Proverbes 23
1 Si tu es à table avec un grand, fais attention à ce qui est devant toi.
Kiam vi sidiĝos, por manĝi kun reganto, Rigardu bone, kio estas antaŭ vi;
2 Mets un couteau à ta gorge, si tu as trop d’avidité.
Kaj vi metu tranĉilon al via gorĝo, Se vi estas avidulo.
3 Ne convoite pas ses mets délicats, c’est un aliment trompeur. Ne pas se tourmenter pour s’enrichir.
Ne deziru liajn bongustajn manĝojn; Ĉar ĝi estas trompa pano.
4 Ne te tourmente pas pour devenir riche, abstiens-toi d’ y appliquer ton intelligence.
Ne penu riĉiĝi; Forlasu vian pripensadon.
5 Veux-tu poursuivre du regard ce qui va s’évanouir? Car la richesse se fait des ailes, et, comme l’aigle, elle s’envole vers les cieux. Éviter la table de l’envieux.
Ĉu vi direktos viajn okulojn al ĝi? ĝi jam ne ekzistos; Ĉar riĉeco faras al si flugilojn kiel aglo, kaj forflugas al la ĉielo.
6 Ne mange pas le pain de l’homme envieux, et ne convoite pas ses mets délicats;
Ne manĝu panon de malbondeziranto, Kaj ne deziru liajn bongustajn manĝojn.
7 car il ne vaut pas plus que les pensées de son âme. « Mange et bois, » te dira-t-il; mais son cœur n’est pas avec toi.
Ĉar kiaj estas la pensoj en lia animo, tia li ankaŭ estas: Manĝu kaj trinku, li diros al vi, Sed lia koro ne estas kun vi.
8 Tu vomiras le morceau que tu as mangé, et tu en seras pour tes belles paroles. L’insensé méprise la sagesse.
La pecon, kiun vi manĝis, vi elvomos; Kaj vane vi perdis viajn agrablajn vortojn.
9 Ne parle pas aux oreilles de l’insensé, car il méprisera la sagesse de tes discours. Respect des bornes.
En la orelojn de malsaĝulo ne parolu; Ĉar li malŝatos la saĝecon de viaj vortoj.
10 Ne déplace pas la borne antique, et n’entre pas dans le champ des orphelins.
Ne forŝovu la antikvajn limojn, Kaj sur la kampon de orfoj ne iru.
11 Car leur vengeur est puissant: il défendra leur cause contre toi. Instruction et correction.
Ĉar ilia Liberiganto estas forta; Li defendos ilian aferon kontraŭ vi.
12 Applique ton cœur à l’instruction, et tes oreilles aux paroles de la science.
Elmetu vian koron al instruo Kaj viajn orelojn al paroloj de prudento.
13 N’épargne pas la correction à l’enfant; si tu le frappes de la verge, il ne mourra point.
Ne malvolu puni knabon: Se vi batos lin per kano, li ne mortos.
14 Tu le frappes de la verge, et tu délivres son âme du schéol. Le sage fait le bonheur de qui l’instruit. (Sheol h7585)
Vi batos lin per kano, Kaj lian animon vi savos de Ŝeol. (Sheol h7585)
15 Mon fils, si ton cœur est sage, mon cœur, à moi aussi, sera dans la joie.
Mia filo, se via koro estos saĝa, Tiam ĝojos ankaŭ mia koro.
16 Mes entrailles tressailliront d’allégresse, quand tes lèvres diront ce qui est droit. Récompense de la crainte de Yahweh.
Kaj mia internaĵo ĝojos, Kiam viaj lipoj parolos ĝustaĵon.
17 Que ton cœur n’envie pas les pécheurs, mais qu’il reste toujours dans la crainte de Yahweh;
Via koro sin tiru ne al pekuloj, Sed al timo antaŭ la Eternulo ĉiutage.
18 car il y a un avenir, et ton espérance ne sera pas anéantie. Contre la gourmandise.
Ĉar ekzistas estonteco, Kaj via espero ne perdiĝos.
