Proverbes 1
1 Proverbes de Salomon, fils de David, roi d’Israël,
Sentencoj de Salomono, filo de David, reĝo de Izrael:
2 pour connaître la sagesse et l’instruction, pour discerner les paroles d’intelligence;
Por scii saĝon kaj moralinstruon; Por kompreni parolojn de prudento;
3 pour recevoir instruction dans la sagesse, la justice, le juste jugement, et la droiture;
Por ricevi instruon pri saĝo, Vero, justo, kaj honesto;
4 pour donner aux simples de la prudence, au jeune homme de la connaissance et de la réflexion.
Por doni al la malkleruloj spriton, Al la junulo scion kaj singardemon.
5 Le sage écoutera, et croîtra en science, et l’intelligent acquerra du sens
Saĝulo aŭdu kaj plimultigu sian scion, Kaj prudentulo akiros gvidajn kapablojn,
6 pour comprendre un proverbe et une allégorie, les paroles des sages et leurs énigmes.
Por kompreni sentencon kaj retoraĵon, La vortojn de saĝuloj kaj iliajn enigmojn.
7 La crainte de l’Éternel est le commencement de la connaissance; les fous méprisent la sagesse et l’instruction.
La timo antaŭ la Eternulo estas la komenco de sciado. Saĝon kaj instruon malpiuloj malestimas.
8 Écoute, mon fils, l’instruction de ton père, et n’abandonne pas l’enseignement de ta mère;
Aŭskultu, mia filo, la instruon de via patro, Kaj ne forĵetu la ordonon de via patrino;
9 car ce sera une guirlande de grâce à ta tête, et des colliers à ton cou.
Ĉar ili estas bela krono por via kapo, Kaj ornamo por via kolo.
10 Mon fils, si les pécheurs cherchent à te séduire, n’y acquiesce pas.
Mia filo, se pekuloj vin logos, Ne sekvu ilin.
11 S’ils disent: Viens avec nous, nous serons aux embûches pour le sang, nous nous cacherons pour [guetter] l’innocent, sans cause;
Se ili diros: Iru kun ni, Ni embuskos por mortigi, Ni senkaŭze insidos senkulpulojn;
12 nous les engloutirons vivants, comme le shéol, et tout entiers comme ceux qui descendent dans la fosse; (Sheol h7585)
Kiel Ŝeol ni englutos ilin vivajn, Kaj la piulojn kiel irantajn en la tombon; (Sheol h7585)
13 nous trouverons toute sorte de biens précieux, nous remplirons nos maisons de butin;
Ni trovos diversajn grandvaloraĵojn, Ni plenigos niajn domojn per rabaĵo;
14 prends ton lot parmi nous, il n’y aura qu’une bourse pour nous tous:
Vi lotos meze inter ni, Unu monujo estos por ni ĉiuj:
15 mon fils, ne fais pas route avec eux, retiens ton pied de leur sentier;
Mia filo, ne iru la vojon kune kun ili; Gardu vian piedon de ilia vojstreko,
16 car leurs pieds courent au mal, et ils se hâtent pour verser le sang.
Ĉar iliaj piedoj kuras al malbono, Kaj rapidas, por verŝi sangon.
17 Car en vain le filet est étendu devant les yeux de tout ce qui a des ailes;
Ĉar vane estas metata reto Antaŭ la okuloj de ĉiu birdo.
18 et eux, ils sont aux embûches contre leur propre sang, ils se cachent pour [guetter] leurs propres âmes.
Kaj ili embuskas sian propran sangon, Ili insidas siajn proprajn animojn.
19 Telles sont les voies de tout homme qui cherche le gain déshonnête, lequel ôte la vie à ceux qui le possèdent.
Tiaj estas la vojoj de ĉiu, kiu avidas rabakiron; Ĝi forprenas la vivon de sia posedanto.
20 La sagesse crie au-dehors, elle fait retentir sa voix sur les places;
La saĝo krias sur la strato; Ĝi aŭdigas sian voĉon sur la placoj;
21 elle crie à l’entrée des lieux bruyants, aux ouvertures des portes; elle prononce ses paroles dans la ville:
Ĝi vokas en la ĉefaj kunvenejoj, ĉe la pordegaj enirejoj; En la urbo ĝi diras siajn parolojn.
22 Simples, jusques à quand aimerez-vous la simplicité, et [jusques à quand] les moqueurs prendront-ils plaisir à la moquerie, et les sots haïront-ils la connaissance?
Ĝis kiam, ho malkleruloj, vi amos nescion? Kaj al blasfemantoj plaĉos blasfemado, Kaj senprudentuloj malamos scion?
23 Revenez à ma répréhension; voici, je ferai couler pour vous mon esprit, je vous ferai savoir mes paroles.
Returnu vin al mia predikado; Jen mi eligos al vi mian spiriton, Mi sciigos al vi miajn vortojn.
24 Parce que j’ai crié et que vous avez refusé [d’écouter], parce que j’ai étendu ma main et que personne n’a pris garde,
Ĉar mi vokis, kaj vi rifuzis; Mi etendis mian manon, kaj neniu atentis;
25 et que vous avez rejeté tout mon conseil et que vous n’avez pas voulu de ma répréhension,
Kaj vi forĵetis ĉiujn miajn konsilojn, Kaj miajn predikojn vi ne deziris:
26 moi aussi je rirai lors de votre calamité, je me moquerai quand viendra votre frayeur,
Tial ankaŭ mi ridos ĉe via malfeliĉo; Mi mokos, kiam timo vin atakos.
27 quand votre frayeur viendra comme une subite destruction et que votre calamité arrivera comme un tourbillon, quand la détresse et l’angoisse viendront sur vous:
Kiam la timo atakos vin kiel uragano, Kaj via malfeliĉo venos kiel ventego, Kiam venos al vi mizero kaj sufero:
28 alors ils crieront vers moi, et je ne répondrai pas; ils me chercheront de bonne heure, mais ils ne me trouveront point.
Tiam ili min vokos, sed mi ne respondos; Ili min serĉos, sed min ne trovos.
29 Parce qu’ils ont haï la connaissance et qu’ils n’ont pas choisi la crainte de l’Éternel,
Tial ke ili malamis scion, Kaj timon antaŭ la Eternulo ili ne deziris havi,
30 qu’ils n’ont point voulu de mon conseil, qu’ils ont méprisé toute ma répréhension,
Ili ne deziris miajn konsilojn, Ili malestimis ĉiujn miajn predikojn:
31 ils mangeront du fruit de leur voie et seront rassasiés de leurs propres conseils.
Ili manĝu la fruktojn de sia agado, Kaj ili satiĝu de siaj pripensoj.
32 Car la révolte des simples les tue, et la prospérité des sots les fait périr.
Ĉar la kapricoj de la malsaĝuloj ilin mortigas, Kaj la senzorgeco de la senorduloj ilin pereigas.
33 Mais celui qui m’écoute habitera en sécurité et sera tranquille, sans crainte du mal.
Sed kiu min aŭskultas, tiu loĝos sendanĝere, Kaj estos trankvila, kaj ne timos malbonon.
