< Proverbes 4 >
1 Ecoutez, enfants, la morale d’un père; soyez attentifs, pour faire connaissance avec la raison!
Nagofelali! Dilia ada adi olelesea noga: le nabima! Amasea dili da Bagade Dawa: su Hou ida: iwane gala dawa: mu.
2 Car je vous donne d’utiles leçons: n’abandonnez pas mon enseignement.
Na adi olelebe amo da moloi houdafa. Amaiba: le, dili da eso huluane dawa: laloma.
3 Lorsque j’étais, moi aussi, un enfant au regard de mon père, un fils tendrement et uniquement aimé par ma mère,
Amola na mano fonobahadiga na da na ada ea mano afadafa galu.
4 il m’instruisait en me disant: "Que ton cœur s’attache à mes paroles; garde mes préceptes et tu vivras!"
Amola na ada e da nama moloidafa hou olelesu. E da amane sia: su, “Dawa: ma! Amola na sia: mae gogolema amola na sia: defele hamoma. Amasea, dili da esalusu lamu.
5 Acquiers de la sagesse, acquiers de la raison; n’oublie pas, ne délaisse pas les paroles de ma bouche.
Bagade Dawa: su Hou hogoi helema. Na sia: mae gogolema amola mae higama!
6 Ne l’abandonne pas, la sagesse, et elle te gardera; aime-la et elle te protégera.
Dili da Bagade Dawa: su Hou ida: iwane gala amoma mae higama. Amasea, amo hou da dilia gaga: su agoane ba: mu. Bagade Dawa: su Hou asigiwane ba: ma. Amasea, amo hou da dili gaga: mu.
7 Le principe de la sagesse, c’est d’acquérir la sagesse; au prix de tous tes biens, rends-toi possesseur de la raison.
Amola Bagade Dawa: su Hou lamu amo hou da ida: iwanedafa gala. Amola liligi oda amoga Bagade Dawa: su Hou da baligi dagoi.
8 Exalte-la, et elle t’élèvera; elle te vaudra de l’honneur, si tu t’attaches à elle.
Bagade Dawa: su Hou amoma hanama amola amane hou hamosea, dili da dunu hahawanedafa esalumu amola asigi dawa: su bagade dawa: su lamu.
9 Elle posera sur ta tête un diadème de grâce, elle te ceindra d’une couronne de gloire.
Amo Bagade Dawa: su Hou da dunu huluane ba: ma: ne hamoma, amo hou ida: iwane gala amo ea dilia hou bagade dawa: su ba: mu.
10 Ecoute, mon fils, accueille mes paroles, et nombreuses seront les années de ta vie.
Nagofe! Noga: le nabima amola dafawane sia: sa noga: le lalegaguma. Amasea di da osobo bagadega fifi masunu.
11 Je t’enseigne le chemin de la sagesse, je te dirige dans les sentiers de la droiture.
Na Bagade Dawa: su Hou olelei amo noga: le dawa: ma. Amasea, di da fifi asi helemu amo logo ganodini.
12 Aussi quand tu marcheras, ne te sentiras-tu pas à l’étroit, et si tu cours, ne buteras-tu point.
Dima eno hou hame doaga: mu di moloi ahoanea da. Amola dia hehenasea da hame dafamu.
13 Tiens-toi fermement à la morale sans jamais faiblir, sois-lui fidèle, car elle est ta vie.
Eso huluane dima hou olelei amoma dawa: ma amola amo da maedafa gogolema amoga dia esalalasu fidimu amola noga: le ouligima.
14 N’Entre pas dans la voie des impies; ne foule pas le chemin des méchants.
Wadela: le hamosu dunu ilia ahoabe amoga mae masa. Amola wadela: le hamosu dunu ilia hou amoga mae lama.
15 Evite-le, ne t’y aventure pas; détourne-toi et passe outre.
Amane mae hamoma wadela: i hou amoma gasigama. Amola amoma higale amola dia moloi logoga masa.
16 Car ceux-là ne peuvent dormir qu’ils n’aient fait du mal; le sommeil les fuit, s’ils n’ont causé quelque chute.
Wadela: le hamosu dunu ilia da wadela: le hame hamosea, hamedafa golasa. Ilia da wadela: le hamomusa: nedigili ouesala amola eno dunuma wadela: le hamonanu fawane golasa.
17 II faut qu’ils mangent le pain de l’iniquité, qu’ils boivent le vin de l’injustice.
Wadela: i hou amola gegesu hou da ilia ha: i manu amola hano nasu agoai gala.
18 Tandis que la voie des justes est comme la lumière du matin, dont l’éclat va croissant jusqu’en plein jour,
Moloidafa dunu ilia logo da eso mabe defele ba: sa, hahawane bagade. Amola hadigi da misini, dialea, eso dogoa defele ba: sa.
19 le chemin des pervers est sombre comme les ténèbres; ils ne savent pas ce qui les fait trébucher.
Be wadela: le hamosu dunu ilia logo da gasi bagade ba: sa amola hedolo dafasa amola ili soi amo da ili hame ba: sa.
20 Mon fils, sois, attentif à mes paroles, incline l’oreille à mes discours.
Nagofe! Na sia: dia noga: le nabima.
21 Qu’ils ne s’écartent pas de tes yeux, conserve-les au fond de ton cœur.
Amo dia maedafa gogolema, eso huluane dawa: loma, dia dogo ganodini.
22 Car ils sont un gage de vie pour qui les accueille, un gage de santé pour tout le corps.
Na sia: da nowa dunu da amo noga: le dawa: sea, amo da esalusu imunu, amola ea da: i fidimu.
23 Plus que tout trésor garde ton cœur, car de là jaillissent des flots de vie.
Dawa: ma! Dia asigiga dawa: su noga: le ouligima. Bai dia esalusu da dia asigi dawa: su dawa: i liligi amo defele ba: mu.
24 Ecarte de ta bouche toute parole tortueuse, éloigne de tes lèvres tout langage pervers.
Sia: dafawane hame, ogogole maedafa sia: ma. Amola ogogosu hou amoma mae gilisima.
25 Que tes yeux regardent bien en face, que tes paupières s’ouvrent droit devant toi.
Mae beda: iwane molole ba: le gusuma! Dia da hou moloiwane hamobeba: le, dia dialuma da gogosiane fili sa: imu da defea hame.
26 Aplanis avec soin le sentier que foule ton pied, pour pouvoir cheminer en sûreté.
Dia adi hamosea, noga: le dawa: lu hamoma amola adi hou dia hamobe amo da bu sinidigili hahawane ba: mu.
27 Ne dévie ni à droite ni à gauche; éloigne tes pas du mal.
Wadela: i hou dawa: ma! Moloiwane ahoanoma! Amola sadena: ne dafasa: besa: le dawa: ma.