێزێت.

27 Ne retiens pas le bien de ceux à qui il appartient, encore qu'il fût en ta puissance de le faire.

دەستی چاکە مەگرەوە لەوانەی شایستەی چاکەن، کاتێک لە تواناتدایە بیکەیت.

28 Ne dis point à ton prochain: Va, et retourne, et je te le donnerai demain, quand tu l'as par-devers toi.

بە کەس مەڵێ: «بڕۆ، دواتر وەرەوە، بەیانی دەتدەمێ،» لە کاتێکدا ئەو شتەت پێیە.

29 Ne machine point de mal contre ton prochain; vu qu'il habite en assurance avec toi.

پیلانی خراپ لە دژی دراوسێکەت مەگێڕە، لە کاتێکدا ئەو بە دڵنیاییەوە لەلات جێنشین بووە.

30 N'aie point de procès sans sujet avec aucun, à moins qu'il ne t'ait fait quelque tort.

لەخۆڕایی دژایەتی کەسێک مەکە، ئەگەر خراپەی لەگەڵتدا نەکرد.

31 Ne porte point d'envie à l'homme violent, et ne choisis aucune de ses voies.

بەغیلی بە پیاوی ستەمکار مەبە، هیچ ڕێگایەکی ئەو هەڵمەبژێرە،

32 Car celui qui va de travers est en abomination à l'Eternel; mais son secret est avec ceux qui sont justes.

چونکە لەلای یەزدان مرۆڤی قەڵپ قێزەونە، بەڵام نهێنی خۆی لەلای سەرڕاستانە.

33 La malédiction de l'Eternel est dans la maison du méchant; mais il bénit la demeure des justes.

نەفرەتی یەزدان لەسەر ماڵی بەدکارە، بەڵام ماڵی ڕاستودروستان بەرەکەتدار دەکات.

34 Certes il se moque des moqueurs, mais il fait grâce aux débonnaires.

هەرچەندە گاڵتە بە گاڵتەجاڕان دەکات، بەڵام نیعمەت دەداتە بێفیزەکان.

35 Les sages hériteront la gloire; mais l'ignominie élève les fous.

داناکان ڕێزداری بە میرات دەگرن، بەڵام گێلەکان شەرمەزاری هەڵدەگرن.