Proverbes 28

1 Les méchants fuient sans qu'on les poursuive, mais les justes ont de l'assurance comme un lion.

Agtaray dagiti managdakdakes uray no awan ti mangkamkamat kadakuada, ngem dagiti agar-aramid iti umno ket natured a kas iti urbon a leon.

2 Dans un pays en révolte, les chefs se multiplient; mais avec un homme intelligent et sage l'ordre se prolonge.

Gapu iti basol ti daga, addaan daytoy kadagiti mangiturturay, ngem babaen iti tao nga addaan iti pannakaawat ken pannakaammo, agpautto daytoy iti atiddug a tiempo.

3 Un homme pauvre qui opprime les malheureux, c'est une pluie violente qui cause la disette.

Ti maysa a napanglaw a tao a mangidaddadanes kadagiti padana a napanglaw ket kas iti bumayakabak a tudo nga awan ibatina a taraon.

4 Ceux qui abandonnent la loi louent le méchant, ceux qui l'observent s'irritent contre lui.

Dagiti mangtallikod iti linteg ket dayawenda dagiti nadangkes a tattao, ngem guraen ida dagiti agtultulnog iti linteg.

5 Les hommes pervers ne comprennent pas ce qui est juste, mais ceux qui cherchent Yahweh comprennent tout.

Saan a maawatan dagiti dakes a tattao ti hustisia, ngem maawatan dagiti mangsapsapul kenni Yahweh dagiti amin a banag.

6 Mieux vaut le pauvre dans son intégrité que l'homme aux voies tortueuses et qui est riche.

Nasaysayaat ti napanglaw a tao nga agbibiag iti kinatarnawna, ngem iti nabaknang a tao a dakes dagiti aramidna.

7 Celui qui observe la loi est un fils intelligent, mais celui qui nourrit les débauchés fait honte à son père.

Ti agtungtungpal iti linteg ket maysa nga anak nga addaan iti pannakaawat, ngem ti tao a kadua dagiti narawet ket ibabainna ti amana.

8 Celui qui augmente ses biens par l'intérêt et l'usure les amasse pour celui qui a pitié des pauvres.

Ti agur-urnong iti kinabaknangna babaen iti nangato a panangporsiyentona iti ipapautangna ket ur-urnongenna ti kinabaknangna a maipaayto iti tao a naasi kadagiti napanglaw a tattao.

9 Si quelqu'un détourne l'oreille pour ne pas écouter la loi, sa prière même est une abomination.

No adda saan a dumdumngeg iti linteg, uray pay ti kararagna ket makarimon.

10 Celui qui égare les hommes droits dans la voie mauvaise tombera lui-même dans la fosse qu'il a creusée; mais les hommes intègres posséderont le bonheur.

Ti siasinoman a mangiturong iti nalinteg iti dakes a wagas ket matnag iti bukodna nga abut, ngem maaddaan iti nasayaat a tawid ti awan basolna.

11 L'homme riche est sage à ses yeux; mais le pauvre intelligent le connaît.

Ti baknang a tao ket mabalin a masirib iti bukodna a panagkita, ngem matakuatanto isuna ti napanglaw a tao nga addaan iti pannakaawat.

12 Quand les justes triomphent, c'est une grande fête; quand les méchants se lèvent, chacun se cache.

Inton adda balligi para kadagidiay agar-aramid iti umno, addanto naindaklan a dayag, ngem inton bumangon dagiti nadangkes, aglemmeng dagiti tattao.

13 Celui qui cache ses fautes ne prospérera point, mais celui qui les avoue et les quitte obtiendra miséricorde.

Ti mangilemlemmeng kadagiti basolna ket saan a rumang-ay, ngem ti agbabawi ken tumallikod kadagitoy ket makaassianto.

14 Heureux l'homme qui est continuellement dans la crainte! Mais celui qui endurcit son cœur tombera dans le malheur.

Naragsak ti maysa a tao a kanayon nga agbibiag nga addaan iti panagraem, ngem ti siasinoman a mangpatangken iti pusona ket mariribukanto.

