Proverbes 17
1 Mieux vaut un morceau de pain sec avec la paix, qu’une maison pleine de viande avec la discorde.
Lepszy [jest] kęs suchego [chleba], a przy tym spokój, niż dom pełen bydła ofiarnego z kłótnią.
2 Un serviteur prudent l’emporte sur le fils qui fait honte, et il partagera l’héritage avec les frères.
Sługa roztropny będzie panował nad synem, który przynosi hańbę, i wraz z [jego] braćmi będzie miał udział w dziedzictwie.
3 Le creuset éprouve l’argent et le fourneau l’or; celui qui éprouve les cœurs, c’est le Seigneur.
Tygiel dla srebra, piec dla złota, ale serca bada PAN.
4 Le méchant écoute la lèvre inique, le menteur prête l’oreille à la mauvaise langue.
Zły zważa na wargi fałszywe, a kłamca słucha przewrotnego języka.
5 Celui qui se moque du pauvre outrage celui qui l’a fait; celui qui se réjouit d’un malheur ne restera pas impuni.
Kto naśmiewa się z ubogiego, uwłacza jego Stwórcy, a kto się cieszy z nieszczęścia, nie uniknie kary.
6 Les enfants des enfants sont la couronne des vieillards, et les pères sont la gloire de leurs enfants.
Koroną starców są synowie synów, a chlubą synów są ich ojcowie.
7 Des paroles distinguées ne conviennent pas à l’insensé; mais bien moins à un noble les paroles mensongères!
Poważna mowa nie przystoi głupiemu, tym mniej kłamliwe usta dostojnikowi.
8 Un présent est une pierre précieuse aux yeux de qui le possède; partout où il se tourne, il a du succès.
Dar jest [jak] drogocenny kamień w oczach tego, kto go posiada; gdziekolwiek [z nim] zmierza, ma powodzenie.
9 Celui qui couvre une faute cherche l’amitié, et celui qui la rappelle en ses paroles divise les amis.
Kto kryje grzech, szuka miłości, a kto wyjawia sprawę, rozdziela przyjaciół.
10 Un blâme fait plus d’impression sur l’homme intelligent que cent coups sur l’insensé.
Nagana lepiej działa na rozumnego niż sto razów na głupiego.
11 Le méchant ne cherche que rébellion, mais un messager cruel sera envoyé contre lui.
Zły szuka jedynie buntu; dlatego zostanie wysłany przeciw niemu okrutny posłaniec.
12 Mieux vaut rencontrer une ourse privée de ses petits qu’un insensé pendant sa folie.
[Lepiej] człowiekowi spotkać się z niedźwiedzicą, której zabrano młode, niż z głupim w jego głupocie.
13 Celui qui rend le mal pour le bien ne verra jamais le malheur quitter sa maison.
Kto odpłaca złem za dobro, temu zło z domu nie ustąpi.
14 C’est ouvrir une digue que de commencer une querelle; avant que la dispute s’allume, retire-toi.
Kto zaczyna kłótnię, [jest jak] ten, co puszcza wodę; [dlatego] zaniechaj sporu, zanim wybuchnie.
15 Celui qui absout le coupable et celui qui condamne le juste sont tous deux en abomination à Yahweh.
Kto usprawiedliwia niegodziwego i kto potępia sprawiedliwego, obaj budzą odrazę w PANU.
16 À quoi sert l’argent dans la main de l’insensé? À acheter la sagesse? Il n’a pas le sens pour le faire.
Na cóż w ręku głupiego pieniądze, by zdobyć mądrość, [skoro] nie ma rozumu?
17 L’ami aime en tout temps; dans le malheur il devient un frère.
Przyjaciel kocha w każdym czasie, a brat rodzi się w nieszczęściu.
18 L’homme sans intelligence prend des engagements, il se fait caution pour son prochain.
Nierozumny człowiek daje porękę i ręczy na oczach przyjaciela.
19 Celui qui aime les querelles aime le péché; celui qui élève sa parole aime sa ruine.
Kto kocha grzech, kocha spór, a kto podwyższa swoją bramę, szuka zagłady.
20 Qui a un cœur faux ne trouve pas le bonheur, et qui a une langue perverse tombe dans le malheur.
Przewrotny w sercu nie znajduje dobra, a kto ma przewrotny język, wpadnie w zło.
21 Celui qui donne naissance à un insensé en aura du chagrin; le père d’un fou ne sera pas joyeux.
Kto spłodzi głupca, [zrobi to] na swój smutek, a ojciec głupiego nie doznaje radości.
22 Un cœur joyeux est un excellent remède; un esprit abattu dessèche les os.
Wesołe serce działa dobrze [jak] lekarstwo, a przygnębiony duch wysusza kości.
23 Le méchant reçoit des présents cachés dans le pli du manteau, pour pervertir les sentiers de la justice.
Niegodziwy bierze dar z zanadrza, aby wypaczać ścieżki sądu.
24 L’homme intelligent a devant lui la sagesse, mais les yeux de l’insensé sont à l’extrémité de la terre.
Mądrość [jest] przed obliczem rozumnego, a oczy głupca są aż na krańcu ziemi.
25 Un fils insensé fait le chagrin de son père, et l’amertume de sa mère.
Głupi syn jest zmartwieniem dla ojca i goryczą dla rodzicielki.
26 Il n’est pas bon de frapper le juste d’amende, ni de condamner les nobles à cause de leur droiture.
Zaprawdę to niedobrze wymierzyć karę sprawiedliwemu ani bić władców za prawość.
27 Celui qui contient ses paroles possède la science, et celui qui est calme d’esprit est un homme d’intelligence.
Kto ma wiedzę, powściąga swoje słowa, człowiek roztropny [jest] zacnego ducha.
28 L’insensé lui-même, quand il se tait, passe pour un sage, pour intelligent, quand il ferme ses lèvres.
Nawet głupi, gdy milczy, uchodzi za mądrego, [a] kto zamyka swoje wargi – za rozumnego.
