Proverbes 24

1 Ne porte pas envie aux hommes méchants, Et ne désire pas être avec eux;

Ne sekvu malbonajn homojn, Kaj ne deziru esti kun ili;

2 Car leur cœur médite la ruine, Et leurs lèvres parlent d’iniquité.

Ĉar ilia koro pensas pri perfortaĵo, Kaj ilia buŝo parolas malbonaĵon.

3 C’est par la sagesse qu’une maison s’élève, Et par l’intelligence qu’elle s’affermit;

Per saĝo konstruiĝas domo, Kaj per prudento ĝi fortikiĝas;

4 C’est par la science que les chambres se remplissent De tous les biens précieux et agréables.

Kaj per sciado la ĉambroj pleniĝas Per ĉia havo grandvalora kaj agrabla.

5 Un homme sage est plein de force, Et celui qui a de la science affermit sa vigueur;

Homo saĝa havas forton, Kaj homo prudenta estas potenca.

6 Car tu feras la guerre avec prudence, Et le salut est dans le grand nombre des conseillers.

Kun pripenso faru militon; Kaj venko venas per multe da konsilantoj.

7 La sagesse est trop élevée pour l’insensé; Il n’ouvrira pas la bouche à la porte.

Tro alta estas la saĝo por malsaĝulo; Ĉe la pordego li ne malfermos sian buŝon.

8 Celui qui médite de faire le mal S’appelle un homme plein de malice.

Kiu intencas fari malbonon, Tiun oni nomas maliculo.

9 La pensée de la folie n’est que péché, Et le moqueur est en abomination parmi les hommes.

Malico de malsaĝulo estas peko; Kaj blasfemanto estas abomenaĵo por homo.

10 Si tu faiblis au jour de la détresse, Ta force n’est que détresse.

Se vi montriĝis malforta en tago de mizero, Via forto estas ja malgranda.

11 Délivre ceux qu’on traîne à la mort, Ceux qu’on va égorger, sauve-les!

Savu tiujn, kiujn oni prenis por mortigi, Kaj ne fortiriĝu de tiuj, kiuj estas kondamnitaj al morto.

12 Si tu dis: Ah! Nous ne savions pas!… Celui qui pèse les cœurs ne le voit-il pas? Celui qui veille sur ton âme ne le connaît-il pas? Et ne rendra-t-il pas à chacun selon ses œuvres?

Se vi diras: Ni tion ne sciis, La esploranto de koroj ja komprenas, Kaj la gardanto de via animo ja scias, Kaj Li redonas al homo laŭ liaj faroj.

13 Mon fils, mange du miel, car il est bon; Un rayon de miel sera doux à ton palais.

Manĝu, mia filo, mielon, ĉar ĝi estas bona; Kaj la mieltavolo estas dolĉa por via gorĝo;

14 De même, connais la sagesse pour ton âme; Si tu la trouves, il est un avenir, Et ton espérance ne sera pas anéantie.

Tia estas por via animo la sciado de saĝo, se vi ĝin trovis, Kaj ekzistas estonteco, kaj via espero ne pereos.

15 Ne tends pas méchamment des embûches à la demeure du juste, Et ne dévaste pas le lieu où il repose;

Ne insidu, ho malvirtulo, kontraŭ la domo de virtulo; Ne ataku lian ripozejon;

16 Car sept fois le juste tombe, et il se relève, Mais les méchants sont précipités dans le malheur.

Ĉar sep fojojn virtulo falos, kaj tamen leviĝos; Sed malvirtuloj implikiĝas en la malfeliĉo.

17 Ne te réjouis pas de la chute de ton ennemi, Et que ton cœur ne soit pas dans l’allégresse quand il chancelle,

Kiam falas via malamiko, ne ĝoju, Kaj ĉe lia malfeliĉo via koro ne plezuriĝu;

18 De peur que l’Éternel ne le voie, que cela ne lui déplaise, Et qu’il ne détourne de lui sa colère.

Ĉar eble la Eternulo vidos, kaj tio ne plaĉos al Li, Kaj Li returnos de li Sian koleron.

19 Ne t’irrite pas à cause de ceux qui font le mal, Ne porte pas envie aux méchants;

Ne koleru kontraŭ malbonfarantoj, Kaj ne enviu la malvirtulojn;

20 Car il n’y a point d’avenir pour celui qui fait le mal, La lampe des méchants s’éteint.

Ĉar la malbonulo ne havos estontecon; La lumilo de malvirtuloj estingiĝos.

21 Mon fils, crains l’Éternel et le roi; Ne te mêle pas avec les hommes remuants;

Timu, mia filo, la Eternulon kaj la reĝon; Kun ribeluloj ne komunikiĝu.

22 Car soudain leur ruine surgira, Et qui connaît les châtiments des uns et des autres?

Ĉar subite venos ilia pereo; Kaj kiu scias, kiam venos la puno de ambaŭ?

23 Voici encore ce qui vient des sages: Il n’est pas bon, dans les jugements, d’avoir égard aux personnes.

Ankaŭ ĉi tio estas vortoj de saĝuloj: Konsideri personojn ĉe juĝado estas ne bone.

24 Celui qui dit au méchant: Tu es juste! Les peuples le maudissent, les nations le maudissent.

Kiu diras al malvirtulo: Vi estas virtulo, Tiun malbenos popoloj, tiun malamos gentoj.

25 Mais ceux qui le châtient s’en trouvent bien, Et le bonheur vient sur eux comme une bénédiction.

Sed kiuj faras riproĉojn, tiuj plaĉas, Kaj sur ilin venos bona beno.

26 Il baise les lèvres, Celui qui répond des paroles justes.

Kiu respondas ĝustajn vortojn, Tiu kisas per la lipoj.

27 Soigne tes affaires au-dehors, Mets ton champ en état, Puis tu bâtiras ta maison.

Plenumu vian laboron ekstere, Pretigu ĉion sur via kampo; Kaj poste aranĝu vian domon.

28 Ne témoigne pas à la légère contre ton prochain; Voudrais-tu tromper par tes lèvres?

Ne atestu sen kaŭzo kontraŭ via proksimulo; Ĉu vi trompus per via buŝo?

29 Ne dis pas: Je lui ferai comme il m’a fait, Je rendrai à chacun selon ses œuvres.

Ne diru: Kiel li agis kontraŭ mi, tiel mi agos kontraŭ li; Mi redonos al la homo laŭ lia faro.

30 J’ai passé près du champ d’un paresseux, Et près de la vigne d’un homme dépourvu de sens.

Mi pasis tra kampo de homo maldiligenta Kaj tra vinberĝardeno de sensaĝulo;

31 Et voici, les épines y croissaient partout, Les ronces en couvraient la face, Et le mur de pierres était écroulé.

Kaj jen ĉie elkreskis urtiko, Ĉio estas kovrita de dornoj, Kaj la ŝtona muro estas detruita.

32 J’ai regardé attentivement, Et j’ai tiré instruction de ce que j’ai vu.

Kaj kiam mi vidis, mi prenis ĝin en mian koron, Mi rigardis, kaj ricevis instruon:

33 Un peu de sommeil, un peu d’assoupissement, Un peu croiser les mains pour dormir!…

Iom da dormo, iom da dormeto, Iom da kunmeto de la manoj por kuŝado;

34 Et la pauvreté te surprendra, comme un rôdeur, Et la disette, comme un homme en armes.

Kaj venos via malriĉeco kiel rabisto, Kaj via senhaveco kiel viro armita.