Proverbes 19

1 Mieux vaut le pauvre qui marche dans son intégrité, Que l’homme qui a des lèvres perverses et qui est un insensé.

Mas maayo pa ang tawo nga kabos nga naglakaw diha sa iyang katarong kaysa kaniya nga sukwahi sa iyang pagpanulti ug buangbuang.

2 Le manque de science n’est bon pour personne, Et celui qui précipite ses pas tombe dans le péché.

Dili usab maayo ang pagpangandoy nga dili inubanan sa kahibalo ug siya nga kusog modagan mahisalaag sa dalan.

3 La folie de l’homme pervertit sa voie, Et c’est contre l’Éternel que son cœur s’irrite.

Ang kabuang sa tawo nagdaot sa iyang kinabuhi ug napungot ang iyang kasingkasing batok kang Yahweh.

4 La richesse procure un grand nombre d’amis, Mais le pauvre est séparé de son ami.

Makadugang ang bahandi ug daghang mga higala, apan ang tawong kabos nahimulag gikan sa iyang mga higala.

5 Le faux témoin ne restera pas impuni, Et celui qui dit des mensonges n’échappera pas.

Ang bakakon nga saksi pagasilotan ug siya nga nagsulti ug bakak dili gayod makaikyas.

6 Beaucoup de gens flattent l’homme généreux, Et tous sont les amis de celui qui fait des présents.

Daghan ang magapangayo ug tabang gikan sa tawong manggihatagon ug higala sa tanan siya nga manggihatagon ug mga gasa.

7 Tous les frères du pauvre le haïssent; Combien plus ses amis s’éloignent-ils de lui! Il leur adresse des paroles suppliantes, mais ils disparaissent.

Ang tanang mga igsoong lalaki sa kabos nasilag kaniya; unsa pa kaha ang iyang mga higala nga mipahilayo kaniya! Motawag siya kanila apan wala na sila.

8 Celui qui acquiert du sens aime son âme; Celui qui garde l’intelligence trouve le bonheur.

Siya nga nagbaton sa kaalam naghigugma sa iyang kinabuhi; siya nga nagtipig sa pagsabot makakaplag kung unsa ang maayo.

9 Le faux témoin ne restera pas impuni, Et celui qui dit des mensonges périra.

Ang bakakon nga saksi pagasilotan gayod, apan ang nagsulti ug bakak malaglag.

10 Il ne sied pas à un insensé de vivre dans les délices; Combien moins à un esclave de dominer sur des princes!

Dili angay sa tawo nga buangbuang ang pagpuyo sa kaharuhay— labi na gayod nga walay angay ang ulipon nga maoy magdumala sa mga prinsipe.

11 L’homme qui a de la sagesse est lent à la colère, Et il met sa gloire à oublier les offenses.

Ang pagkamabinantayon maghimo sa tawo nga dili daling masuko ug ang dili pagtagad sa sayop maoy makahatag kaniya ug himaya.

12 La colère du roi est comme le rugissement d’un lion, Et sa faveur est comme la rosée sur l’herbe.

Ang kapungot sa hari sama sa ngulob sa batan-ong liyon, apan ang iyang kaluoy sama sa yamog nga anaa sa sagbot.

13 Un fils insensé est une calamité pour son père, Et les querelles d’une femme sont une gouttière sans fin.

Ang buangbuang nga anak nga lalaki nagdaot sa iyang amahan ug ang malalison nga asawa sama sa tubig nga kanunay magtulo.

14 On peut hériter de ses pères une maison et des richesses, Mais une femme intelligente est un don de l’Éternel.

Ang balay ug ang bahandi maoy panulondon gikan sa mga ginikanan, apan ang maalamon nga asawa gikan kang Yahweh.

15 La paresse fait tomber dans l’assoupissement, Et l’âme nonchalante éprouve la faim.

Ang pagkatapolan maghatod kanimo ngadto sa pagkahinanok ug tulog, apan siya nga dili magtrabaho gutomon.

16 Celui qui garde ce qui est commandé garde son âme; Celui qui ne veille pas sur sa voie mourra.

Siya nga nagtuman sa sugo nanalipod sa iyang kinabuhi, apan mamatay ang tawo nga wala maghunahuna mahitungod sa iyang mga pamaagi.

17 Celui qui a pitié du pauvre prête à l’Éternel, Qui lui rendra selon son œuvre.

Si bisan kinsa nga maluluy-on sa kabos sama ra nga nagpahulam kang Yahweh ug magbayad siya kaniya sa iyang nahimo.

18 Châtie ton fils, car il y a encore de l’espérance; Mais ne désire point le faire mourir.

Pantona ang imong anak samtang aduna pay paglaom ug ayaw pangandoya nga mabutang siya sa kamatayon.

19 Celui que la colère emporte doit en subir la peine; Car si tu le libères, tu devras y revenir.

Ang tawo nga daling masuko kinahanglan nga mobayad sa kasaypanan, kung imo siyang luwason, buhaton mo pa gihapon kini sa ikaduhang higayon.

20 Écoute les conseils, et reçois l’instruction, Afin que tu sois sage dans la suite de ta vie.

Paminawa ang tambag ug dawata ang pagtudlo, aron nga magmaalamon ka hangtod sa kataposan sa imong kinabuhi.

21 Il y a dans le cœur de l’homme beaucoup de projets, Mais c’est le dessein de l’Éternel qui s’accomplit.

Daghan ang mga laraw sa kasingkasing sa tawo, apan ang kabubut-on lamang ni Yahweh maoy matuman.

22 Ce qui fait le charme d’un homme, c’est sa bonté; Et mieux vaut un pauvre qu’un menteur.

Ang pagkamatinud-anon maoy gipangandoy sa tawo ug mas maayo pa ang tawong kabos kaysa bakakon.

23 La crainte de l’Éternel mène à la vie, Et l’on passe la nuit rassasié, sans être visité par le malheur.

Ang pagpasidungog kang Yahweh magtultol sa katawhan ngadto sa kinabuhi; si bisan kinsa nga aduna niini matagbaw ug dili mahiagom sa kadaot.

24 Le paresseux plonge sa main dans le plat, Et il ne la ramène pas à sa bouche.

Maglubong sa iyang kamot ang tapolan ngadto sa pagkaon; dili gani siya makahimo sa paghungit niini padulong sa iyang baba.

25 Frappe le moqueur, et le sot deviendra sage; Reprends l’homme intelligent, et il comprendra la science.

Kung imong silotan ang mabugalbugalon, mahimong magmaalamon ang walay alamag; badlonga siya nga adunay pagsabot ug makabaton siya ug kahibalo.

26 Celui qui ruine son père et qui met en fuite sa mère Est un fils qui fait honte et qui fait rougir.

Siya nga mangawat sa iyang amahan ug maghingilin sa iyang inahan mao ang anak nga lalaki nga magpakaulaw ug salawayon.

27 Cesse, mon fils, d’écouter l’instruction, Si c’est pour t’éloigner des paroles de la science.

Kung mohunong ka sa pagpaminaw sa pagtudlo, akong anak nga lalaki, mahisalaag ka gikan sa mga pulong sa kahibalo.

28 Un témoin pervers se moque de la justice, Et la bouche des méchants dévore l’iniquité.

Magbugalbugal sa katarong ang bakak nga saksi ug ang baba sa daotan magalamoy sa pagkadaotan.

29 Les châtiments sont prêts pour les moqueurs, Et les coups pour le dos des insensés.

Andam na ang paghukom alang sa mga mabugalbugalon ug ang paglatos alang sa mga likod sa mga buangbuang.