Proverbes 25
1 Ce sont ici aussi des proverbes de Salomon, que les gens d’Ézéchias, roi de Juda, ont transcrits:
Teć są przypowieści Salomonowe, które zebrali mężowie Ezechyjasza, króla Judzkiego.
2 La gloire de Dieu est de cacher une chose, et la gloire des rois est de sonder une chose.
Sława to Boża, taić sprawę; ale sława królów, wywiadywać się rzeczy.
3 Les cieux en hauteur, et la terre en profondeur, et le cœur des rois, on ne peut les sonder.
Wysokość niebios, i głębokość ziemi, i serce królów nie są doścignione.
4 Ôte de l’argent les scories, et il en sortira un vase pour l’orfèvre;
Odejm zużelicę od srebra, a wynijdzie odlewającemu naczynie kosztowne.
5 ôte le méchant de devant le roi, et son trône sera affermi par la justice.
Odejm niezbożnika od oblicza królewskiego, a umocni się w sprawiedliwości stolica jego.
6 Ne fais pas le magnifique devant le roi, et ne te tiens pas à la place des grands;
Nie udawaj się za zacnego przed królem, a na miejscu wielmożnych nie stawaj;
7 car il vaut mieux qu’on te dise: Monte ici, que si l’on t’abaissait devant le prince que tes yeux voient.
Bo lepiej jest, iż ci rzeką: Postąp sam: a niżeliby cię zniżyć miano przed księciem; co widują oczy twoje.
8 Ne sors pas à la hâte pour contester, de peur [que tu ne saches] que faire à la fin, lorsque ton prochain t’aura rendu confus.
Nie pokwapiaj się do swaru, byś snać na ostatek nie wiedział, co masz czynić, gdyby cię zawstydził bliźni twój.
9 Plaide ta cause avec ton prochain, et ne révèle pas le secret d’autrui,
Prowadź do końca sprawę swoję z przyjacielem twoim, a tajemnicy drugiego nie objawiaj;
10 de peur que celui qui l’écoute ne te fasse honte, et que ton opprobre ne se retire pas.
By cię snać nie zelżył ten, co cię słucha, a niesława twoja zostałaby na tobie.
11 Des pommes d’or incrustées d’argent, c’est la parole dite à propos.
Jakie jest jabłko złote z wyrzezaniem srebrnem, takieć jest słowo do rzeczy powiedziane.
12 Un anneau d’or et un joyau d’or fin, tel est, pour l’oreille qui écoute, celui qui reprend sagement.
Ten, który mądrze napomina, jest u tego, co słucha, jako nausznica złota, i klejnot z szczerego złota.
13 La fraîcheur de la neige au temps de la moisson, tel est le messager fidèle pour ceux qui l’envoient: il restaure l’âme de son maître.
Jako zimno śnieżne czasu żniwa: tak poseł wierny tym, którzy go posyłają; bo dusze panów swych ochładza.
14 Les nuages et le vent, et point de pluie, tel est celui qui se glorifie faussement d’un présent.
Człowiek, który się chlubi darem zmyślonym, jest jako wiatr i obłoki bez deszczu.
15 Par la lenteur à la colère un prince est gagné, et la langue douce brise les os.
Książę cierpliwością bywa zmiękczony, a język łagodny kości łamie.
16 As-tu trouvé du miel, manges-en ce qu’il t’en faut, de peur que tu n’en sois repu et que tu ne le vomisses.
Znajdzieszli miód, jedzże, ileć potrzeba, by snać objadłszy się go nie zwrócił.
17 Mets rarement ton pied dans la maison de ton prochain, de peur qu’il ne soit rassasié de toi et qu’il ne te haïsse.
Powściągnij nogę twoję od domu bliźniego twego, by snać będąc ciebie syt, nie miał cię w nienawiści.
18 L’homme qui rend un faux témoignage contre son prochain est un marteau, et une épée, et une flèche aiguë.
Każdy, kto mówi fałszywe świadectwo przeciw bliźniemu swemu, jest jako młot, i miecz, i strzała ostra.
19 La confiance en un perfide, au jour de la détresse, est une dent cassée et un pied chancelant.
Ufność w człowieku przewrotnym jest w dzień ucisku jako ząb wyłamany i noga wywiniona.
20 [Comme] celui qui ôte son vêtement en un jour de froid, [comme] du vinaigre sur le nitre, tel est celui qui chante des chansons à un cœur affligé.
Jako ten, który zewłoczy odzienie czasu zimy, albo leje ocet na saletrę, taki jest ten, który śpiewa pieśni sercu smutnemu.
21 Si celui qui te hait a faim, donne-lui du pain à manger, et, s’il a soif, donne-lui de l’eau à boire;
Jeźliżeby łaknął ten, co cię nienawidzi, nakarm go chlebem; a jeźliby pragnął, daj mu się napić wody;
22 car tu entasseras des charbons ardents sur sa tête, et l’Éternel te le rendra.
Bo węgle rozpalone zgromadzisz na głowę jego, a Pan ci nagrodzi.
23 Le vent du nord enfante les averses; et les visages indignés, une langue [qui médit] en secret.
Jako wiatr północny deszcz przynosi: tak przynosi twarz gniewliwą język uszczypliwy.
24 Mieux vaut habiter sur le coin d’un toit, que [d’avoir] une femme querelleuse et une maison en commun.
Lepiej mieszkać w kącie pod dachem, niżeli z żoną swarliwą w domu przestronnym.
25 Les bonnes nouvelles d’un pays éloigné sont de l’eau fraîche pour une âme altérée.
Jako woda chłodna duszy pragnącej: tak wieść dobra z ziemi dalekiej.
26 Le juste qui chancelle devant le méchant est une fontaine trouble et une source corrompue.
Jako źródło nogami pomącone, albo zdrój zepsuty: tak sprawiedliwy, który upada przed niezbożnym.
27 Manger beaucoup de miel n’est pas bon, et s’occuper de sa propre gloire n’est pas la gloire.
Jako jeść wiele miodu nie jest rzecz dobra: tak szukanie własnej sławy jest niesławne.
28 L’homme qui ne gouverne pas son esprit est une ville en ruine, sans murailles.
Mąż, który nie ma mocy nad duchem swoim, jest jako miasto rozwalone bez muru.
