Proverbes 3

1 Mon fils, n’oublie pas mes enseignements, Et que ton cœur garde mes préceptes;

Aking anak, huwag kalimutan ang aking mga utos, at isapuso ang aking mga katuruan,

2 Car ils prolongeront les jours et les années de ta vie, Et ils augmenteront ta paix.

dahil ang haba ng mga araw at mga taon ng buhay at kapayapaan ang idadagdag ng mga ito sa iyo.

3 Que la bonté et la fidélité ne t’abandonnent pas; Lie-les à ton cou, écris-les sur la table de ton cœur.

Huwag hayaang lisanin ka ng pagiging tapat sa tipan at pagiging katiwa-tiwala, itali ito ng magkasama sa iyong leeg, isulat ito sa kaloob-looban ng iyong puso.

4 Tu acquerras ainsi de la grâce et une raison saine, Aux yeux de Dieu et des hommes.

Pagkatapos ikaw ay makakahanap ng pabor at mabuting reputasyon sa paningin ng Diyos at ng tao.

5 Confie-toi en l’Éternel de tout ton cœur, Et ne t’appuie pas sur ta sagesse;

Magtiwala kay Yahweh ng buong puso at huwag umasa sa sarili mong pang-unawa;

6 Reconnais-le dans toutes tes voies, Et il aplanira tes sentiers.

sa lahat ng iyong ginagawa ay kilalanin siya at gagawin niyang matuwid ang iyong mga landas.

7 Ne sois point sage à tes propres yeux, Crains l’Éternel, et détourne-toi du mal:

Huwag maging marunong sa iyong sariling mga mata; matakot kay Yahweh at talikuran ang kasamaan.

8 Ce sera la santé pour tes muscles, Et un rafraîchissement pour tes os.

Ito ay kagalingan sa iyong laman at inuming makapagpanibagong sigla para sa iyong katawan.

9 Honore l’Éternel avec tes biens, Et avec les prémices de tout ton revenu:

Parangalan si Yahweh ng iyong kayamanan at ng mga unang bunga ng lahat ng iyong ani,

10 Alors tes greniers seront remplis d’abondance, Et tes cuves regorgeront de moût.

at ang iyong mga kamalig ay mapupuno at ang iyong mga bariles ay aapaw, puno ng bagong alak.

11 Mon fils, ne méprise pas la correction de l’Éternel, Et ne t’effraie point de ses châtiments;

Aking anak, huwag hamakin ang disiplina ni Yahweh at huwag mapoot sa kaniyang pagsaway,

12 Car l’Éternel châtie celui qu’il aime, Comme un père l’enfant qu’il chérit.

dahil dinidisiplina ni Yahweh ang kaniyang mga minamahal, katulad ng pakikitungo ng ama sa kaniyang anak na nakalulugod sa kaniya.

13 Heureux l’homme qui a trouvé la sagesse, Et l’homme qui possède l’intelligence!

Siya na nakasusumpong ng karunungan ay masaya, siya din ay nakakuha ng kaunawaan.

14 Car le gain qu’elle procure est préférable à celui de l’argent, Et le profit qu’on en tire vaut mieux que l’or;

Ang matatamo ninyo sa karunungan ay mas mabuti kaysa sa maibibigay ng pilak at ang pakinabang ay mas mabuti kaysa sa ginto.

15 Elle est plus précieuse que les perles, Elle a plus de valeur que tous les objets de prix.

Ang karunungan ay mas mahalaga kaysa sa mga hiyas at wala sa mga ninanais mo ang maikukumpara sa kaniya.

16 Dans sa droite est une longue vie; Dans sa gauche, la richesse et la gloire.

Mayroon siyang haba ng mga araw sa kaniyang kanang kamay; sa kaniyang kaliwang kamay ay mga kayamanan at karangalan.

17 Ses voies sont des voies agréables, Et tous ses sentiers sont paisibles.

Ang kaniyang mga daan ay mga daan ng kabaitan at lahat ng kaniyang mga landas ay kapayapaan.

18 Elle est un arbre de vie pour ceux qui la saisissent, Et ceux qui la possèdent sont heureux.

Siya ay isang puno ng buhay sa mga humahawak dito, ang mga kumakapit dito ay masasaya.

