Proverbes 23
1 Lorsque tu t’attables pour manger avec un supérieur, considère bien qui tu as devant toi.
Катта әрбаб билән һәмдәстихан болсаң, Алдиңдики ким екәнлигини убдан ойлан.
2 Tu t’enfonceras un couteau dans la gorge, si tu te comportes en glouton.
Иштийиң яман болса, Гелиңға пичақ тәңләп турғандәк өзүңни тарт.
3 Ne convoite pas ses plats fins, car c’est une nourriture trompeuse.
Униң назу-немәтлирини тама қилма, Улар адәм алдайдиған тамақлардур.
4 Ne te fatigue pas pour t’enrichir renonce à ton savoir-faire.
Бай болимән дәп өзүңни упратма; Өзүңниң зеһниңни бу ишқа қаратма.
5 Tes regards se seront à peine posés sur la fortune, qu’elle ne sera plus; car elle ne manquera pas de s’acquérir des ailes, tel un aigle qui s’envole dans les cieux.
[Байлиқларға] көз тикишиң биләнла, улар йоқ болиду; Пул-мал дәрвәқә өзигә қанат ясап, Худди бүркүттәк асманға учуп кетәр.
6 Ne mange pas le pain d’un avare et ne convoite pas ses friandises.
Ач көзниң ненини йемә, Униң есил назу-немәтлирини тама қилма;
7 Car c’est comme un coup de poignard pour lui: c’est sa façon d’être. "Mange et bois", te dira-t-il, mais son cœur n’y est pas.
Чүнки униң көңли қандақ болғандәк, өзиму шундақ. У ағзида: — Қени, алсила, ичсилә! — десиму, Бирақ көңлидә сени ойлиғини йоқ.
8 Le morceau de pain mangé par toi, tu le vomiras et tu auras dépensé en pure perte tes paroles aimables.
Йегән бир жутум таамниму қусуветисән, Униңға қилған чирайлиқ сөзлириңму бекарға кәткән болиду.
9 Ne parle pas aux oreilles du fou, car il méprisera tes discours pleins de bon sens.
Ахмаққа йол көрситип салма, Чүнки у әқил сөзлириңни көзгә илмас.
10 Ne recule pas les bornes antiques, et n’empiète pas sur le champ des orphelins;
Қедимдә бекиткән йәрниң пасил ташлирини йөткимә, Житимларниң етизлириғиму аяқ басма;
11 car puissant est leur défenseur, il prendra en mains leur cause contre toi.
Чүнки уларниң Һәмҗәмәт-Қутқузғучиси интайин күчлүктур; У Өзи улар үчүн үстүңдин дәва қилар.
12 Ouvre ton cœur à la morale et tes oreilles aux paroles de raison.
Несиһәткә көңүл қой, Илим-билимләргә қулақ сал.
13 N’Épargne pas les corrections au jeune homme; si tu le frappes avec la verge, il n’en mourra point.
Балаңға тәрбийә бериштин еринмә; Әгәр таяқ билән урсаң, у өлүп кәтмәйду;
Сән уни таяқ билән урсаң, Бәлким уни тәһтисарадин қутқузивалисән. (Sheol h7585)
15 Mon fils si ton cœur acquiert la sagesse, mon cœur à moi en aura de la joie;
И оғлум, дана болсаң, Мениң қәлбим қанчә хуш болар еди!
16 mes reins seront transportés d’aise, quand tes lèvres s’exprimeront avec rectitude.
Ағзиңда орунлуқ сөзләр болса, ич-ичимдин шатлинимән.
17 Que ton cœur n’envie pas le sort des pécheurs, mais s’attache constamment à la crainte du Seigneur;
Гуна садир қилғучиларға рәшк қилма, Һәрдайим Пәрвәрдигардин әймиништә турғин;
18 car assurément il y a un avenir, et ton espoir ne sera point anéanti.
Шундақ қилғиниңда җәзмән көридиған яхши күнүң болиду, Арзу-үмүтүң бекарға кәтмәс.
19 Ecoute-moi bien, mon fils, et deviens sage; dirige ton cœur dans le droit chemin.
И оғлум, сөзүмгә қулақ селип дана бол, Қәлбиңни [Худаниң] йолиға башлиғин.