15 Un lion rugissant et un ours affamé, tel est le méchant qui domine sur un peuple pauvre.

Kas iti agngerngernger a leon wenno agdakdakiwas nga oso ti kaiyarigan ti nadangkes a mangiturturay kadagiti napanglaw a tattao.

16 Le prince sans intelligence multiplie l'oppression, mais celui qui hait la cupidité aura de longs jours.

Maysa a naranggas a mangidadanes ti kaiyarigan ti mangiturturay nga awanan iti pannakaawat, ngem ti manggurgura iti kinaulbod ket pumautto dagiti aldawna.

17 Un homme chargé du sang d'un autre fuit jusqu'à la fosse: ne l'arrêtez pas!

No nagbiddut ti maysa a tao gapu ta adda pinagsayasayna ti darana, aglemmengto isuna agingga a matay, ket awanto ti tumulong kenkuana.

18 Celui qui marche dans l'intégrité trouvera le salut, mais celui qui suit des voies tortueuses tombera pour ne plus se relever.

Natalgedto ti siasinoman nga agbiag nga addaan iti kinatarnaw, ngem dagus a matnag ti agbibiag iti nakillo a wagas.

19 Celui qui cultive son champ sera rassasié de pain, mais celui qui poursuit des choses vaines sera rassasié de pauvreté.

Ti tao a mangtrabtrabaho iti dagana ket maaddaanto iti adu a taraon, ngem maaddaanto iti adu a rigat ti siasinoman a mangsurot iti awan serserbina nga aramid.

20 Un homme fidèle sera comblé de bénédictions, mais celui qui a hâte de s'enrichir n'échappera pas à la faute.

Ti napudno a tao ket maaddaanto iti adu a bendision, ngem madusanto ti tao a bumaknang iti apagbiit.

21 Il n'est pas bon de faire acception des personnes; pour un morceau de pain un homme devient criminel.

Saan a nasayaat a mangipakita iti panangidumduma, ngem agbasol ti tao para iti sangapidaso a tinapay.

22 L'homme envieux a hâte de s'enrichir; il ne sait pas que la disette viendra sur lui.

Kamkamaten ti naimot a tao ti kinabaknang, ngem saanna ammo nga umayto kenkuana ti kinarigat.

23 Celui qui reprend quelqu'un trouve ensuite plus de faveur que celui qui rend sa langue flatteuse.

Ti siasinoman a mangtubngar iti maysa a tao ket makasarakto iti ad-adu a pabor manipud kenkuana ngem ti maysa a tao a mangpatpatiray-ok kenkuana babaen iti dilana.

24 Celui qui vole son père et sa mère, et qui dit: « Ce n'est pas un péché, » c'est le compagnon du brigand.

Siasinoman a mangtakaw iti sanikua ti ama wenno inana nga ibagana a, “Saan a basol dayta,” kadua isuna ti manangdadael.

25 L'homme cupide excite les querelles; mais celui qui se confie en Yahweh sera rassasié.

Mangparnuay iti apa ti naagum a tao, ngem rumang-ay ti agtaltalek kenni Yahweh.

26 Celui qui a confiance dans son propre cœur est un insensé, mais celui qui marche dans la sagesse sera sauvé.

Maag ti agtaltalek iti bukodna a bagi, ngem ti siasinoman nga agbibiag iti kinasirib ket maiyadayo manipud iti peggad.

27 Celui qui donne au pauvre n'éprouve pas la disette, mais celui qui ferme les yeux est chargé de malédictions.

Awan pagkurangan ti mangtultulong kadagiti napanglaw, ngem siasinoman a saan a mangikaskaso kadakuada ket aglak-amto iti adu a lunod.

28 Quand les méchants s'élèvent, chacun se cache; quand ils périssent, les justes se multiplient.

No bumileg dagiti nadangkes, aglemmeng dagiti tattao, ngem no mapukaw dagiti nadangkes, umadu dagiti agar-aramid iti umno.