Proverbes 23
1 Si tu t'assieds pour dîner à la table d'un prince, fais bien attention à ce qui te sera présenté
Gdy usiądziesz do posiłku z władcą, zważaj pilnie, co jest przed tobą;
2 puis étends la main, sachant qu'il convient qu'on te serve de tels mets; toutefois, même si tu as grand appétit,
I przyłóż nóż do gardła, jeśli jesteś łakomy.
3 ne convoite point leur repas; car c'est là une vie factice.
Nie pragnij jego przysmaków, bo to pokarm zwodniczy.
4 Si tu es pauvre, n'aspire pas à la richesse; repousse-la même en pensée.
Nie zabiegaj o bogactwo, porzuć swoją mądrość.
5 Si tu fixes ton regard sur elle, tu la vois disparaître; car elle a, comme l'aigle, des ailes prêtes à s'envoler, et retourne à la maison de son premier maître.
Czy obrócisz swoje oczy na to, co jest niczym? Bo bogactwa robią sobie skrzydła i ulatują do nieba jak orzeł.
6 Ne dîne pas avec un homme envieux; ne désire rien de sa table;
Nie jedz chleba człowieka, który ma złe oko, ani nie pożądaj jego przysmaków.
7 car il mange et il boit comme on avalerait un cheveu. Ne l'introduis pas chez toi, et ne mange pas un morceau avec lui;
Bo jak myśli w swym sercu, taki [on jest]. Jedz i pij – mówi do ciebie, ale jego serce nie jest z tobą.
8 car il le vomirait et souillerait tes meilleures paroles.
Kęs, który zjadłeś, zwrócisz i utracisz swoje wdzięczne słowa.
9 Ne dis rien à l'insensé, de peur que peut-être il ne tourne en dérision tes sages discours.
Nie mów do uszu głupca, bo wzgardzi mądrością twoich słów.
10 Ne dépasse pas les bornes anciennes, et n'entre pas dans le champ de l'orphelin;
Nie przesuwaj dawnej granicy i nie wchodź na pole sierot.
11 car il est fort celui que le Seigneur rachète; et, si tu es en procès avec lui, Dieu plaidera sa cause.
Bo ich obrońca jest mocny, przeprowadzi ich sprawę przeciwko tobie.
12 Livre ton cœur à la discipline, et prépare ton oreille aux paroles de la doctrine.
Nakłoń swoje serce na pouczenie, a swe uszy na słowa rozumne.
13 Ne cesse de corriger un enfant; car si tu le frappes de verges, il n'en mourra pas.
Nie szczędź dziecku karcenia, [bo] jeśli je bijesz rózgą, nie umrze.
Będziesz je bił rózgą, a jego duszę ocalisz od piekła. (Sheol h7585)
15 Mon fils, si ton cœur est sage, tu réjouiras aussi mon cœur;
Synu mój, jeśli twoje serce będzie mądre, moje serce będzie się radowało, właśnie moje;
16 et si tes lèvres sont droites, elles converseront avec mes lèvres.
I moje nerki będą się weselić, gdy twoje usta będą mówiły to, co jest prawe.
17 Que ton cœur ne porte point envie aux pécheurs; mais sois toujours dans la crainte de Dieu.
Niech twoje serce nie zazdrości grzesznikom, lecz każdego dnia [postępuj] w bojaźni PANA;
18 Car si tu observes ces choses, tu auras des descendants, et ton espérance ne sera pas trompée.
Bo koniec jest pewny i twoja nadzieja nie będzie zawiedziona.
19 Écoute, mon fils, et sois sage; et maintiens droites les pensées de ton cœur.
Słuchaj, synu mój, i bądź mądry, i skieruj swoje serce na drogę.
20 Ne sois pas buveur de vin; évite les longs banquets et la profusion des viandes.
Nie bywaj wśród pijaków ani wśród obżerających się mięsem;
21 Car l'ivrogne et le débauché mendieront; le paresseux sera revêtu de haillons en lambeaux.
Bo pijak i żarłok zubożeją, a ospały będzie chodził w łachmanach.
22 Écoute, mon fils, le père qui t'a engendré, et ne méprise pas ta mère parce qu'elle a vieilli.
Słuchaj ojca, który cię spłodził, a nie gardź matką, gdy się zestarzeje.
Kupuj prawdę i nie sprzedawaj [jej]; [kupuj] mądrość, karność i rozum.
24 Un père juste élève bien ses enfants, et la sagesse d'un fils réjouit son âme.
Ojciec sprawiedliwego będzie się wielce radował, a kto spłodzi mądrego, będzie się z niego cieszył.
25 Que ton père et ta mère se réjouissent en toi, et que celle qui t'a enfanté soit heureuse.
Niech się weseli twój ojciec i matka i niech się raduje ta, która cię rodziła.
26 Mon fils, donne-moi ton cœur; que tes yeux gardent mes voies.
Synu mój, daj mi swoje serce, a niech twoje oczy strzegą moich dróg.
27 La maison étrangère est comme un tonneau percé; il est étroit le puits de l'étranger.
Bo nierządnica [jest] głębokim dołem, a cudza [kobieta jest] ciasną studnią.
28 Celui qui les recherche périra bientôt, et tout pécheur sera détruit.
Ona też czyha jak zbój i pomnaża przewrotnych wśród ludzi.
29 Pour qui les gémissements? Pour qui le trouble? Pour qui les contestations? Pour qui les ennuis et les entretiens frivoles? Pour qui les repentirs inutiles? Pour qui les yeux livides?
U kogo biada? U kogo żal? U kogo kłótnie? U kogo szemranie? Kto ma rany bez powodu? Kto ma zaczerwienione oczy?
30 N'est-ce pas pour ceux qui passent leur temps dans l'ivresse et qui hantent les lieux où l'on boit?
Ci, którzy przesiadują przy winie; ci, którzy idą szukać zmieszanego wina.
31 Ne vous enivrez pas; mais faites votre société des hommes justes, et fréquentez-les publiquement. Car si vos yeux s'arrêtent sur les fioles et les coupes, plus tard vous marcherez plus nu qu'un pilon à mortier.
Nie patrz na wino, gdy się czerwieni; gdy wydaje łunę swą w kielichu, a samo się przesuwa.
32 L'homme ivre finit par s'étendre comme si un serpent l'avait mordu; le venin se répand sur lui comme de la dent d'un reptile.
Na koniec ugryzie jak wąż i ukąsi jak żmija;
33 Si tes yeux regardent une femme étrangère, la langue aussitôt divaguera,
Twoje oczy będą patrzeć na cudze kobiety, a twoje serce będzie mówiło rzeczy przewrotne;
34 et tu seras gisant comme au sein de la mer, et comme un pilote au milieu de l'orage.
I będziesz jak ten, który leży na środku morza, i jak ten, który śpi na szczycie masztu;
35 Et tu diras: On m'a frappé, et je n'en ai pas souffert; on s'est joué de moi, et je ne m'en suis pas douté; quand viendra l'aurore, pour m'en aller encore chercher des hommes avec qui je puisse me retrouver?
[Powiesz]: Bili mnie, a nie bolało, uderzyli mnie, a [nic] nie czułem. Gdy się obudzę, znów go poszukam.
