Proverbes 22
1 La réputation est préférable à de grandes richesses, Et la grâce vaut mieux que l’argent et que l’or.
Cenniejsze [jest] dobre imię niż wielkie bogactwa, a przychylność lepsza niż srebro i złoto.
2 Le riche et le pauvre se rencontrent; C’est l’Éternel qui les a faits l’un et l’autre.
Bogaty i ubogi spotykają się, PAN jest stwórcą obydwu.
3 L’homme prudent voit le mal et se cache, Mais les simples avancent et sont punis.
Roztropny dostrzega zło i ukrywa się, ale prości idą dalej i ponoszą karę.
4 Le fruit de l’humilité, de la crainte de l’Éternel, C’est la richesse, la gloire et la vie.
Owocem pokory i bojaźni PANA jest bogactwo, chwała i życie.
5 Des épines, des pièges sont sur la voie de l’homme pervers; Celui qui garde son âme s’en éloigne.
Ciernie i sidła [są] na drodze przewrotnego; kto strzeże swej duszy, trzyma się z dala od nich.
6 Instruis l’enfant selon la voie qu’il doit suivre; Et quand il sera vieux, il ne s’en détournera pas.
Pouczaj dziecko w drodze, którą ma iść, a gdy się zestarzeje, nie odstąpi od niej.
7 Le riche domine sur les pauvres, Et celui qui emprunte est l’esclave de celui qui prête.
Bogaty panuje nad ubogimi, a ten, co pożycza, jest sługą tego, który mu pożycza.
8 Celui qui sème l’iniquité moissonne l’iniquité, Et la verge de sa fureur disparaît.
Kto sieje nieprawość, będzie żąć cierpienie, a rózga jego gniewu przepadnie.
9 L’homme dont le regard est bienveillant sera béni, Parce qu’il donne de son pain au pauvre.
Kto ma dobrotliwe oko, będzie błogosławiony, bo dzieli się swym chlebem z ubogim.
10 Chasse le moqueur, et la querelle prendra fin; Les disputes et les outrages cesseront.
Wyrzuć szydercę, a ustanie spór, owszem, zakończy się kłótnia i zniewaga.
11 Celui qui aime la pureté du cœur, Et qui a la grâce sur les lèvres, a le roi pour ami.
Kto kocha czystość serca, tego wdzięk warg sprawi, że król [będzie] jego przyjacielem.
12 Les yeux de l’Éternel gardent la science, Mais il confond les paroles du perfide.
Oczy PANA strzegą wiedzy, a on obala słowa przewrotnego.
13 Le paresseux dit: Il y a un lion dehors! Je serai tué dans les rues!
Leniwy mówi: Lew jest na dworze, będę zabity na środku ulicy.
14 La bouche des étrangères est une fosse profonde; Celui contre qui l’Éternel est irrité y tombera.
Usta obcych [kobiet są] głębokim dołem; wpadnie tam ten, na kogo PAN się gniewa.
15 La folie est attachée au cœur de l’enfant; La verge de la correction l’éloignera de lui.
Głupota jest przywiązana do serca dziecka, ale rózga karności wypędzi ją z niego.
16 Opprimer le pauvre pour augmenter son bien, C’est donner au riche pour n’arriver qu’à la disette.
Kto ciemięży ubogiego, aby przysporzyć sobie [bogactwa, i] kto daje bogatemu, pewnie zubożeje.
17 Prête l’oreille, et écoute les paroles des sages; Applique ton cœur à ma science.
Nadstaw ucha i słuchaj słów mędrców, i skłoń swe serce do mojej wiedzy;
18 Car il est bon que tu les gardes au-dedans de toi, Et qu’elles soient toutes présentes sur tes lèvres.
Bo to miło, jeśli zachowasz je w swoim sercu, będą razem ułożone na wargach.
19 Afin que ta confiance repose sur l’Éternel, Je veux t’instruire aujourd’hui, oui, toi.
Oznajmiłem to dzisiaj właśnie tobie, abyś pokładał ufność w PANU.
20 N’ai-je pas déjà pour toi mis par écrit Des conseils et des réflexions,
Czy nie napisałem ci znamienitych rzeczy zawierających rady i wiedzę;
21 Pour t’enseigner des choses sûres, des paroles vraies, Afin que tu répondes par des paroles vraies à celui qui t’envoie?
Aby dać ci poznać pewność słów prawdy; abyś umiał odpowiedzieć słowami prawdy tym, którzy do ciebie posyłają?
22 Ne dépouille pas le pauvre, parce qu’il est pauvre, Et n’opprime pas le malheureux à la porte;
Nie okradaj nędzarza, ponieważ jest ubogi, ani nie uciskaj w bramie biednego.
23 Car l’Éternel défendra leur cause, Et il ôtera la vie à ceux qui les auront dépouillés.
PAN bowiem będzie bronił ich sprawy i wydrze duszę tym, którzy im wydzierają.
24 Ne fréquente pas l’homme colère, Ne va pas avec l’homme violent,
Nie przyjaźnij się z człowiekiem gniewliwym i nie obcuj z człowiekiem porywczym.
25 De peur que tu ne t’habitues à ses sentiers, Et qu’ils ne deviennent un piège pour ton âme.
Byś nie przywykł do jego dróg i nie zastawił sideł na swą duszę.
26 Ne sois pas parmi ceux qui prennent des engagements, Parmi ceux qui cautionnent pour des dettes;
Nie bądź z tych, którzy dają porękę, ani z tych, którzy ręczą za długi;
27 Si tu n’as pas de quoi payer, Pourquoi voudrais-tu qu’on enlève ton lit de dessous toi?
Jeśli nie masz czym zapłacić, dlaczego miałby ktoś zabrać spod ciebie posłanie?
28 Ne déplace pas la borne ancienne, Que tes pères ont posée.
Nie przesuwaj dawnej granicy, którą ustalili twoi ojcowie.
29 Si tu vois un homme habile dans son ouvrage, Il se tient auprès des rois; Il ne se tient pas auprès des gens obscurs.
Widzisz człowieka pilnego w swoich sprawach? On będzie stał przed królami, nie będzie stał przed podłymi.
