< Proverbes 23 >

1 Si tu es à table avec un grand, Fais attention à ce qui est devant toi;
Markaad u fadhiisatid inaad taliye wax la cuntid, Aad uga fiirso waxa hortaada yaal,
2 Mets un couteau à ta gorge, Si tu as trop d’avidité.
Oo mindi cunaha iska saar Haddaad tahay nin hunguri weyn.
3 Ne convoite pas ses friandises: C’est un aliment trompeur.
Cuntadiisa macaan ha damcin, Waayo, waa cunto khiyaaneed.
4 Ne te tourmente pas pour t’enrichir, N’y applique pas ton intelligence.
Ha isku daalin si aad taajir ku noqotid. Oo xigmaddaadana ka joogso.
5 Veux-tu poursuivre du regard ce qui va disparaître? Car la richesse se fait des ailes, Et comme l’aigle, elle prend son vol vers les cieux.
Ma waxaad indhaha ku dayaysaa wax aan jirin? Waayo, hubaal maalku wuxuu yeeshaa baalal, Sida gorgor samada u duula oo kale.
6 Ne mange pas le pain de celui dont le regard est malveillant, Et ne convoite pas ses friandises;
Kan isha sharka leh kibistiisa ha cunin, Cuntadiisa macaanna ha damcin,
7 Car il est comme les pensées de son âme. Mange et bois, te dira-t-il; Mais son cœur n’est point avec toi.
Waayo, isagu waxaa weeye siduu qalbiga kaga fikiro; Wuxuu kugu leeyahay, Cun oo cab, Laakiinse qalbigiisu kulama jiro.
8 Tu vomiras le morceau que tu as mangé, Et tu auras perdu tes propos agréables.
Wixii aad cuntay waad soo mantagi doontaa, Oo erayadaadii macaanaana way kaa lumi doonaan.
9 Ne parle pas aux oreilles de l’insensé, Car il méprise la sagesse de tes discours.
Nacas waxba ha kula hadlin, Waayo, isagu xigmadda hadalkaaga wuu quudhsan doonaa.
10 Ne déplace pas la borne ancienne, Et n’entre pas dans le champ des orphelins;
Soohdintii hore ha durkin, Beeraha agoommadana ha dhex gelin,
11 Car leur vengeur est puissant: Il défendra leur cause contre toi.
Waayo, bixiyahoodu waa xoog badan yahay; Oo isaga ayaa dacwadooda kugu qaadi doona.
12 Ouvre ton cœur à l’instruction, Et tes oreilles aux paroles de la science.
Qalbigaaga edbinta u jeedi, Oo dhegahana erayada aqoonta.
13 N’épargne pas la correction à l’enfant; Si tu le frappes de la verge, il ne mourra point.
Ilmaha edbin ha u diidin, Waayo, haddaad isaga ul ku garaacdid, ma dhiman doono.
14 En le frappant de la verge, Tu délivres son âme du séjour des morts. (Sheol h7585)
Ul baad isaga ku garaaci doontaa, Oo naftiisaad She'ool ka samatabbixin doontaa. (Sheol h7585)
15 Mon fils, si ton cœur est sage, Mon cœur à moi sera dans la joie;
Wiilkaygiiyow, haddii qalbigaagu caqli leeyahay, Qalbigayguna wuu farxi doonaa.
16 Mes entrailles seront émues d’allégresse, Quand tes lèvres diront ce qui est droit.
Haah, oo xataa uurkaygu wuu rayrayn doonaa, Markay bushimahaagu wax qumman ku hadlaan.
17 Que ton cœur n’envie point les pécheurs, Mais qu’il ait toujours la crainte de l’Éternel;
Qalbigaagu yaanu dembilayaal ka hinaasin, Laakiinse maalinta oo dhan Rabbiga ka cabso.
18 Car il est un avenir, Et ton espérance ne sera pas anéantie.
Waayo, hubaal waxaa jira abaalgud, Oo rajadaaduna kaama go'i doonto.
19 Écoute, mon fils, et sois sage; Dirige ton cœur dans la voie droite.
Wiilkaygiiyow, i maqal, oo caqli yeelo, Oo qalbigaagana jidka ku toosi.
