Proverbes 14
1 La sagesse des femmes édifie la maison; leur folie la renverse de ses propres mains.
Mądra kobieta buduje swój dom, a głupia burzy go własnymi rękami.
2 Qui craint l’Eternel va droit son chemin; qui le méprise suit des voies obliques.
Kto postępuje w sposób prawy, boi się PANA, a przewrotny na swoich drogach gardzi nim.
3 Dans la bouche de l’insensé éclôt l’orgueil; mais les lèvres des sages les en préservent.
W ustach głupiego jest rózga pychy, a mądrych strzegą ich wargi.
4 Faute de bétail, le râtelier reste vide; c’est la vigueur du bœuf qui produit les riches moissons.
Gdzie nie ma wołów, żłób jest pusty, lecz dzięki sile wołów mnoży się obfitość zboża.
5 Un témoin loyal ne ment pas; un témoin mensonger n’exhale que faussetés.
Wierny świadek nie kłamie, a fałszywy świadek mówi kłamstwa.
6 Le persifleur recherche la sagesse: elle lui échappe; mais le savoir est facilement abordable à l’homme intelligent.
Szyderca szuka mądrości, a nie [znajduje], lecz rozumnemu wiedza [przychodzi] łatwo.
7 Quand tu te sépareras d’un homme sot, tu n’auras pas appris ce que c’est que des lèvres raisonnables.
Odsuń się od głupiego, gdyż nie znajdziesz [u niego] warg rozumnych.
8 C’Est une sagesse chez l’homme prudent de bien discerner sa voie; la sottise des fous est une cause de tromperie.
Mądrość roztropnego [to] poznanie swojej drogi, a głupotą głupich [jest] oszustwo.
9 Le péché se joue des insensés; parmi les hommes droits règne le contentement.
Głupcy szydzą z grzechu, a u prawych [jest] przychylność.
10 Le cœur seul sent l’amertume qui l’envahit; de même ses joies, l’étranger n’y est pour rien.
Serce zna własną gorycz, a obcy nie wtrąca się w jego radość.
11 La maison des méchants sera ruinée; la tente des hommes droits est florissante.
Dom niegodziwych będzie zgładzony, a mieszkanie prawych zakwitnie.
12 Tel chemin se présente tout uni devant l’homme et, finalement, il conduit à la mort.
Jest droga, która człowiekowi wydaje się słuszna, lecz końcem jej jest droga do śmierci.
13 Même dans le rire le cœur peut souffrir, et la joie elle-même finit en tristesse.
Nawet w śmiechu serce boleje, a końcem [takiej] wesołości [jest] smutek.
14 Un cœur dévoyé recueille le fruit de sa conduite; et l’homme de bien trouve sa satisfaction en lui-même.
Serce odstępcy nasyci się jego drogami, a dobry człowiek – swoimi.
15 Le niais croit tout; l’homme réfléchi considère chacun de ses pas.
Prosty wierzy każdemu słowu, a roztropny zważa na swoje kroki.
16 Le sage est craintif et évite le mal; le sot se laisse entraîner et se croit en sûreté.
Mądry boi się i odwraca się od zła, ale głupi w swym szaleństwie jest pewny siebie.
17 Un homme prompt à la colère fait des sottises; l’homme fertile en roueries s’attire la haine.
[Człowiek] porywczy popełnia głupstwa, a podstępny jest znienawidzony.
18 Les niais ont en partage la sottise; la raison est la couronne des gens avisés.
Prości ludzie dziedziczą głupotę, a roztropni są koronowani wiedzą.
19 Les méchants baissent la tête devant les bons; et les impies se tiennent à la porte du juste.
Źli kłaniają się przed dobrymi, a niegodziwi u bram sprawiedliwego.
20 Même pour son intime le pauvre est un objet d’antipathie; mais nombreux sont les amis du riche.
Ubogi jest znienawidzony nawet przez swego bliźniego, a bogaty ma wielu przyjaciół.
21 Qui méprise son prochain est fautif; mais heureux qui prend pitié des humbles!
Kto gardzi swym bliźnim, ten grzeszy, a kto lituje się nad ubogimi, jest błogosławiony.
22 Certes, ils font fausse route, ceux qui machinent le mal; amour et bienveillance récompensent ceux qui méditent le bien.
Czyż nie błądzą ci, którzy obmyślają zło? Ale miłosierdzie i prawda są z tymi, którzy obmyślają dobro.
23 Tout effort sérieux donne du profit; les vaines paroles ne causent que des pertes.
Każda praca [przynosi] pożytek, a [puste] słowa [prowadzą] do nędzy.
24 Pour les sages la richesse est une couronne; la folie des sots reste toujours folie.
Koroną mądrych [jest ich] bogactwo, ale głupota głupich [pozostaje] głupotą.
25 Un témoin véridique sauve des existences; un témoin déloyal débite des faussetés.
Prawdomówny świadek ocala dusze, a fałszywy mówi kłamstwa.
26 La crainte de l’Eternel vaut une place forte; on en fait un abri pour ses enfants.
W bojaźni PANA jest mocne zaufanie, a jego synowie będą mieć ucieczkę.
27 La crainte de l’Eternel est une source de vie; elle éloigne des pièges de la mort.
Bojaźń PANA jest źródłem życia, by uniknąć sideł śmierci.
28 Quand la nation s’accroit, c’est une gloire pour le roi; quand la population vient à manquer, c’est une ruine pour le prince.
Liczny lud to chwała króla, a brak ludu to zguba władcy.
29 Etre longanime, c’est faire preuve de grande intelligence; se montrer irascible, c’est mettre en relief sa sottise.
Nieskory do gniewu jest bardzo roztropny, lecz porywczy wywyższa głupotę.
30 Un cœur paisible est un gage de vie pour le corps mais la jalousie est la carie des os.
Zdrowe serce jest życiem ciała, a zazdrość jest zgnilizną kości.
31 Qui opprime le pauvre outrage son Créateur; qui a pitié de l’indigent l’honore.
Kto gnębi ubogiego, uwłacza jego Stwórcy, a czci go ten, kto lituje się nad ubogim.
32 Le méchant est accablé par son malheur; le juste a confiance jusque dans la mort.
Niegodziwy zostaje wygnany z powodu swojego zła, a sprawiedliwy ma nadzieję [nawet] w [czasie] swojej śmierci.
33 La sagesse réside dans un cœur intelligent; elle se fait remarquer parmi les sots.
Mądrość spoczywa w sercu rozumnego, a [co jest] w sercu głupich, wychodzi na jaw.
34 La justice grandit une nation; le crime est l’opprobre des peuples.
Sprawiedliwość wywyższa naród, a grzech jest hańbą narodów.
35 La faveur du roi va au serviteur intelligent; celui qui agit sans vergogne est l’objet de sa colère.
Król jest przychylny dla roztropnego sługi, lecz gniewa się [na tego], który [przynosi] hańbę.