20 Ne sois point parmi les buveurs de vin, parmi les amis de la bonne chère;
Мәйхорларға арилашма, Нәпси яман гөшхорлар билән барди-кәлди қилма;
21 car ivrogne et gourmand tombent dans la misère; le goût du sommeil réduit à se couvrir de haillons.
Чүнки һарақкәш билән нәпси яман ахирида йоқсуллуқта қалар, Ғәпләт уйқисиға патқанларға җәндә кийимни кийгүзәр.
22 Sois docile à ton père qui t’a donné le jour et ne dédaigne pas la vieillesse de ta mère.
Сени тапқан атаңниң сөзини аңла, Анаң қериғанда униңға һөрмәтсизлик қилма.
23 Achète la vérité et ne la revends pas, non plus que la sagesse, la morale et la raison.
Һәқиқәтни сетивал, Уни һәргиз сетивәтмә. Даналиқ, тәрбийә вә йорутулушниму ал.
24 Le père d’un juste est au comble de la joie; qui a donné naissance à un sage est heureux.
Һәққаний балиниң атиси чоң хошаллиқ тапар; Дана оғулни тапқан атиси униңдин хурсән болар.
25 Que ton père et ta mère se réjouissent donc; qu’elle jubile, celle qui t’a enfanté!
Ата-анаңни сөйүндүрүп, Сени туққан анаңни хуш қил.
26 Mon fils, donne-moi ton cœur et aie les yeux ouverts sur ma voie.
И оғлум, қәлбиңни маңа тапшур; Көзлириңму һаятлиқ йоллиримға тикилсун!
27 Car la courtisane est un abîme sans fond, l’étrangère, un puits étroit.
Чүнки паһишә аял чоңқур оридур, Бузуқ ят аял тар зиндандур;
28 Aussi bien, elle se met en embuscade comme un brigand; elle multiplie les trahisons parmi les hommes.
Улар қарақчидәк мөкүвелип, Инсанийәт арисидики вапасизларни көпәйтәр.
29 Pour qui les ah! pour qui les hélas! pour qui les disputes et pour qui les plaintes? pour qui les blessures gratuites et pour qui la vue trouble?
Кимдә азап бар? Кимдә дәрд-әләм? Ким җедәл ичидә қалар? Ким налә-пәряд көтирәр? Ким сәвәпсиз ярилинар? Кимниң көзи қизирип кетәр?
30 Pour ceux qui s’attardent à boire, pour ceux qui vont déguster le vin parfumé.
Дәл шарап үстидә узун олтарған, Әбҗәш шараптин тетишқа алдириған мәйхорлар!
31 Ne couve pas de tes regards le vin vermeil qui brille dans la coupe: il glisse doucement,
Шарапниң әҗайип қизиллиғиға, униң җамдики җулалиғиға, Кишиниң гелидин шундақ силиқ өткәнлигигә мәптун болуп қалма!
32 et finit par mordre comme un serpent, par piquer comme un aspic.
Ахирида у зәһәрлик иландәк чеқивалиду, Оқ иландәк нәштирини санҗийду.
33 Alors tes yeux voient des choses étranges et ton cœur laisse échapper des propos incohérents.
Көз алдиңда ғәлитә мәнзириләр көрүниду, Ағзиңдин қалаймиқан сөзләр чиқиду.
34 Tu te crois gisant au fond de la mer, couché au sommet d’un mât.
Худди деңиз-океанларда ләйләп қалғандәк, Йәлкәнлик кеминиң мома яғичи үстидә ятқандәк болисән.
35 "On m’a frappé diras-tu, et je n’ai pas eu de mal; on m’a roué de coups, et je ne l’ai pas senti. Quand donc me réveillerai-je? Je recommencerai, j’en demanderai encore!"
Сән чоқум: — Бириси мени урди, лекин мән яриланмидим! Бириси мени таяқ билән урди, бирақ ағриғини сәзмидим!» — дәйсән. Бирақ сән йәнә: «Һошумға кәлсәмла, мән йәнила шарапни издәймән! — дәйсән.
