Proverbes 26

1 Comme la neige en été, et comme la pluie dans la moisson, ainsi la gloire ne sied pas à un sot.

وەک بەفر لە هاوین و باران لە کاتی دروێنەدا، ئاواش ڕێزلێنان لە گێل ناوەشێتەوە.

2 Comme le moineau qui va çà et là, et l’hirondelle qui vole, ainsi la malédiction sans cause n’arrivera point.

وەک چۆلەکەی فڕیو و پەڕەسێلکەی باڵگرتوو، ئاواشە نەفرەت بەبێ هۆ نایێت.

3 Le fouet est pour le cheval, la bride pour l’âne, et la verge pour le dos des sots.

قامچی بۆ ئەسپ و لغاو بۆ گوێدرێژە، کوتەکیش بۆ پشتی گێلەکانە.

4 Ne réponds pas au sot selon sa folie, de peur que toi aussi tu ne lui ressembles.

وەڵامی گێل مەدەوە بەپێی گێلایەتییەکەی، نەوەک تۆش وەک ئەوت لێ بێت.

5 Réponds au sot selon sa folie, de peur qu’il ne soit sage à ses propres yeux.

وەڵامی گێل بدەوە بەپێی گێلایەتییەکەی، نەوەک لەبەرچاوی خۆی ببێت بە دانا.

6 Celui qui envoie des messages par la main d’un sot, se coupe les pieds [et] boit l’injustice.

وەک بڕینەوەی قاچەکانی خۆیەتی و نۆشینی ستەمە، ئەوەی بە دەستی گێل پەیام بنێرێت.

7 Les jambes du boiteux sont sans force: tel est un proverbe dans la bouche des sots.

وەک شۆڕبوونەوەی قاچەکانی گۆجە، پەند لە دەمی گێلەکان.

8 Celui qui donne de la gloire à un sot, c’est comme un sachet de pierres précieuses dans un tas de pierres.

وەک گرێدانی بەرد بە بەردەقانییەوە، ئەوەی ڕێز لە گێل دەگرێت.

9 Une épine qui entre dans la main d’un homme ivre, tel est un proverbe dans la bouche des sots.

وەک دڕکە لە دەستی سەرخۆش، پەند لە دەمی گێلەکان.

10 Le puissant use de violence envers tout le monde: il prend à gages le sot et il prend à gages les passants.

وەک تیرهاوێژێکە کوێرانە لە خەڵک بگرێت، بەکرێگری گێل و ڕێبوار.

11 Comme le chien retourne à son vomissement, le sot répète sa folie.

وەک سەگ بگەڕێتەوە سەر ڕشانەوەکەی، گێلیش گێلایەتییەکەی دووبارەی دەکاتەوە.

12 As-tu vu un homme sage à ses propres yeux? Il y a plus d’espoir pour un sot que pour lui.

کەست بینیوە لەبەرچاوی خۆی دانا بێت؟ گێل لەو زیاتر ئومێدی پێ دەکرێت.

13 Le paresseux dit: Il y a un [lion] rugissant sur le chemin, un lion dans les rues.

تەمبەڵ دەڵێت: «شێر لەسەر ڕێگایە، نەڕەشێر لەنێو گۆڕەپانەکانە.»

14 La porte tourne sur ses gonds, et le paresseux sur son lit.

دەرگا لەسەر ڕێزە دەسووڕێتەوە، تەمبەڵیش لەناو نوێنەکەی.

15 Le paresseux enfonce sa main dans le plat, il est las de la ramener à sa bouche.

تەمبەڵ دەست دەخاتە ناو قاپ، زەحمەتە بۆی بیباتە ناو دەمی.

16 Le paresseux est plus sage à ses yeux que sept [hommes] qui répondent avec bon sens.

تەمبەڵ لەبەرچاوی خۆی داناترە لە حەوت کەس کە وەڵامی ژیرانە دەدەنەوە.

17 Il saisit un chien par les oreilles, celui qui, en passant, s’emporte pour une dispute qui n’est pas la sienne.

وەک گرتنی سەگێکە بە گوێیەکانی ئەوەی ڕێبوارە و خۆی دەخاتە ناو ناکۆکییەکەوە کە هی ئەو نییە.

18 Comme un fou qui jette des brandons, des flèches, et la mort,

وەک شێتێک پشکۆ و تیری مەرگ بهاوێژێت،

19 ainsi est l’homme qui trompe son prochain, et qui dit: N’était-ce pas pour plaisanter?

ئاوایە ئەوەی فێڵ لە دراوسێکەی بکات و بڵێت: «تەنها گاڵتەم کرد!»

20 Faute de bois, le feu s’éteint; et, quand il n’y a plus de rapporteurs, la querelle s’apaise.

دار نەبێت ئاگر دەکوژێتەوە، دەمشڕ نەبێت دووبەرەکی نامێنێت.

21 Du charbon sur le brasier et du bois sur le feu, ainsi est l’homme querelleur pour échauffer les disputes.

خەڵووز بۆ پشکۆ و دار بۆ ئاگرە، پیاوی شەڕانگێزیش بۆ ورووژاندنی ناکۆکییە.

22 Les paroles du rapporteur sont comme des friandises, et elles descendent jusqu’au-dedans des entrailles.

قسەکانی دەمشڕ وەک پارووی بەتامە، شۆڕ دەبێتەوە ناو ورگ.

23 Les lèvres brûlantes et le cœur mauvais sont comme de la litharge d’argent appliquée sur un vase de terre.

وەک گۆزەی گڵینی داپۆشراوە بە خڵتی زیو قسەی شیرین لە دڵێکی خراپەوە.

24 Celui qui hait se déguise par ses lèvres; mais au-dedans de lui il nourrit la fraude.

قین لە دڵ بە لێوەکانی خۆی دەشارێتەوە، بەڵام لە ناخیدا فڕوفێڵ دادەنێتەوە.

25 Quand il rend sa voix gracieuse, ne le crois point, car il y a sept abominations dans son cœur.

ئەگەر قسەی شیرینی کرد باوەڕی پێ مەکە، چونکە حەوت شتی قێزەون لە دڵیدایە.

26 La haine se cache-t-elle sous la dissimulation, sa méchanceté sera découverte dans la congrégation.

هەرچەندە بە فێڵ قینی خۆی بشارێتەوە، خراپەی لەناو کۆمەڵدا ئاشکرا دەبێت.

27 Qui creuse une fosse y tombera, et la pierre retournera sur celui qui la roule.

ئەوەی چاڵێک هەڵکەنێت خۆی تێی دەکەوێت، ئەوەی بەردێک گلۆر بکاتەوە بەرەو خۆی دەگەڕێتەوە.

28 La langue fausse hait ceux qu’elle a écrasés, et la bouche flatteuse amène la ruine.

زمانی درۆ ڕقی لەوانە دەبێتەوە کە برینداریان دەکات، زمانی لووسیش وێرانکاری دەکات.