Proverbes 22
1 La bonne renommée vaut mieux que de grandes richesses, et l’estime a plus de prix que l’argent et que l’or.
Nomo bona estas pli preferinda, ol granda riĉeco; Kaj bona estimo, ol arĝento kaj oro.
2 Le riche et le pauvre se rencontrent; Yahweh est leur auteur à tous deux.
Riĉulo kaj malriĉulo renkontiĝas: Ilin ambaŭ kreis la Eternulo.
3 L’homme prudent voit le mal et se cache, mais les simples passent outre et en portent la peine.
Prudentulo antaŭvidas malbonon, kaj kaŝiĝas; Sed naivuloj antaŭenpaŝas, kaj difektiĝas.
4 Le fruit de l’humilité, c’est la crainte de Yahweh; c’est la richesse, la gloire et la vie.
Por humileco kaj timo antaŭ la Eternulo Oni ricevas riĉecon kaj honoron kaj vivon.
5 Des épines et des pièges sont sur la voie du pervers; celui qui garde son âme s’en éloigne.
Dornoj kaj retoj estas sur la vojo de malbonagulo; Kiu gardas sian animon, tiu malproksimiĝas de ili.
6 Instruis l’enfant selon la voie qu’il doit suivre; et, même lorsqu’il sera vieux, il ne s’en détournera pas.
Instruu knabon konforme al lia vojo, Kaj eĉ maljuniĝinte li ne dekliniĝos de ĝi.
7 Le riche domine sur les pauvres, et celui qui emprunte est l’esclave de celui qui prête.
Riĉulo regas super malriĉuloj, Kaj kiu prunteprenas, tiu estas sklavo de la pruntedoninto.
8 Celui qui sème l’injustice moissonne le malheur, et la verge de sa colère disparaît.
Kiu semas maljustaĵon, tiu rikoltos suferon, Kaj la kano de lia krueleco rompiĝos.
9 L’homme au regard bienveillant sera béni, parce qu’il donne de son pain au pauvre.
Bonokululo estos benata; Ĉar li donas el sia pano al malriĉulo.
10 Chasse le moqueur, et la querelle prendra fin; la dispute et l’outrage cesseront.
Forpelu blasfemulon, kaj foriros malpaco, Kaj ĉesiĝos malkonsento kaj ofendo.
11 Celui qui aime la pureté du cœur, et qui a la grâce sur les lèvres, a le roi pour ami.
Kiu amas purecon de koro kaj agrable parolas, Al tiu la reĝo estas amiko.
12 Les yeux de Yahweh gardent la science, mais il confond les paroles du pervers.
La okuloj de la Eternulo gardas la prudenton; Sed la vortojn de maliculo Li renversas.
13 Le paresseux dit: « Il y a un lion dehors! Je serai tué au milieu des places! »
Mallaborulo diras: Leono estas ekstere, Mi povus esti mortigita meze de la strato.
14 La bouche des étrangères est une fosse profonde; celui contre qui Yahweh est irrité y tombera.
La buŝo de malĉastulino estas profunda foso; Kiun la Eternulo koleras, tiu tien enfalas.
15 La folie est attachée au cœur de l’enfant; la verge de la discipline l’éloignera de lui.
Malsaĝeco forte sidas en la koro de knabo; Sed vergo punanta ĝin elpelas el ĝi.
16 Opprimer un pauvre, c’est l’enrichir; donner à un riche, c’est l’appauvrir.
Kiu premas malriĉulon, por pligrandigi sian riĉecon, Tiu donas al riĉulo, por ke li malriĉiĝu.
17 Prête l’oreille et écoute les paroles des sages, applique ton cœur à mon enseignement.
Klinu vian orelon kaj aŭskultu vortojn de saĝuloj, Kaj direktu vian koron al mia instruo;
18 Car c’est une chose agréable, si tu les gardes au dedans de toi: puissent-elles toutes demeurer sur tes lèvres!
Ĉar ili estos agrablaj, se vi gardos ilin en via interno; Ili estos ĉiuj pretaj sur viaj lipoj.
19 Afin que ta confiance repose sur Yahweh, c’est toi que je veux instruire aujourd’hui.
Ke al la Eternulo estu via fido, Tion mi instruis al vi hodiaŭ.
20 N’ai-je pas, plusieurs fois déjà, mis pour toi par écrit des conseils et des enseignements?
Ĉu mi ne skribis al vi tion trifoje Kun konsiloj kaj scio,
21 Pour t’enseigner la vérité des choses certaines, afin que tu répondes par des paroles vraies à eux qui t’envoient. Ne pas opprimer le pauvre.
Por sciigi al vi la ĝustecon de la paroloj de vero, Por ke vi transdonu la parolojn de vero al tiuj, kiuj vin sendis?
22 Ne dépouille pas le pauvre parce qu’il est pauvre, et n’opprime pas le malheureux à la porte.
Ne prirabu malriĉulon, pro tio, ke li estas malriĉa; Kaj ne premu senhavulon ĉe la pordego;
23 Car Yahweh prendra en main leur cause, et il ôtera la vie à ceux qui les auront dépouillés. Ne pas se lier avec l’homme colère.
Ĉar la Eternulo defendos ilian aferon Kaj dispremos iliajn premantojn.
24 Ne lie pas société avec l’homme colère, et ne va pas avec l’homme violent,
Ne amikiĝu kun homo kolerema, Kaj ne komunikiĝu kun homo flamiĝema;
25 de peur que tu n’apprennes ses voies, et que tu ne prépares un piège à ton âme. Ne pas se porter caution.
Ke vi ne lernu lian vojon Kaj ne ricevu reton por via animo.
26 Ne sois pas de ceux qui prennent des engagements, de ceux qui se portent caution pour dettes.
Ne estu inter tiuj, kiuj firmigas per mano, Kiuj garantias por ŝuldoj.
27 Si tu n’as pas de quoi payer, pourquoi t’exposer à ce qu’ on enlève ton lit de dessous toi? Respect des bornes.
Se vi ne havos per kio pagi, Oni ja prenos vian litaĵon de sub vi.
28 Ne déplace pas la borne ancienne, que tes pères ont posée. Succès dans le travail.
Ne forŝovu la antikvajn limojn, Kiujn faris viaj patroj.
29 Vois-tu un homme habile dans son ouvrage? Il demeurera auprès des rois, il ne demeurera pas auprès des gens obscurs.
Se vi vidas homon lertan en sia profesio, li staros antaŭ reĝoj; Li ne staros antaŭ maleminentuloj.
