Proverbes 3

1 Mon fils, n’oublie pas mon enseignement, et que ton cœur garde mes commandements;

ڕۆڵە، فێرکردنەکەم لەبیر مەکە، فەرمانەکانم لەناو دڵتدا هەڵبگرە،

2 car ils t’ajouteront un prolongement de jours, et des années de vie, et la paix.

چونکە ڕۆژگاری درێژ و ساڵانی ژیان و ئاشتیت بۆ زیاد دەکات.

3 Que la bonté et la vérité ne t’abandonnent pas; lie-les à ton cou, écris-les sur la tablette de ton cœur,

با خۆشەویستی نەگۆڕ و دڵسۆزی لێت جیا نەبنەوە، بە ملتەوە گرێیان بدە، لەسەر پەڕەی دڵت بیاننووسە.

4 et tu trouveras la faveur et la bonne sagesse aux yeux de Dieu et des hommes.

ئینجا پەسەندی و نازناوی چاک بەدەستدەهێنیت لەلای خودا و خەڵک.

5 Confie-toi de tout ton cœur à l’Éternel, et ne t’appuie pas sur ton intelligence;

پڕ بەدڵ پشت بە یەزدان ببەستە و بە تێگەیشتوویی خۆت پشت ئەستوور مەبە.

6 dans toutes tes voies connais-le, et il dirigera tes sentiers.

لە هەموو ڕێگاکانت بیناسە، ئەویش ڕێچکەکانت ڕاست دەکات.

7 Ne sois pas sage à tes propres yeux; crains l’Éternel et éloigne-toi du mal:

لەبەرچاوی خۆت، خۆت بە دانا مەزانە، لە یەزدان بترسە و لە بەدکاری بەدووربە.

8 ce sera la santé pour ton nombril, et un arrosement pour tes os.

دەبێتە تەندروستی بۆ لەشت و خۆراک بۆ ئێسقانەکانت.

9 Honore l’Éternel de tes biens et des prémices de tout ton revenu;

بە سامانت ڕێزی یەزدان بگرە، بە یەکەمین بەرهەمی هەموو خەرمانەکانت.

10 et tes greniers se rempliront d’abondance, et tes cuves regorgeront de moût.

ئەمبارەکەت پڕ دەبێت هەتا تێری، قەڕابەکەت سەرڕێژ دەبێت لە شەرابی نوێ.

11 Mon fils, ne méprise pas l’instruction de l’Éternel, et n’aie pas en aversion sa réprimande;

ڕۆڵەکەم، بە سووکی تەماشای تەمبێکردنی یەزدان مەکە، ڕقت لە سەرزەنشتی ئەو نەبێتەوە،

12 car celui que l’Éternel aime, il le discipline, comme un père le fils auquel il prend plaisir.

چونکە ئەوەی یەزدان خۆشیبوێ تەمبێی دەکات و وەک باوکێک بە کوڕ دڵخۆش دەبێت.

13 Bienheureux l’homme qui trouve la sagesse, et l’homme qui obtient l’intelligence!

خۆزگە دەخوازرێ بەو کەسەی دانایی دەدۆزێتەوە و بەو کەسەی تێگەیشتن بەدەستدەهێنێت،

14 car son acquisition est meilleure que l’acquisition de l’argent, et son revenu [est meilleur] que l’or fin.

چونکە قازانجی لە قازانجی زیو باشترە و بەرهەمیشی لە زێڕ.

15 Elle est plus précieuse que les rubis, et aucune des choses auxquelles tu prends plaisir ne l’égale:

لە یاقووت بەهادارترە و هەرچی ئارەزووی دەکەیت نابێتە هاوتای.

16 longueur de jours est dans sa droite, dans sa gauche richesse et honneur;

تەمەنی درێژ لە دەستی ڕاستیدایە و دەوڵەمەندی و ڕێزیش لە دەستی چەپی.

17 ses voies sont des voies agréables, et tous ses sentiers sont paix.

ڕێگاکانی ڕێگای خۆشحاڵین و هەموو ڕێڕەوەکانی ئاشتین.

