Proverbes 1
1 Proverbes de Salomon, fils de David, roi d’Israël:
Sentencoj de Salomono, filo de David, reĝo de Izrael:
2 pour connaître la sagesse et l’instruction; pour comprendre les discours sensés;
Por scii saĝon kaj moralinstruon; Por kompreni parolojn de prudento;
3 pour acquérir une instruction éclairée, la justice, l’équité et la droiture;
Por ricevi instruon pri saĝo, Vero, justo, kaj honesto;
4 pour donner aux simples le discernement, au jeune homme la connaissance et la réflexion.
Por doni al la malkleruloj spriton, Al la junulo scion kaj singardemon.
5 Que le sage écoute, et il gagnera en savoir; l’homme intelligent connaîtra les conseils prudents,
Saĝulo aŭdu kaj plimultigu sian scion, Kaj prudentulo akiros gvidajn kapablojn,
6 il comprendra les proverbes et les sens mystérieux, les maximes des sages et leurs énigmes.
Por kompreni sentencon kaj retoraĵon, La vortojn de saĝuloj kaj iliajn enigmojn.
7 La crainte de Yahweh est le commencement de la sagesse; les insensés méprisent la sagesse et l’instruction.
La timo antaŭ la Eternulo estas la komenco de sciado. Saĝon kaj instruon malpiuloj malestimas.
8 Écoute, mon fils, l’instruction de ton père, et ne rejette pas l’enseignement de ta mère;
Aŭskultu, mia filo, la instruon de via patro, Kaj ne forĵetu la ordonon de via patrino;
9 car c’est une couronne de grâce pour ta tête, et une parure pour ton cou.
Ĉar ili estas bela krono por via kapo, Kaj ornamo por via kolo.
10 Mon fils, si des pécheurs veulent te séduire, ne donne pas ton acquiescement.
Mia filo, se pekuloj vin logos, Ne sekvu ilin.
11 S’ils disent: « Viens avec nous, dressons des embûches pour répandre le sang, tendons sans raison des pièges à l’innocent.
Se ili diros: Iru kun ni, Ni embuskos por mortigi, Ni senkaŭze insidos senkulpulojn;
12 Engloutissons-les tout vifs, comme fait le schéol, tout entiers, comme ceux qui descendent dans la fosse. (Sheol h7585)
Kiel Ŝeol ni englutos ilin vivajn, Kaj la piulojn kiel irantajn en la tombon; (Sheol h7585)
13 Nous trouverons toutes sortes de biens précieux, nous remplirons de butin nos maisons;
Ni trovos diversajn grandvaloraĵojn, Ni plenigos niajn domojn per rabaĵo;
14 tu tireras ta part au sort avec nous, il n’y aura qu’une bourse pour nous tous. » —
Vi lotos meze inter ni, Unu monujo estos por ni ĉiuj:
15 Mon fils, ne va pas avec eux sur le chemin, détourne ton pied de leur sentier;
Mia filo, ne iru la vojon kune kun ili; Gardu vian piedon de ilia vojstreko,
16 car leurs pieds courent au mal, ils se hâtent pour répandre le sang.
Ĉar iliaj piedoj kuras al malbono, Kaj rapidas, por verŝi sangon.
17 C’est vainement qu’on jette le filet devant les yeux de tout ce qui a des ailes;
Ĉar vane estas metata reto Antaŭ la okuloj de ĉiu birdo.
18 eux, c’est contre leur propre sang qu’ils dressent des embûches; c’est à leur âme qu’ils tendent des pièges.
Kaj ili embuskas sian propran sangon, Ili insidas siajn proprajn animojn.
19 Telles sont les voies de tout homme âpre au gain; le gain cause la perte de ceux qui le détiennent.
Tiaj estas la vojoj de ĉiu, kiu avidas rabakiron; Ĝi forprenas la vivon de sia posedanto.
20 La sagesse crie dans les rues, elle élève sa voix sur les places.
La saĝo krias sur la strato; Ĝi aŭdigas sian voĉon sur la placoj;
21 Elle prêche dans des carrefours bruyants; à l’entrée des portes, dans la ville, elle dit ses paroles:
Ĝi vokas en la ĉefaj kunvenejoj, ĉe la pordegaj enirejoj; En la urbo ĝi diras siajn parolojn.
22 « Jusques à quand, simples, aimerez-vous la simplicité? Jusques à quand les railleurs se plairont-ils à la raillerie, et les insensés haïront-ils la science?
Ĝis kiam, ho malkleruloj, vi amos nescion? Kaj al blasfemantoj plaĉos blasfemado, Kaj senprudentuloj malamos scion?
23 Retournez-vous pour entendre ma réprimande; voici que je répandrai sur vous mon esprit, je vous ferai connaître mes paroles.
Returnu vin al mia predikado; Jen mi eligos al vi mian spiriton, Mi sciigos al vi miajn vortojn.
24 « Puisque j’appelle et que vous résistez, que j’étends ma main et que personne n’y prend garde,
Ĉar mi vokis, kaj vi rifuzis; Mi etendis mian manon, kaj neniu atentis;
25 puisque vous négligez tous mes conseils et que vous ne voulez pas de ma réprimande,
Kaj vi forĵetis ĉiujn miajn konsilojn, Kaj miajn predikojn vi ne deziris:
26 moi aussi je rirai de votre malheur, je me moquerai quand viendra sur vous l’épouvante,
Tial ankaŭ mi ridos ĉe via malfeliĉo; Mi mokos, kiam timo vin atakos.
27 quand l’épouvante viendra sur vous comme une tempête, que le malheur fondra sur vous comme un tourbillon, que viendront sur vous la détresse et l’angoisse.
Kiam la timo atakos vin kiel uragano, Kaj via malfeliĉo venos kiel ventego, Kiam venos al vi mizero kaj sufero:
28 « Alors ils m’appelleront, et je ne répondrai pas; ils me chercheront, et ils ne me trouveront pas.
Tiam ili min vokos, sed mi ne respondos; Ili min serĉos, sed min ne trovos.
29 Parce qu’ils ont haï la science, et qu’ils n’ont pas désiré la crainte de Yahweh,
Tial ke ili malamis scion, Kaj timon antaŭ la Eternulo ili ne deziris havi,
30 parce qu’ ils n’ont pas voulu de mes conseils, et qu’ils ont dédaigné toutes mes réprimandes,
Ili ne deziris miajn konsilojn, Ili malestimis ĉiujn miajn predikojn:
31 ils mangeront du fruit de leur voie, et ils se rassasieront de leurs propres conseils.
Ili manĝu la fruktojn de sia agado, Kaj ili satiĝu de siaj pripensoj.
32 Car l’égarement des simples les tue, et la sécurité des insensés les perd.
Ĉar la kapricoj de la malsaĝuloj ilin mortigas, Kaj la senzorgeco de la senorduloj ilin pereigas.
33 Mais celui qui m’écoute reposera avec sécurité, il vivra tranquille, sans craindre le malheur. »
Sed kiu min aŭskultas, tiu loĝos sendanĝere, Kaj estos trankvila, kaj ne timos malbonon.