19 Écoute, mon fils, et sois sage; dirige ton cœur dans la voie droite.
Aŭskultu vi, mia filo, kaj estu saĝa, Kaj direktu vian koron al la ĝusta vojo.
20 Ne sois pas parmi les buveurs de vin, parmi ceux qui se gorgent de viandes;
Ne estu inter la drinkantoj de vino, Inter tiuj, kiuj manĝas tro da viando;
21 car le buveur et le gourmand s’appauvrissent, et la somnolence fait porter des haillons. Sagesse des enfants, bonheur des parents.
Ĉar drinkemulo kaj manĝegemulo malriĉiĝos, Kaj dormemulo havos sur si ĉifonaĵojn.
22 Écoute ton père, lui qui t’a engendré, et ne méprise pas ta mère, quand elle est devenue vieille.
Aŭskultu vian patron, kiu vin naskigis, Kaj ne malŝatu vian patrinon, kiam ŝi maljuniĝos.
23 Acquiers la vérité, et ne la vend pas, la sagesse, l’instruction et l’intelligence.
Veron aĉetu, kaj ne vendu saĝon Kaj instruon kaj prudenton.
24 Le père du juste est dans l’allégresse, celui qui donne le jour à un sage en aura de la joie.
Grandan ĝojon havas patro de virtulo, Kaj naskinto de saĝulo ĝojos pro li.
25 Que ton père et ta mère se réjouissent! Que celle qui t’a enfanté soit dans l’allégresse! Dangers de la courtisane.
Via patro kaj via patrino ĝojos, Kaj via naskintino triumfos.
26 Mon fils, donne-moi ton cœur, et que tes yeux gardent mes voies:
Donu, mia filo, vian koron al mi, Kaj al viaj okuloj plaĉu miaj vojoj.
27 car la courtisane est une fosse profonde, et l’étrangère un puits étroit.
Ĉar malĉastulino estas profunda foso, Kaj fremda edzino estas malvasta puto.
28 Elle dresse des embûches comme pour une proie et elle augmente parmi les hommes le nombre des prévaricateurs.
Ŝi embuskas kiel rabisto, Kaj kolektas ĉirkaŭ si perfidulojn.
29 Pour qui les ah? Pour qui les hélas? Pour qui les disputes? Pour qui les murmures? Pour qui les blessures sans raison? Pour qui les yeux rouges?…
Ĉe kiu estas ploro? ĉe kiu estas ĝemoj? ĉe kiu estas malpaco? Ĉe kiu estas plendoj? ĉe kiu estas senkaŭzaj batoj? Ĉe kiu estas malklaraj okuloj?
30 Pour ceux qui s’attardent auprès du vin, pour ceux qui vont goûter du vin aromatisé.
Ĉe tiuj, kiuj sidas malfrue ĉe vino, Ĉe tiuj, kiuj venas, por gustumi aroman trinkaĵon.
31 Ne regarde pas le vin: comme il est vermeil, comme il donne son éclat dans la coupe, comme il coule aisément.
Ne rigardu la vinon, kiel ruĝa ĝi estas, Kiel ĝi brilas en la pokalo, kiel glate ĝi eniras:
32 Il finit par mordre comme un serpent, et par piquer comme un basilic.
En la fino ĝi mordas kiel serpento Kaj pikas kiel vipuro.
33 Tes yeux se porteront sur des étrangères, et ton cœur tiendra des discours pervers.
Viaj okuloj vidos fremdaĵojn, Kaj via koro parolos malĝustaĵojn.
34 Tu seras comme un homme couché au milieu de la mer, comme un homme endormi au sommet d’un mât.
Kaj vi estos kiel dormanto meze de la maro, Kaj kiel dormanto sur la supro de masto.
35 « On m’a frappé… Je n’ai point de mal! On m’a battu… Je ne sens rien!… Quand me réveillerai-je?… Il m’en faut encore! »
Ili batis min, sed ĝi min ne doloris; Ili frapis min, sed mi ne sentis; Kiam mi vekiĝos, mi denove tion serĉos.
