Proverbes 24
1 Ne porte pas envie aux hommes méchants, Et ne désire pas être avec eux;
Nie zazdrość złym ludziom ani nie pragnij z nimi przebywać;
2 Car leur cœur médite la ruine, Et leurs lèvres parlent d’iniquité.
Ich serce bowiem obmyśla przemoc, a ich wargi mówią o krzywdzie.
3 C’est par la sagesse qu’une maison s’élève, Et par l’intelligence qu’elle s’affermit;
Dom buduje się mądrością, a umacnia się rozumem.
4 C’est par la science que les chambres se remplissent De tous les biens précieux et agréables.
Dzięki wiedzy komory będą napełnione wszelkimi kosztownymi i przyjemnymi bogactwami.
5 Un homme sage est plein de force, Et celui qui a de la science affermit sa vigueur;
Mądry człowiek jest silny, a mąż, który ma wiedzę, dodaje siły.
6 Car tu feras la guerre avec prudence, Et le salut est dans le grand nombre des conseillers.
Bo dzięki mądrej radzie poprowadzisz wojnę, a mnóstwo doradców [da ci] wybawienie.
7 La sagesse est trop élevée pour l’insensé; Il n’ouvrira pas la bouche à la porte.
Mądrość jest dla głupca zbyt wzniosła; nie otwiera ust swoich w bramie.
8 Celui qui médite de faire le mal S’appelle un homme plein de malice.
Kto knuje zło, będzie zwany złośliwym.
9 La pensée de la folie n’est que péché, Et le moqueur est en abomination parmi les hommes.
Obmyślanie głupoty [jest] grzechem, a szyderca budzi odrazę w ludziach.
10 Si tu faiblis au jour de la détresse, Ta force n’est que détresse.
Jeśli w dniu ucisku ustaniesz, twoja siła jest słaba.
11 Délivre ceux qu’on traîne à la mort, Ceux qu’on va égorger, sauve-les!
[Jeśli] odmówisz ratunku prowadzonym na śmierć i tym, którzy idą na stracenie;
12 Si tu dis: Ah! Nous ne savions pas!… Celui qui pèse les cœurs ne le voit-il pas? Celui qui veille sur ton âme ne le connaît-il pas? Et ne rendra-t-il pas à chacun selon ses œuvres?
Jeśli powiesz: Nie wiedzieliśmy o tym; czy ten, który waży serca, nie rozumie? A ten, który strzeże twojej duszy, nie pozna? I czy nie odda człowiekowi według jego uczynków?
13 Mon fils, mange du miel, car il est bon; Un rayon de miel sera doux à ton palais.
Synu mój, jedz miód, bo jest dobry, i plaster miodu słodki dla twojego podniebienia.
14 De même, connais la sagesse pour ton âme; Si tu la trouves, il est un avenir, Et ton espérance ne sera pas anéantie.
Tak [będzie] poznanie mądrości dla twojej duszy; jeśli ją znajdziesz, będzie nagroda, a twoja nadzieja nie będzie zawiedziona.
15 Ne tends pas méchamment des embûches à la demeure du juste, Et ne dévaste pas le lieu où il repose;
Nie czyhaj, niegodziwcze, przed mieszkaniem sprawiedliwego, nie burz miejsca jego odpoczynku;
16 Car sept fois le juste tombe, et il se relève, Mais les méchants sont précipités dans le malheur.
Bo sprawiedliwy upada siedem razy, jednak znowu powstaje; a niegodziwi popadną w nieszczęście.
17 Ne te réjouis pas de la chute de ton ennemi, Et que ton cœur ne soit pas dans l’allégresse quand il chancelle,
Nie ciesz się, gdy twój nieprzyjaciel upadnie, i niech twoje serce się nie raduje, gdy się potknie;
18 De peur que l’Éternel ne le voie, que cela ne lui déplaise, Et qu’il ne détourne de lui sa colère.
Aby PAN tego nie widział i nie uznał za zło, i nie odwrócił od niego swojego gniewu.
19 Ne t’irrite pas à cause de ceux qui font le mal, Ne porte pas envie aux méchants;
Nie gniewaj się z powodu złoczyńców ani nie zazdrość niegodziwym;
20 Car il n’y a point d’avenir pour celui qui fait le mal, La lampe des méchants s’éteint.
Bo zły nie otrzyma nagrody, pochodnia niegodziwych zostanie zgaszona.
21 Mon fils, crains l’Éternel et le roi; Ne te mêle pas avec les hommes remuants;
Synu mój, bój się PANA i króla, a nie przestawaj z chwiejnymi;
22 Car soudain leur ruine surgira, Et qui connaît les châtiments des uns et des autres?
Bo ich nieszczęście nastąpi nagle, a któż zna upadek obydwóch?
23 Voici encore ce qui vient des sages: Il n’est pas bon, dans les jugements, d’avoir égard aux personnes.
I to też [należy] do mądrych. Niedobrze jest mieć wzgląd na osobę w sądzie.
24 Celui qui dit au méchant: Tu es juste! Les peuples le maudissent, les nations le maudissent.
Kto mówi niegodziwemu: Jesteś sprawiedliwy, tego będą ludzie przeklinać, a narody będą się nim brzydzić.
25 Mais ceux qui le châtient s’en trouvent bien, Et le bonheur vient sur eux comme une bénédiction.
A ci, którzy [go] strofują, będą szczęśliwi i przyjdzie na nich obfite błogosławieństwo.
26 Il baise les lèvres, Celui qui répond des paroles justes.
Pocałują wargi tego, który daje słuszną odpowiedź.
27 Soigne tes affaires au-dehors, Mets ton champ en état, Puis tu bâtiras ta maison.
Przygotuj swoją pracę na zewnątrz, a wykonuj ją na swoim polu, a potem buduj swój dom.
28 Ne témoigne pas à la légère contre ton prochain; Voudrais-tu tromper par tes lèvres?
Nie bądź bez powodu świadkiem przeciw swemu bliźniemu ani nie oszukuj swymi wargami.
29 Ne dis pas: Je lui ferai comme il m’a fait, Je rendrai à chacun selon ses œuvres.
Nie mów: Zrobię mu, jak on mi zrobił, oddam temu człowiekowi według jego uczynku.
30 J’ai passé près du champ d’un paresseux, Et près de la vigne d’un homme dépourvu de sens.
Szedłem koło pola leniwego i koło winnicy nierozumnego;
31 Et voici, les épines y croissaient partout, Les ronces en couvraient la face, Et le mur de pierres était écroulé.
A oto wszystko zarosło cierniem, pokrzywy pokryły wszystko, a kamienny mur był zburzony.
32 J’ai regardé attentivement, Et j’ai tiré instruction de ce que j’ai vu.
Spojrzałem i rozważałem w sercu; obejrzałem i wyciągnąłem naukę.
33 Un peu de sommeil, un peu d’assoupissement, Un peu croiser les mains pour dormir!…
Trochę snu, trochę drzemania, trochę założenia rąk, by odpocząć;
34 Et la pauvreté te surprendra, comme un rôdeur, Et la disette, comme un homme en armes.
A twoje ubóstwo przyjdzie jak podróżny, a niedostatek – jak mąż uzbrojony.
