Proverbes 15

1 Une réponse douce calme la fureur, mais une parole dure excite la colère.

وەڵامی نەرم تووڕەیی دەڕەوێنێتەوە، بەڵام قسەی بریندارکەر ڕق دەوروژێنێت.

2 La langue des sages rend la science aimable; de la bouche des insensés déborde la folie.

زمانی دانایان زانیاری دەڕازێنێتەوە، بەڵام دەمی دەبەنگەکان گێلایەتی لێ هەڵدەقوڵێت.

3 Les yeux de Yahweh sont en tout lieu, observant les méchants et les bons.

چاوی یەزدان لە هەموو جێگایەکە، چاودێری بەدکاران و پیاوچاکان دەکات.

4 la parole douce est un arbre de vie, mais la langue perverse brise le cœur.

هێمنی زمان درەختی ژیانە، بەڵام خوارکردنەوەی تێکشکانی ڕۆحە.

5 L'insensé méprise l'instruction de son père, mais celui qui profite de la réprimande devient plus sage.

گێل سووکایەتی بە تەمبێکردنی باوکی دەکات، بەڵام ئەوەی چاوی لە سەرزەنشت بێت ژیر دەبێت.

6 Il y a grande richesse dans la maison du juste, mais il y a du trouble dans les gains du méchant.

لە ماڵی کەسی ڕاستودروست گەنجینەی گەورە هەیە، بەڵام داهاتی بەدکار پشێوییە.

7 Les lèvres du sage répandent la science, mais non le cœur de l'insensé.

لێوی دانایان زانیاری بڵاو دەکەنەوە، بەڵام دڵی گێلەکان ئاوا نییە.

8 Le sacrifice des méchants est en horreur à Yahweh, mais la prière des hommes droits lui plaît.

قوربانی بەدکاران قێزەونە لەلای یەزدان، بەڵام نوێژی سەرڕاستان خۆشحاڵی دەکات.

9 La voie du méchant est en abomination à Yahweh, mais il aime celui qui poursuit la justice.

قێزی یەزدان لە ڕێگای بەدکارە، بەڵام ئەوەی خۆشدەوێت کە دوای ڕاستودروستی کەوتووە.

10 Une correction sévère frappe celui qui abandonne le sentier; celui qui hait la réprimande mourra.

تەمبێی سەخت بۆ لەڕێ لادەرە، ئەوەی ڕقی لە سەرزەنشتە دەمرێت.

11 Le schéol et l'abîme sont à nu devant Yahweh: combien plus les cœurs des enfants des hommes! (Sheol h7585)

جیهانی مردووان و لەناوچوون لەبەردەم یەزدانن، لەوەش زیاتر دڵی ئادەمیزاد! (Sheol h7585)

12 Le moqueur n'aime pas qu'on le reprenne, il ne va pas vers les sages.

گاڵتەجاڕ ئەو کەسەی خۆشناوێت کە سەرزەنشتی دەکات، بۆ لای دانایان ناچێت.

13 Un cœur joyeux rend le visage serein, mais, quand le cœur est triste, l'esprit est abattu.

دڵی شادمان ڕوو خۆشدەکات، بەڵام بە دڵتەنگی ڕۆح تێکدەشکێت.

14 Le cœur intelligent cherche la science, mais la bouche des insensés se repaît de folie.

دڵی تێگەیشتوو بەدوای زانیاریدا دەگەڕێت، بەڵام دەمی گێلەکان لەسەر گێلایەتی دەلەوەڕێت.

15 Tous les jours de l'affligé sont mauvais, mais le cœur content est un festin perpétuel.

هەموو ڕۆژانی ستەملێکراو سەختە، بەڵام دڵخۆش هەمیشە لەسەر خوانی شادییە.

16 Mieux vaut peu avec la crainte de Yahweh, qu'un grand trésor avec le trouble.

باشترە کەمت هەبێت لەگەڵ لەخواترسی لە گەنجینەی گەورە لەگەڵ سەرلێشێوان.

17 Mieux vaut des légumes avec de l'affection, qu'un bœuf gras avec de la haine.

باشترە سەوزە خواردن لەو شوێنەی خۆشەویستی لێیە لە گایەکی قەڵەو و ڕقی لەگەڵ بێت.

