Proverbes 26

1 Comme la neige en été, et la pluie pendant la moisson, ainsi la gloire ne convient pas à un insensé.

وەک بەفر لە هاوین و باران لە کاتی دروێنەدا، ئاواش ڕێزلێنان لە گێل ناوەشێتەوە.

2 Comme le passereau qui s'échappe, comme l'hirondelle qui s'envole, ainsi la malédiction sans cause n'atteint pas.

وەک چۆلەکەی فڕیو و پەڕەسێلکەی باڵگرتوو، ئاواشە نەفرەت بەبێ هۆ نایێت.

3 Le fouet est pour le cheval, le mors pour l'âne et la verge pour le dos des insensés.

قامچی بۆ ئەسپ و لغاو بۆ گوێدرێژە، کوتەکیش بۆ پشتی گێلەکانە.

4 Ne réponds pas à l'insensé selon sa folie, de peur de lui ressembler toi-même.

وەڵامی گێل مەدەوە بەپێی گێلایەتییەکەی، نەوەک تۆش وەک ئەوت لێ بێت.

5 Réponds à l'insensé selon sa folie, de peur qu'il ne se regarde comme sage.

وەڵامی گێل بدەوە بەپێی گێلایەتییەکەی، نەوەک لەبەرچاوی خۆی ببێت بە دانا.

6 Il se coupe les pieds, il boit l'iniquité, celui qui donne des messages à un insensé.

وەک بڕینەوەی قاچەکانی خۆیەتی و نۆشینی ستەمە، ئەوەی بە دەستی گێل پەیام بنێرێت.

7 Otez les jambes au boiteux, est la sentence de la bouche de l'insensé.

وەک شۆڕبوونەوەی قاچەکانی گۆجە، پەند لە دەمی گێلەکان.

8 C'est attacher une pierre à la fronde, que de rendre gloire à un insensé.

وەک گرێدانی بەرد بە بەردەقانییەوە، ئەوەی ڕێز لە گێل دەگرێت.

9 Comme une épine qui s'enfonce dans la main d'un homme ivre, ainsi est une sentence dans la bouche des insensés.

وەک دڕکە لە دەستی سەرخۆش، پەند لە دەمی گێلەکان.

10 Comme un archer qui blesse tout le monde, ainsi est celui qui prend à gage les insensés et les passants.

وەک تیرهاوێژێکە کوێرانە لە خەڵک بگرێت، بەکرێگری گێل و ڕێبوار.

11 Comme un chien qui retourne à son vomissement, ainsi est un insensé qui revient à sa folie.

وەک سەگ بگەڕێتەوە سەر ڕشانەوەکەی، گێلیش گێلایەتییەکەی دووبارەی دەکاتەوە.

12 Si tu vois un homme qui est sage à ses yeux, il faut plus espérer d'un insensé que de lui.

کەست بینیوە لەبەرچاوی خۆی دانا بێت؟ گێل لەو زیاتر ئومێدی پێ دەکرێت.

13 Le paresseux dit: « Il y a un lion sur la route, il y a un lion dans les rues. »

تەمبەڵ دەڵێت: «شێر لەسەر ڕێگایە، نەڕەشێر لەنێو گۆڕەپانەکانە.»

14 La porte tourne sur ses gonds, ainsi le paresseux sur sa couche.

دەرگا لەسەر ڕێزە دەسووڕێتەوە، تەمبەڵیش لەناو نوێنەکەی.

15 Le paresseux met sa main dans le plat, et il a de la peine à la porter à la bouche.

تەمبەڵ دەست دەخاتە ناو قاپ، زەحمەتە بۆی بیباتە ناو دەمی.

16 Le paresseux est plus sage à ses yeux que sept conseillers prudents.

تەمبەڵ لەبەرچاوی خۆی داناترە لە حەوت کەس کە وەڵامی ژیرانە دەدەنەوە.

17 Comme celui qui saisit un chien par les oreilles, tel est le passant qui s'échauffe dans la querelle d'autrui.

وەک گرتنی سەگێکە بە گوێیەکانی ئەوەی ڕێبوارە و خۆی دەخاتە ناو ناکۆکییەکەوە کە هی ئەو نییە.

18 Comme un furieux qui lance des traits enflammés, des flèches et la mort,

وەک شێتێک پشکۆ و تیری مەرگ بهاوێژێت،

19 ainsi est un homme qui a trompé son prochain et qui dit: « Est-ce que je ne plaisantais pas. »

ئاوایە ئەوەی فێڵ لە دراوسێکەی بکات و بڵێت: «تەنها گاڵتەم کرد!»

20 Faute de bois, le feu s'éteint; éloignez le rapporteur, et la querelle s'apaise.

دار نەبێت ئاگر دەکوژێتەوە، دەمشڕ نەبێت دووبەرەکی نامێنێت.

21 Le charbon donne un brasier et le bois du feu: ainsi l'homme querelleur irrite une discussion.

خەڵووز بۆ پشکۆ و دار بۆ ئاگرە، پیاوی شەڕانگێزیش بۆ ورووژاندنی ناکۆکییە.

22 Les paroles du rapporteur sont comme des friandises; elles descendent jusqu'au fond des entrailles.

قسەکانی دەمشڕ وەک پارووی بەتامە، شۆڕ دەبێتەوە ناو ورگ.

23 Des scories d'argent appliquées sur un vase de terre, telles sont les lèvres brûlantes avec un cœur mauvais.

وەک گۆزەی گڵینی داپۆشراوە بە خڵتی زیو قسەی شیرین لە دڵێکی خراپەوە.

24 Celui qui hait se déguise par ses lèvres, mais il met au dedans de lui la perfidie.

قین لە دڵ بە لێوەکانی خۆی دەشارێتەوە، بەڵام لە ناخیدا فڕوفێڵ دادەنێتەوە.

25 Quand il adoucit sa voix, ne te fies pas à lui, car il a sept abominations dans son cœur.

ئەگەر قسەی شیرینی کرد باوەڕی پێ مەکە، چونکە حەوت شتی قێزەون لە دڵیدایە.

26 Il peut bien cacher sa haine sous la dissimulation, mais sa méchanceté se révélera dans l'assemblée.

هەرچەندە بە فێڵ قینی خۆی بشارێتەوە، خراپەی لەناو کۆمەڵدا ئاشکرا دەبێت.

27 Celui qui creuse une fosse y tombe, et la pierre revient sur celui qui la roule.

ئەوەی چاڵێک هەڵکەنێت خۆی تێی دەکەوێت، ئەوەی بەردێک گلۆر بکاتەوە بەرەو خۆی دەگەڕێتەوە.

28 La langue fausse hait ceux qu'elle blesse, et la bouche flatteuse cause la ruine.

زمانی درۆ ڕقی لەوانە دەبێتەوە کە برینداریان دەکات، زمانی لووسیش وێرانکاری دەکات.