19 C’est par la sagesse que l’Éternel a fondé la terre, C’est par l’intelligence qu’il a affermi les cieux;

Sa pamamagitan ng karunungan itinatag ni Yahweh ang mundo, sa pamamagitan ng pang-unawa itinayo niya ang kalangitan.

20 C’est par sa science que les abîmes se sont ouverts, Et que les nuages distillent la rosée.

Sa pamamagitan ng kaniyang kaalaman, ang mga kailaliman ay bumukas at ibinagsak ng mga ulap ang kanilang hamog.

21 Mon fils, que ces enseignements ne s’éloignent pas de tes yeux, Garde la sagesse et la réflexion:

Aking anak, panatilihin ang mahusay na pagpapasya at talas ng pag-iisip, at huwag mawala ang paningin sa mga ito.

22 Elles seront la vie de ton âme, Et l’ornement de ton cou.

Ang mga ito ay buhay sa iyong kaluluwa at isang palamuti ng pabor para isuot sa iyong leeg.

23 Alors tu marcheras avec assurance dans ton chemin, Et ton pied ne heurtera pas.

Pagkatapos ikaw ay lalakad sa iyong daan sa kaligtasan at ang iyong paa ay hindi madarapa;

24 Si tu te couches, tu seras sans crainte; Et quand tu seras couché, ton sommeil sera doux.

kapag ikaw ay humiga, hindi ka matatakot; kapag ikaw ay humiga, ang iyong tulog ay magiging mahimbing.

25 Ne redoute ni une terreur soudaine, Ni une attaque de la part des méchants;

Huwag matakot sa biglaang pagkakilabot o pagkawasak na idinulot ng mga masasama, kapag dumating ang mga ito,

26 Car l’Éternel sera ton assurance, Et il préservera ton pied de toute embûche.

dahil si Yahweh ay nasa iyong tabi at iingatan ang iyong paa na huwag mahuli sa bitag.

27 Ne refuse pas un bienfait à celui qui y a droit, Quand tu as le pouvoir de l’accorder.

Huwag ipagkait ang mabuti sa mga karapat-dapat dito, kapag nasa iyong kapangyarihan upang kumilos.

28 Ne dis pas à ton prochain: Va et reviens, Demain je donnerai! Quand tu as de quoi donner.

Huwag sabihin sa iyong kapwa, “pumunta ka, at bumalik muli at bukas ibibigay ko ito,” kapag ang pera ay nasa iyo.

29 Ne médite pas le mal contre ton prochain, Lorsqu’il demeure tranquillement près de toi.

Huwag gumawa ng plano para makasakit ng iyong kapwa— siya na nakatira sa malapit at nagtitiwala sa iyo.

30 Ne conteste pas sans motif avec quelqu’un, Lorsqu’il ne t’a point fait de mal.

Huwag makipagtalo sa isang tao ng walang dahilan, kapag wala siyang ginawa para saktan ka.

31 Ne porte pas envie à l’homme violent, Et ne choisis aucune de ses voies.

Huwag kainggitan ang isang marahas na tao o piliin ang kahit na ano sa kaniyang mga paraan.

32 Car l’Éternel a en horreur les hommes pervers, Mais il est un ami pour les hommes droits;

Dahil ang sinungaling na tao ay kasuklam-suklam kay Yahweh, nguniit dinadala niya ang matuwid na tao sa kaniyang pagtitiwala.

33 La malédiction de l’Éternel est dans la maison du méchant, Mais il bénit la demeure des justes;

Ang sumpa ni Yahweh ay nasa tahanan ng masasamang tao, ngunit pinagpapala niya ang tahanan ng mga matuwid.

34 Il se moque des moqueurs, Mais il fait grâce aux humbles;

Kinukutya niya ang mga nangungutya, ngunit ibinibigay niya ang kaniyang pabor sa mga taong may mababang loob.

35 Les sages hériteront la gloire, Mais les insensés ont la honte en partage.

Ang mga marurunong na tao ay nagmamana nang karangalan, ngunit ang mga hangal ay iaangat sa kanilang kahihiyan.