18 L'homme violent excite des querelles, mais le patient apaise les disputes.

کەسی سەرگەرم ناکۆکی دەوروژێنێت، بەڵام کەسی هێمن دوژمنایەتی ئارام دەکاتەوە.

19 Le chemin du paresseux est comme une haie d'épines, mais le sentier des hommes droits est aplani.

ڕێگای تەمبەڵ وەک پەرژینی دڕکە، بەڵام ڕێگای سەرڕاستان تەخت کراوە.

20 Un fils sage fait la joie de son père, et l'insensé méprise sa mère.

کوڕی دانا باوکی شاد دەکات، بەڵام گێل دایکی خۆی ڕیسوا دەکات.

21 La folie est une joie pour l'homme dépourvu de sens, mais un homme intelligent suit le droit chemin.

گێلایەتی خۆشییە بۆ کەسی تێنەگەیشتوو، بەڵام کەسی تێگەیشتوو بە ڕێکی ڕەفتار دەکات.

22 Les projets échouent faute de délibération, mais ils réussissent quand il y a de nombreux conseillers.

پلان بەبێ ڕاوێژ پووچەڵ دەبێت، بەڵام بە زۆری ڕاوێژکاران سەردەکەوێت.

23 L'homme a de la joie pour une bonne réponse de sa bouche, et combien est agréable une parole dite à propos!

دڵخۆشییە بۆ مرۆڤ وەڵامی گونجاو، قسەش لە کاتی خۆیدا چەند باشە!

24 Le sage suit un sentier de vie qui mène en haut, pour se détourner du schéol qui est en bas. (Sheol h7585)

ڕێچکەی ژیان بۆ کەسی وریا بەرەو سەرەوەیە، بۆ ئەوەی لە دابەزین بەرەو جیهانی مردووان بیپارێزێت. (Sheol h7585)

25 Yahweh renverse la maison des orgueilleux, mais il affermit les bornes de la veuve.

یەزدان ماڵی لووتبەرزان ڕیشەکێش دەکات، بەڵام سنووری ماڵی بێوەژن دەچەسپێنێ.

26 Les pensées mauvaises sont en horreur à Yahweh, mais les paroles bienveillantes sont pures à ses yeux.

قێزی یەزدان لە پیلانی بەدە، بەڵام قسەی شیرین پاکە.

27 Celui qui est âpre au gain trouble sa maison, mais celui qui hait les présents vivra.

ئەوەی بەدوای دەستکەوتی ناڕەواوە بێت ماڵی خۆی تێکدەدات، بەڵام ئەوەی ڕقی لە بەرتیل ببێتەوە دەژیێت.

28 Le cœur du juste médite ce qu'il doit répondre, mais le mal jaillit de la bouche des méchants.

دڵی کەسی ڕاستودروست بیر لە وەڵام دەکاتەوە، بەڵام دەمی بەدکاران خراپەی لێ هەڵدەڕژێت.

29 Yahweh est loin des méchants, mais il écoute la prière des justes.

یەزدان لە بەدکاران دوورە، بەڵام گوێی لە نوێژی ڕاستودروستان دەبێت.

30 Un regard bienveillant réjouit le cœur; une bonne nouvelle engraisse les os.

ڕووناکی چاو دڵ خۆش دەکات، مژدەش ئێسک تەندروست دەکات.

31 L'oreille qui écoute les réprimandes salutaires a sa demeure parmi les sages.

ئەوەی گوێ لە سەرزەنشتی بەرەو ژیان بگرێت لەناو دانایان نیشتەجێ دەبێت.

32 Celui qui rejette la correction méprise son âme, mais celui qui écoute la réprimande acquiert la sagesse.

پشتگوێخەری تەمبێکردن گیانی خۆی ڕیسوا دەکات، بەڵام ئەوەی گوێ لە سەرزەنشت دەگرێت تێگەیشتنی دەستدەکەوێت.

33 La crainte de Yahweh est l'école de la sagesse, et l'humilité précède la gloire.

لەخواترسیی مرۆڤ بەرەو دانایی دەبات، پێش ڕێزلێنانیش بێفیزییە.