Proverbes 22

1 Un nom estimé est préférable à la grande richesse: la sympathie est plus précieuse que l’argent et que l’or.

Nomo bona estas pli preferinda, ol granda riĉeco; Kaj bona estimo, ol arĝento kaj oro.

2 Riche et pauvre sont sur la même ligne: l’Eternel les a faits l’un et l’autre.

Riĉulo kaj malriĉulo renkontiĝas: Ilin ambaŭ kreis la Eternulo.

3 L’Homme avisé aperçoit le danger et se met à l’abri; les niais passent outre et en pâtissent.

Prudentulo antaŭvidas malbonon, kaj kaŝiĝas; Sed naivuloj antaŭenpaŝas, kaj difektiĝas.

4 Fruits de l’humilité, de la crainte de Dieu: richesse, honneur et vie!

Por humileco kaj timo antaŭ la Eternulo Oni ricevas riĉecon kaj honoron kaj vivon.

5 Des lacets et des pièges sont semés sur la route du pervers; qui tient à sa vie s’en éloigne.

Dornoj kaj retoj estas sur la vojo de malbonagulo; Kiu gardas sian animon, tiu malproksimiĝas de ili.

6 Donne au jeune homme de bonnes habitudes dès le début de sa carrière; même avancé en âge, il ne s’en écartera point.

Instruu knabon konforme al lia vojo, Kaj eĉ maljuniĝinte li ne dekliniĝos de ĝi.

7 Le riche prime les pauvres; le débiteur est prisonnier de son créancier.

Riĉulo regas super malriĉuloj, Kaj kiu prunteprenas, tiu estas sklavo de la pruntedoninto.

8 Qui sème l’injustice, récolte l’adversité, l’instrument de sa passion sera anéanti.

Kiu semas maljustaĵon, tiu rikoltos suferon, Kaj la kano de lia krueleco rompiĝos.

9 Celui qui a bon cœur sera béni, car il partage son pain avec le pauvre.

Bonokululo estos benata; Ĉar li donas el sia pano al malriĉulo.

10 Expulse le persifleur, la discorde décampera avec lui, plus de disputes ni d’injures!

Forpelu blasfemulon, kaj foriros malpaco, Kaj ĉesiĝos malkonsento kaj ofendo.

11 Un ami au cœur pur, par l’agrément de ses lèvres, gagne l’affection du roi.

Kiu amas purecon de koro kaj agrable parolas, Al tiu la reĝo estas amiko.

12 Les yeux de l’Eternel protègent le vrai savoir; mais ils renversent les entreprises du perfide.

La okuloj de la Eternulo gardas la prudenton; Sed la vortojn de maliculo Li renversas.

13 Le paresseux s’écrie: "Il y a un lion dehors! Je vais être massacré en pleine rue!"

Mallaborulo diras: Leono estas ekstere, Mi povus esti mortigita meze de la strato.

14 La bouche des femmes étrangères est comme un abîme profond; celui que Dieu réprouve y tombe.

La buŝo de malĉastulino estas profunda foso; Kiun la Eternulo koleras, tiu tien enfalas.

15 La sottise est attachée au cœur de l’adolescent; la verge qui châtie doit l’en arracher.

Malsaĝeco forte sidas en la koro de knabo; Sed vergo punanta ĝin elpelas el ĝi.

16 On pressure le pauvre, et cela tourne à son profit; on donne au riche, et c’est un appauvrissement pour lui.

Kiu premas malriĉulon, por pligrandigi sian riĉecon, Tiu donas al riĉulo, por ke li malriĉiĝu.

17 Incline ton oreille et écoute les paroles des sages; prête ton attention aux leçons de mon expérience.

Klinu vian orelon kaj aŭskultu vortojn de saĝuloj, Kaj direktu vian koron al mia instruo;

18 II sera beau pour toi de les retenir en ton cœur, de les fixer en permanence sur tes lèvres.

Ĉar ili estos agrablaj, se vi gardos ilin en via interno; Ili estos ĉiuj pretaj sur viaj lipoj.

19 Mets ta confiance en l’Eternel; voilà ce que je t’enseigne à toi-même en ce jour.

Ke al la Eternulo estu via fido, Tion mi instruis al vi hodiaŭ.

20 N’Est-ce pas à ton intention que j’ai consigné par écrit d’importantes maximes, en fait de bons conseils et d’expérience,

Ĉu mi ne skribis al vi tion trifoje Kun konsiloj kaj scio,

21 pour t’apprendre ce qu’iI y a de réel dans les dictons de la vérité et te permettre de présenter fidèlement les choses à ceux qui t’envoient?

Por sciigi al vi la ĝustecon de la paroloj de vero, Por ke vi transdonu la parolojn de vero al tiuj, kiuj vin sendis?

22 Ne dépouille pas le faible parce qu’il est sans défense; n’écrase pas le pauvre à la Porte,

Ne prirabu malriĉulon, pro tio, ke li estas malriĉa; Kaj ne premu senhavulon ĉe la pordego;

23 car l’Eternel prend en mains leur cause et il traite avec rigueur ceux qui leur infligent des vexations.

Ĉar la Eternulo defendos ilian aferon Kaj dispremos iliajn premantojn.

24 Ne fraye pas avec un homme irascible, ne lie pas société avec quelqu’un qui s’emporte:

Ne amikiĝu kun homo kolerema, Kaj ne komunikiĝu kun homo flamiĝema;

25 tu pourrais copier leurs mœurs et t’engager toi-même dans un piège.

Ke vi ne lernu lian vojon Kaj ne ricevu reton por via animo.

26 Ne sois pas de ceux qui disent: "Touchez-là!" et qui se portent garants pour des emprunts.

Ne estu inter tiuj, kiuj firmigas per mano, Kiuj garantias por ŝuldoj.

27 Que tu n’aies pas de quoi payer, pourquoi t’exposer à ce que l’on saisisse la couche où tu reposes?

Se vi ne havos per kio pagi, Oni ja prenos vian litaĵon de sub vi.

28 Ne déplace pas les bornes antiques, que tes pères ont posées.

Ne forŝovu la antikvajn limojn, Kiujn faris viaj patroj.

29 Vois cet homme diligent dans son travail: il pourra paraître devant les rois au lieu de se tenir auprès des gens obscurs.

Se vi vidas homon lertan en sia profesio, li staros antaŭ reĝoj; Li ne staros antaŭ maleminentuloj.