18 Elle est un arbre de vie pour ceux qui la saisissent; et qui la tient ferme est rendu bienheureux.

درەختی ژیانە بۆ ئەوانەی خۆیان پێوە گرتووە، خۆزگە دەخوازرێت بەوانەی پێی پابەند دەبن.

19 L’Éternel a fondé la terre par la sagesse, il a établi les cieux par l’intelligence.

یەزدان بە دانایی زەوی دامەزراند، بە تێگەیشتنیش ئاسمانی چەسپاند.

20 Par sa connaissance les abîmes se fendirent, et les nuées distillent la rosée.

بە زانیاری ئەو قووڵاییەکان شەق بوون، هەورەکان شەونمیان دڵۆپاند.

21 Mon fils, que [ces choses] ne s’éloignent point de tes yeux: garde le sain conseil et la réflexion,

ڕۆڵە، دەست بە دانایی تەواو و سەلیقەوە بگرە، ئەمانە لەبەرچاوت دوورنەکەونەوە،

22 et ils seront la vie de ton âme et la grâce de ton cou.

دەبنە ژیان بۆ تۆ، ملوانکە بۆ جوانی گەردنت.

23 Alors tu iras ton chemin en sécurité, et ton pied ne se heurtera point.

ئەوسا بە ئاسوودەیی بە ڕێگای خۆتدا دەڕۆیت و ساتمە ناکەیت و ناکەویت.

24 Si tu te couches tu n’auras point de crainte; mais tu te coucheras et ton sommeil sera doux.

کاتێک ڕادەکشێیت بێ ترسیت، ڕادەکشێیت و خەوت خۆش دەبێت.

25 Ne crains pas la frayeur subite, ni la ruine des méchants quand elle surviendra;

نە لە بەڵای کتوپڕ دەترسیت و نە لە ماڵی بەدکاران کە وێران دەبێت،

26 car l’Éternel sera ta confiance, et il gardera ton pied d’être pris.

چونکە یەزدان دەبێتە پشتیوانت و پێت لە پێوەبوون دەپارێزێت.

27 Ne refuse pas le bien à celui à qui il est dû, quand il est au pouvoir de ta main de le faire.

دەستی چاکە مەگرەوە لەوانەی شایستەی چاکەن، کاتێک لە تواناتدایە بیکەیت.

28 Ne dis pas à ton prochain: Va et reviens, et je te le donnerai demain, quand tu as la chose par-devers toi.

بە کەس مەڵێ: «بڕۆ، دواتر وەرەوە، بەیانی دەتدەمێ،» لە کاتێکدا ئەو شتەت پێیە.

29 Ne machine pas du mal contre ton prochain, puisqu’il habite en sécurité près de toi.

پیلانی خراپ لە دژی دراوسێکەت مەگێڕە، لە کاتێکدا ئەو بە دڵنیاییەوە لەلات جێنشین بووە.

30 Ne conteste pas sans sujet avec un homme, s’il ne t’a pas fait de tort.

لەخۆڕایی دژایەتی کەسێک مەکە، ئەگەر خراپەی لەگەڵتدا نەکرد.

31 Ne porte pas envie à un homme violent, et ne choisis aucune de ses voies;

بەغیلی بە پیاوی ستەمکار مەبە، هیچ ڕێگایەکی ئەو هەڵمەبژێرە،

32 Car l’Éternel a en abomination le pervers, et son secret est avec les hommes droits.

چونکە لەلای یەزدان مرۆڤی قەڵپ قێزەونە، بەڵام نهێنی خۆی لەلای سەرڕاستانە.

33 La malédiction de l’Éternel est dans la maison du méchant, et il bénit l’habitation des justes.

نەفرەتی یەزدان لەسەر ماڵی بەدکارە، بەڵام ماڵی ڕاستودروستان بەرەکەتدار دەکات.

34 Certes il se moque des moqueurs, et il donne la grâce aux débonnaires.

هەرچەندە گاڵتە بە گاڵتەجاڕان دەکات، بەڵام نیعمەت دەداتە بێفیزەکان.

35 Les sages hériteront la gloire, mais la honte est l’élévation des sots.

داناکان ڕێزداری بە میرات دەگرن، بەڵام گێلەکان شەرمەزاری هەڵدەگرن.