Proverbes 22

1 Une bonne renommée est préférable à de grandes richesses, et la bonne grâce à l’argent et à l’or.

Ang mabuting pangalan ay maiging piliin, kay sa malaking kayamanan, at ang magandang kalooban, kay sa pilak at ginto.

2 Le riche et le pauvre se rencontrent: l’Éternel les a tous faits.

Ang mayaman at ang dukha ay nagkakasalubong kapuwa: ang Panginoon ang May-lalang sa kanilang lahat.

3 L’homme avisé voit le mal et se cache; mais les simples passent outre et en portent la peine.

Ang mabait na tao ay nakakakita ng kasamaan at nagkukubli: nguni't dinadaanan ng musmos at nagtitiis.

4 La fin de la débonnaireté, de la crainte de l’Éternel, c’est la richesse, et la gloire, et la vie.

Ang kagantihan sa kapakumbabaan at ang pagkatakot sa Panginoon ay kayamanan, at karangalan, at buhay.

5 Il y a des épines, des pièges, sur la voie du pervers; celui qui garde son âme s’en éloigne.

Mga tinik at mga silo ay nangasa daan ng magdaraya: ang nagiingat ng kaniyang kaluluwa ay lalayo sa mga yaon.

6 Élève le jeune garçon selon la règle de sa voie; même lorsqu’il vieillira, il ne s’en détournera point.

Turuan mo ang bata sa daan na dapat niyang lakaran, at pagka tumanda man siya ay hindi niya hihiwalayan.

7 Le riche gouverne les pauvres, et celui qui emprunte est serviteur de l’homme qui prête.

Ang mayaman ay magpupuno sa dukha, at ang manghihiram ay alipin ng nagpapahiram.

8 Qui sème l’injustice moissonnera le malheur, et la verge de son courroux prendra fin.

Siyang naghahasik ng kasamaan ay aani ng kapahamakan; at ang pamalo ng kaniyang poot ay maglilikat.

9 [Celui qui a] l’œil bienveillant sera béni, car il donne de son pain au pauvre.

Ang may magandang-loob na mata ay pagpapalain: sapagka't nagbibigay ng kaniyang tinapay sa dukha.

10 Chasse le moqueur, et la querelle s’en ira, et les disputes et la honte cesseront.

Itaboy mo ang manglilibak, at ang pagtatalo ay maalis; Oo, ang pagkakaalit at pagduwahagi ay matitigil.

11 Celui qui aime la pureté de cœur a la grâce sur les lèvres, [et] le roi est son ami.

Siyang umiibig ng kalinisan ng puso, dahil sa biyaya ng kaniyang mga labi ay magiging kaniyang kaibigan ang hari.

12 Les yeux de l’Éternel gardent la connaissance, mais il renverse les paroles du perfide.

Ang mga mata ng Panginoon ay nagiingat sa maalam: nguni't kaniyang ibinabagsak ang mga salita ng taksil.

13 Le paresseux dit: Il y a un lion là dehors, je serai tué au milieu des rues!

Sinasabi ng tamad, may leon sa labas: mapapatay ako sa mga lansangan.

14 La bouche des étrangères est une fosse profonde; celui contre qui l’Éternel est irrité y tombera.

Ang bibig ng masasamang babae ay isang malalim na lungaw: siyang nayayamot sa Panginoon ay mabubuwal doon.

15 La folie est liée au cœur du jeune enfant; la verge de la correction l’éloignera de lui.

Ang kamangmangan ay nababalot sa puso ng bata; nguni't ilalayo sa kaniya ng pamalong pangsaway.

16 Celui qui opprime le pauvre, ce sera pour l’enrichir; celui qui donne au riche, ce sera pour le faire tomber dans l’indigence.

Ang pumipighati sa dukha upang magpalago ng kaniyang pakinabang, at ang nagbibigay sa mayaman, ay humahangga sa pangangailangan lamang.

17 Incline ton oreille et écoute les paroles des sages, et applique ton cœur à ma science;

Ikiling mo ang iyong pakinig, at iyong dinggin ang mga salita ng pantas, at ihilig mo ang iyong puso sa aking kaalaman.

18 car c’est une chose agréable si tu les gardes au-dedans de toi: elles seront disposées ensemble sur tes lèvres.

Sapagka't maligayang bagay kung iyong ingatan sa loob mo, kung mangatatatag na magkakasama sa iyong mga labi.

19 Afin que ta confiance soit en l’Éternel, je te [les] ai fait connaître à toi, aujourd’hui.

Upang ang iyong tiwala ay malagak sa Panginoon, aking ipinakilala sa iyo sa kaarawang ito, oo, sa iyo.

20 Ne t’ai-je pas écrit des choses excellentes en conseils et en connaissance,

Hindi ba ako sumulat sa iyo ng mga marilag na bagay na mga payo at kaalaman;

21 pour te faire connaître la sûre norme des paroles de vérité, afin que tu répondes des paroles de vérité à ceux qui t’envoient?

Upang ipakilala sa iyo ang katunayan ng mga salitang katotohanan, upang iyong maibalik ang mga salita ng katotohanan sa kanila na nagsusugo sa iyo?

22 Ne pille pas le pauvre, parce qu’il est pauvre, et ne foule pas l’affligé à la porte;

Huwag kang magnakaw sa dukha, sapagka't siya'y dukha, ni pumighati man sa nagdadalamhati sa pintuang-bayan:

23 car l’Éternel prendra en main leur cause, et dépouillera l’âme de ceux qui les dépouillent.

Sapagka't ipakikipaglaban ng Panginoon ang kanilang usap, at sasamsaman ng buhay yaong nagsisisamsam sa kanila.

24 Ne sois pas l’ami de l’homme colère, et n’entre pas chez l’homme violent;

Huwag kang makipagkaibigan sa taong magagalitin; at sa mainiting tao ay huwag kang sasama:

25 de peur que tu n’apprennes ses sentiers, et que tu n’emportes un piège dans ton âme.

Baka ka matuto ng kaniyang mga lakad, at magtamo ng silo sa iyong kaluluwa.

26 Ne sois point parmi ceux qui frappent dans la main, parmi ceux qui se rendent caution pour des dettes:

Huwag kang maging isa sa kanila na nakikikamay, o sa kanila na mangananagot sa mga utang:

27 si tu n’avais pas de quoi payer, pourquoi voudrais-tu qu’on prenne ton lit de dessous toi?

Kung wala kang ikabayad, bakit kaniyang kukunin sa iyo ang iyong higaan?

28 Ne recule pas la borne ancienne que tes pères ont faite.

Huwag mong baguhin ang dating muhon ng lupa, na inilagay ng iyong mga magulang.

29 As-tu vu un homme diligent dans son travail? il se tiendra devant les rois, il ne se tiendra pas devant des gens obscurs.

Nakikita mo ba ang taong masipag sa kaniyang gawain? siya'y tatayo sa harap ng mga hari: hindi siya tatayo sa harap ng mga taong hamak.