Proverbes 22

1 Une bonne renommée est préférable à de grandes richesses, et la bonne grâce à l’argent et à l’or.

Nomo bona estas pli preferinda, ol granda riĉeco; Kaj bona estimo, ol arĝento kaj oro.

2 Le riche et le pauvre se rencontrent: l’Éternel les a tous faits.

Riĉulo kaj malriĉulo renkontiĝas: Ilin ambaŭ kreis la Eternulo.

3 L’homme avisé voit le mal et se cache; mais les simples passent outre et en portent la peine.

Prudentulo antaŭvidas malbonon, kaj kaŝiĝas; Sed naivuloj antaŭenpaŝas, kaj difektiĝas.

4 La fin de la débonnaireté, de la crainte de l’Éternel, c’est la richesse, et la gloire, et la vie.

Por humileco kaj timo antaŭ la Eternulo Oni ricevas riĉecon kaj honoron kaj vivon.

5 Il y a des épines, des pièges, sur la voie du pervers; celui qui garde son âme s’en éloigne.

Dornoj kaj retoj estas sur la vojo de malbonagulo; Kiu gardas sian animon, tiu malproksimiĝas de ili.

6 Élève le jeune garçon selon la règle de sa voie; même lorsqu’il vieillira, il ne s’en détournera point.

Instruu knabon konforme al lia vojo, Kaj eĉ maljuniĝinte li ne dekliniĝos de ĝi.

7 Le riche gouverne les pauvres, et celui qui emprunte est serviteur de l’homme qui prête.

Riĉulo regas super malriĉuloj, Kaj kiu prunteprenas, tiu estas sklavo de la pruntedoninto.

8 Qui sème l’injustice moissonnera le malheur, et la verge de son courroux prendra fin.

Kiu semas maljustaĵon, tiu rikoltos suferon, Kaj la kano de lia krueleco rompiĝos.

9 [Celui qui a] l’œil bienveillant sera béni, car il donne de son pain au pauvre.

Bonokululo estos benata; Ĉar li donas el sia pano al malriĉulo.

10 Chasse le moqueur, et la querelle s’en ira, et les disputes et la honte cesseront.

Forpelu blasfemulon, kaj foriros malpaco, Kaj ĉesiĝos malkonsento kaj ofendo.

11 Celui qui aime la pureté de cœur a la grâce sur les lèvres, [et] le roi est son ami.

Kiu amas purecon de koro kaj agrable parolas, Al tiu la reĝo estas amiko.

12 Les yeux de l’Éternel gardent la connaissance, mais il renverse les paroles du perfide.

La okuloj de la Eternulo gardas la prudenton; Sed la vortojn de maliculo Li renversas.

13 Le paresseux dit: Il y a un lion là dehors, je serai tué au milieu des rues!

Mallaborulo diras: Leono estas ekstere, Mi povus esti mortigita meze de la strato.

14 La bouche des étrangères est une fosse profonde; celui contre qui l’Éternel est irrité y tombera.

La buŝo de malĉastulino estas profunda foso; Kiun la Eternulo koleras, tiu tien enfalas.

15 La folie est liée au cœur du jeune enfant; la verge de la correction l’éloignera de lui.

Malsaĝeco forte sidas en la koro de knabo; Sed vergo punanta ĝin elpelas el ĝi.

16 Celui qui opprime le pauvre, ce sera pour l’enrichir; celui qui donne au riche, ce sera pour le faire tomber dans l’indigence.

Kiu premas malriĉulon, por pligrandigi sian riĉecon, Tiu donas al riĉulo, por ke li malriĉiĝu.

17 Incline ton oreille et écoute les paroles des sages, et applique ton cœur à ma science;

Klinu vian orelon kaj aŭskultu vortojn de saĝuloj, Kaj direktu vian koron al mia instruo;

18 car c’est une chose agréable si tu les gardes au-dedans de toi: elles seront disposées ensemble sur tes lèvres.

Ĉar ili estos agrablaj, se vi gardos ilin en via interno; Ili estos ĉiuj pretaj sur viaj lipoj.

19 Afin que ta confiance soit en l’Éternel, je te [les] ai fait connaître à toi, aujourd’hui.

Ke al la Eternulo estu via fido, Tion mi instruis al vi hodiaŭ.

20 Ne t’ai-je pas écrit des choses excellentes en conseils et en connaissance,

Ĉu mi ne skribis al vi tion trifoje Kun konsiloj kaj scio,

21 pour te faire connaître la sûre norme des paroles de vérité, afin que tu répondes des paroles de vérité à ceux qui t’envoient?

Por sciigi al vi la ĝustecon de la paroloj de vero, Por ke vi transdonu la parolojn de vero al tiuj, kiuj vin sendis?

22 Ne pille pas le pauvre, parce qu’il est pauvre, et ne foule pas l’affligé à la porte;

Ne prirabu malriĉulon, pro tio, ke li estas malriĉa; Kaj ne premu senhavulon ĉe la pordego;

23 car l’Éternel prendra en main leur cause, et dépouillera l’âme de ceux qui les dépouillent.

Ĉar la Eternulo defendos ilian aferon Kaj dispremos iliajn premantojn.

24 Ne sois pas l’ami de l’homme colère, et n’entre pas chez l’homme violent;

Ne amikiĝu kun homo kolerema, Kaj ne komunikiĝu kun homo flamiĝema;

25 de peur que tu n’apprennes ses sentiers, et que tu n’emportes un piège dans ton âme.

Ke vi ne lernu lian vojon Kaj ne ricevu reton por via animo.

26 Ne sois point parmi ceux qui frappent dans la main, parmi ceux qui se rendent caution pour des dettes:

Ne estu inter tiuj, kiuj firmigas per mano, Kiuj garantias por ŝuldoj.

27 si tu n’avais pas de quoi payer, pourquoi voudrais-tu qu’on prenne ton lit de dessous toi?

Se vi ne havos per kio pagi, Oni ja prenos vian litaĵon de sub vi.

28 Ne recule pas la borne ancienne que tes pères ont faite.

Ne forŝovu la antikvajn limojn, Kiujn faris viaj patroj.

29 As-tu vu un homme diligent dans son travail? il se tiendra devant les rois, il ne se tiendra pas devant des gens obscurs.

Se vi vidas homon lertan en sia profesio, li staros antaŭ reĝoj; Li ne staros antaŭ maleminentuloj.