Proverbes 14
1 La femme sage bâtit sa maison, et la femme insensée la renverse de ses propres mains.
Mądra kobieta buduje swój dom, a głupia burzy go własnymi rękami.
2 Celui-là marche dans sa droiture qui craint Yahweh, et celui qui le méprise est pervers dans sa voie.
Kto postępuje w sposób prawy, boi się PANA, a przewrotny na swoich drogach gardzi nim.
3 Dans la bouche de l’insensé est la verge de son orgueil, mais les lèvres des sages les gardent.
W ustach głupiego jest rózga pychy, a mądrych strzegą ich wargi.
4 Où il n’y a pas de bœufs, la crèche est vide, mais la vigueur des bœufs procure des revenus abondants.
Gdzie nie ma wołów, żłób jest pusty, lecz dzięki sile wołów mnoży się obfitość zboża.
5 Le témoin fidèle ne ment pas, mais le faux témoin profère des mensonges.
Wierny świadek nie kłamie, a fałszywy świadek mówi kłamstwa.
6 Le moqueur cherche la sagesse et ne la trouve pas, mais pour l’homme intelligent la science est facile.
Szyderca szuka mądrości, a nie [znajduje], lecz rozumnemu wiedza [przychodzi] łatwo.
7 Éloigne-toi de l’insensé; car tu sais que la science n’est pas sur ses lèvres.
Odsuń się od głupiego, gdyż nie znajdziesz [u niego] warg rozumnych.
8 La sagesse de l’homme prudent est de comprendre sa voie; la folie des insensés, c’est la tromperie.
Mądrość roztropnego [to] poznanie swojej drogi, a głupotą głupich [jest] oszustwo.
9 L’insensé se rit du péché, mais parmi les hommes droits est la bienveillance.
Głupcy szydzą z grzechu, a u prawych [jest] przychylność.
10 Le cœur connaît ses propres chagrins, et un étranger ne peut partager sa joie.
Serce zna własną gorycz, a obcy nie wtrąca się w jego radość.
11 La maison des méchants sera détruite, mais la tente des hommes droits fleurira.
Dom niegodziwych będzie zgładzony, a mieszkanie prawych zakwitnie.
12 Telle voie paraît droite à un homme, mais son issue, c’est la voie de la mort.
Jest droga, która człowiekowi wydaje się słuszna, lecz końcem jej jest droga do śmierci.
13 Même dans le rire le cœur trouve la douleur, et la joie se termine par le deuil.
Nawet w śmiechu serce boleje, a końcem [takiej] wesołości [jest] smutek.
14 L’impie sera rassasié de ses voies, et l’homme de bien de ses fruits.
Serce odstępcy nasyci się jego drogami, a dobry człowiek – swoimi.
15 L’ homme simple croit à toute parole, mais l’homme prudent veille sur ses pas.
Prosty wierzy każdemu słowu, a roztropny zważa na swoje kroki.
16 Le sage craint et se détourne du mal, mais l’insensé s’emporte et reste en sécurité.
Mądry boi się i odwraca się od zła, ale głupi w swym szaleństwie jest pewny siebie.
17 L’homme prompt à s’irriter fait des sottises, et le malicieux s’attire la haine.
[Człowiek] porywczy popełnia głupstwa, a podstępny jest znienawidzony.
18 Les simples ont en partage la folie, et les prudents se font de la science une couronne.
Prości ludzie dziedziczą głupotę, a roztropni są koronowani wiedzą.
19 Les méchants s’inclinent devant les bons, et les impies aux portes du juste.
Źli kłaniają się przed dobrymi, a niegodziwi u bram sprawiedliwego.
20 Le pauvre est odieux même à son ami; mais les amis du riche sont nombreux.
Ubogi jest znienawidzony nawet przez swego bliźniego, a bogaty ma wielu przyjaciół.
21 Celui qui méprise son prochain commet un péché; mais heureux celui qui a pitié des malheureux!
Kto gardzi swym bliźnim, ten grzeszy, a kto lituje się nad ubogimi, jest błogosławiony.
22 Ne s’égarent-ils pas ceux qui méditent le mal, et la faveur et la vérité ne sont-elles pas pour ceux qui méditent le bien?
Czyż nie błądzą ci, którzy obmyślają zło? Ale miłosierdzie i prawda są z tymi, którzy obmyślają dobro.
23 Tout travail produit l’abondance, mais les paroles vaines mènent à la disette.
Każda praca [przynosi] pożytek, a [puste] słowa [prowadzą] do nędzy.
24 La richesse est une couronne pour les sages; la folie des insensés est toujours folie.
Koroną mądrych [jest ich] bogactwo, ale głupota głupich [pozostaje] głupotą.
25 Le témoin véridique délivre des âmes, l’astuce profère des mensonges.
Prawdomówny świadek ocala dusze, a fałszywy mówi kłamstwa.
26 Celui qui craint Yahweh trouve un appui solide, et ses enfants ont un sûr refuge.
W bojaźni PANA jest mocne zaufanie, a jego synowie będą mieć ucieczkę.
27 La crainte de Yahweh est une source de vie, pour échapper aux pièges de la mort.
Bojaźń PANA jest źródłem życia, by uniknąć sideł śmierci.
28 Le peuple nombreux est la gloire du roi; le manque de sujets, c’est la ruine du prince.
Liczny lud to chwała króla, a brak ludu to zguba władcy.
29 Celui qui est lent à la colère a une grande intelligence; mais celui qui est prompt à s’emporter publie sa folie.
Nieskory do gniewu jest bardzo roztropny, lecz porywczy wywyższa głupotę.
30 Un cœur tranquille est la vie du corps, mais l’envie est la carie des os.
Zdrowe serce jest życiem ciała, a zazdrość jest zgnilizną kości.
31 Celui qui opprime le pauvre outrage celui qui l’a fait; mais il l’honore celui qui a pitié de l’indigent.
Kto gnębi ubogiego, uwłacza jego Stwórcy, a czci go ten, kto lituje się nad ubogim.
32 Par sa propre malice le méchant est renversé; jusque dans sa mort le juste a confiance.
Niegodziwy zostaje wygnany z powodu swojego zła, a sprawiedliwy ma nadzieję [nawet] w [czasie] swojej śmierci.
33 Dans le cœur de l’homme intelligent repose la sagesse, et au milieu des insensés on la reconnaît.
Mądrość spoczywa w sercu rozumnego, a [co jest] w sercu głupich, wychodzi na jaw.
34 La justice élève une nation, mais le péché est l’opprobre des peuples.
Sprawiedliwość wywyższa naród, a grzech jest hańbą narodów.
35 La faveur du roi est pour le serviteur intelligent, et sa colère pour celui qui fait honte.
Król jest przychylny dla roztropnego sługi, lecz gniewa się [na tego], który [przynosi] hańbę.
