Proverbes 24

1 Mon fils, ne rivalise point avec les méchants, et ne désire pas être avec eux.

Nie naśladuj ludzi złych, ani żądaj przebywać z nimi;

2 Car leur cœur médite des fraudes, et leurs lèvres disent des paroles affligeantes.

Albowiem serce ich myśli o drapiestwie, a wargi ich mówią o uciśnieniu.

3 La sagesse bâtit sa maison; l'intelligence la dirige;

Mądrością bywa dom zbudowany, a roztropnością umocniony.

4 avec la doctrine on remplit les celliers de tout ce qu'il y a de riche, de précieux et de bon.

Zaiste przez umiejętność komory napełnione bywają wszelakiemi bogactwami kosztownemi i wdzięcznemi.

5 Mieux vaut le sage que le fort, et un homme de bon sens que de vastes domaines.

Człowiek mądry mocny jest, a mąż umiejętny przydaje siły.

6 Avec l'art de gouverner, on conduit la guerre; avec un cœur résolu, on trouve le salut.

Albowiem przez mądrą radę zwiedziesz bitwę, a wybawienie przez mnóstwo radców mieć będziesz.

7 La sagesse et les bonnes pensées sont à la porte des sages; les sages ne se détournent pas de la parole du Seigneur.

Wysokie są głupiemu mądrości; w bramie nie otworzy ust swoich.

8 Mais ils sont appréciés dans les conseils. la mort surprend les imprudents.

Kto myśli źle czynić, tego złośliwym zwać będą.

9 L'insensé meurt dans son péché. L'impureté est dans l'homme de pestilence;

Zła myśl głupiego jest grzechem, a pośmiewca jest obrzydliwością ludzką.

10 il sera déshonoré au jour fatal, au jour de la tribulation, jusqu'à ce qu'il soit renversé.

Jeźli będziesz gnuśnym, tedy w dzień ucisku słaba będzie siła twoja.

11 Délivre ceux que l'on conduit à la mort; rachète ceux qu'on va faire mourir, et n'y épargne pas tes soins.

Wybawiaj pojmanych na śmierć; a od tych, którzy idą na stracenie, nie odwracaj się.

12 Si tu dis: Je ne connais pas cet homme; sache que Dieu connaît tous les cœurs; Celui qui a donné le souffle à tous, sait toutes choses, et Il rétribue chacun selon ses œuvres.

Jeźli rzeczesz: Otośmy o tem nie wiedzieli; izali ten, który waży serca, nie rozumie? a ten, który strzeże duszy twojej, nie rozezna? i nie odda człowiekowi według uczynków jego?

13 Mon fils, mange du miel; car le rayon de miel est bon; que ton gosier en goûte la douceur.

Jedz miód, synu mój! bo dobry, i plastr słodki podniebieniu twemu;

14 C'est ainsi que tu feras comprendre la sagesse à ton âme; car si tu l'acquiers, ta fin sera bonne, et l'espérance ne t'abandonnera point.

Tak umiejętność mądrości duszy twojej, jeźliże ją znajdziesz; onać będzie nagrodą, a nadzieja twoja nie będzie wycięta.

15 Ne conduis pas l'impie dans les pâturages des justes; ne te laisse pas séduire par l'appât de la gourmandise.

Nie czyń zasadzki, niezbożniku! na przybytek sprawiedliwego, a nie przeszkadzaj odpocznieniu jego.

16 Car le juste tombera sept fois, et il se relèvera; mais les impies seront sans force dans le malheur.

Bo choć siedm kroć upada sprawiedliwy, przecie zaś powstaje; ale niezbożni wpadną w nieszczęście.

17 Si ton ennemi tombe, ne te moque pas de lui, et ne t'enorgueillis pas de sa ruine.

Gdy upadnie nieprzyjaciel twój, nie ciesz się; i gdy się potknie, niech się nie raduje serce twoje;

18 Car le Seigneur te verrait, et Il ne t'aurait point pour agréable, et Il détournerait Sa colère de ton ennemi.

Aby snać nie ujrzał Pan, a nie podobałoby się to w oczach jego, i odwróciłby od niego gniew swój na cię.