20 Ne sois pas parmi les buveurs de vin, Parmi ceux qui font excès des viandes:
Ha dhex joogin khamriyacabyada Iyo kuwa hunguriweynaanta hilibka u cuna,
21 Car l’ivrogne et celui qui se livre à des excès s’appauvrissent, Et l’assoupissement fait porter des haillons.
Waayo, kii sakhraan ah iyo kii hunguri weynuba way caydhoobi doonaan, Oo lulona nin calal bay u xidhi doontaa.
22 Écoute ton père, lui qui t’a engendré, Et ne méprise pas ta mère, quand elle est devenue vieille.
Dhegayso aabbahaagii ku dhalay, Oo hooyadaana ha quudhsan markay gabowdo.
23 Acquiers la vérité, et ne la vends pas, La sagesse, l’instruction et l’intelligence.
Runta soo iibso, oo ha sii iibin, Oo weliba waxaad ku sii darsataa xigmadda iyo edbinta iyo waxgarashada.
24 Le père du juste est dans l’allégresse, Celui qui donne naissance à un sage aura de la joie.
Kii xaq ah aabbihiis aad buu u farxi doonaa, Oo kii ilmo caqli leh dhalaana farxad buu ka heli doonaa.
25 Que ton père et ta mère se réjouissent, Que celle qui t’a enfanté soit dans l’allégresse!
Aabbahaa iyo hooyadaaba ha farxeen, Oo tii ku dhashayna ha rayrayso.
26 Mon fils, donne-moi ton cœur, Et que tes yeux se plaisent dans mes voies.
Wiilkaygiiyow, qalbigaaga i sii, Oo indhahaaguna jidadkayga ha dhawreen.
27 Car la prostituée est une fosse profonde, Et l’étrangère un puits étroit.
Waayo, dhillo waa booraan dheer, Oo naag qalaadna waa god cidhiidhi ah.
28 Elle dresse des embûches comme un brigand, Et elle augmente parmi les hommes le nombre des perfides.
Sida tuug oo kale ayay u gabbataa, Oo waxay dadka ku dhex badisaa khaayinnada.
29 Pour qui les ah? Pour qui les hélas? Pour qui les disputes? Pour qui les plaintes? Pour qui les blessures sans raison? Pour qui les yeux rouges?
Bal yaa hoog leh? Oo yaa caloolxumo leh? Oo yaa murammo leh? Oo yaa calaacal badan leh? Oo yaa u dhaawacan sababla'aan? Oo yaa indho casaan ah leh?
30 Pour ceux qui s’attardent auprès du vin, Pour ceux qui vont déguster du vin mêlé.
Waa kuwa wakhti dheer ku raaga khamriga, Waana kuwa u taga inay doondoontaan khamri laysku daray.
31 Ne regarde pas le vin qui paraît d’un beau rouge, Qui fait des perles dans la coupe, Et qui coule aisément.
Ha fiirin khamrigu markuu casaado, Markuu koobka ka dhex dhalaalo, Iyo markuu si wanaagsan u shubmayoba.
32 Il finit par mordre comme un serpent, Et par piquer comme un basilic.
Ugu dambaysta wuxuu wax u qaniinaa sida abeesada, Oo sida jilbiskana wax buu u qaniinaa.
33 Tes yeux se porteront sur des étrangères, Et ton cœur parlera d’une manière perverse.
Indhahaagu waxay arki doonaan naago qalaad, Oo qalbigaaguna wuxuu ku hadli doonaa waxyaalo qalloocan.
34 Tu seras comme un homme couché au milieu de la mer, Comme un homme couché sur le sommet d’un mât:
Oo waxaad ahaan doontaa sida kan badda dhexdeeda jiifsada, Ama sida ka dakhalka dhaladiisa sare seexda.
35 On m’a frappé, … je n’ai point de mal!… On m’a battu, … je ne sens rien!… Quand me réveillerai-je?… J’en veux encore!
Waxaad odhan doontaa, Wax bay igu dhufteen, laakiin waxba ima yeelin. Way i garaaceen, iskamana aanan garan; Bal goormaan toosi doonaa? Weli mar kalaan doonan doonaa.

< Proverbes 23 >