19 Ne prends point part aux joies des méchants; ne porte point envie aux pécheurs.

Nie gniewaj się dla złośników, ani się udawaj za niepobożnymi;

20 Car les pervers n'auront point de postérité, et la langue des impies s'éteindra.

Boć nie weźmie złośnik nagrody; pochodnia niepobożnych zgaśnie.

21 Crains Dieu et le roi, mon fils, et ne leur désobéis jamais.

Synu mój! bój się Pana i króla, a z niestatecznymi nie mięszaj się;

22 Car ils punissent inopinément les impies; et qui peut prévoir quelle sera leur vengeance?

Boć znagła powstanie zginienie ich, a upadek obydwóch któż wie?

23 Qu'aucun mensonge se soit dit par la langue du roi; que nulle fausseté ne sorte de sa langue. Voici ce que je dis, à vous sages, pour que vous le sachiez: Il n'est pas bien, en justice, d'avoir égard au rang.

I toć też mądrym należy: wzgląd mieć na osobę u sądu, nie dobra.

24 La langue du roi n'est point de chair, c'est un glaive; et celui qui lui sera livré, sera brisé; Ceux qui disent de l'impie: C'est un juste, seront maudits du peuple et odieux aux nations.

Tego, który mówi niepobożnemu; Jesteś sprawiedliwy, będą ludzie przeklinać, a narody się nim brzydzić będą.

25 car si sa colère est excitée, elle détruit les hommes avec leurs nerfs; Mais ceux qui le réprimandent paraîtront meilleurs, et la bénédiction viendra sur eux.

Ale którzy go karzą, szczęśliwi będą, a przyjdzie na nich błogosławieństwo każdego dobrego.

26 elle dévore leurs os, elles les consume comme la flamme, au point que les aiglons n'y trouveraient pas de quoi se repaître. On baisera les livres qui diront de bonnes paroles.

Pocałują wargi tego, co mówi słowa prawdziwe.

27 Prépare ton ouvrage au dehors; arrive à ton champ, tout préparé; marche sur mes traces, et tu réédifieras ta maison.

Rozrządź na polu robotę twoję, a sprawuj pilnie rolę swoję; a potem będziesz budował dom twój.

28 Ne porte pas contre un concitoyen de faux témoignage, et n'ouvre pas les lèvres contre lui.

Nie bądź świadkiem lekkomyślnym przeciw bliźniemu swemu, ani czyń łagodnych namów wargami swemi.

29 Ne dis pas: Comme il m'a traité, je le traiterai; je me vengerai du tort qu'il m'a fait.

Nie mów: Jako mi uczynił, tak mu uczynię; oddam mężowi temu według uczynku jego.

30 L'insensé est comme un champ; l'homme qui manque d'esprit est comme un vignoble.

Szedłem przez pole męża leniwego a przez winnicę człowieka głupiego;

31 Si tu le délaisses, il sera stérile et tout couvert de mauvaises herbes; il dépérit, et sa clôture de pierres s'écroule.

A oto porosła wszędzie ostem; pokrzywy wszystko pokryły, a płot kamienny jej rozwalił się.

32 À la fin, j'ai réfléchi et j'ai songé à chercher la vraie doctrine.

Co ja ujrzawszy złożyłem to do serca mego, a widząc to wziąłem to ku przestrodze.

33 Je sommeille un moment; un moment je m'endors, et je me tiens un moment les bras croisés.

Trochę się prześpisz, trochę podrzemiesz, trochę złożysz ręce, abyś odpoczywał;

34 Si tu fais cela, l'indigence t'arrivera à grands pas, et le besoin fondra sur toi comme un agile coursier.

A wtem ubóstwo twoje przyjdzie jako podróżny, a niedostatek twój jako mąż zbrojny.