< Hébreux 11 >

1 Or la foi est la substance des choses qu’on espère, une conviction de celles qu’on ne voit point.
Li dandanli tie yua n pia ti dugidi ki bani cain ke o baa ba wan sugini ki baa yaala, ki doagidi ki wani ke o pia, ba wan kaa da nua yaala.
2 C’est pour l’avoir possédée que les anciens ont obtenu un bon témoignage.
Bi kpiaba n den pia yaa dandanli yaapo n teni ke Utienu tendi bi siediŋamo.
3 C’est par la foi que nous reconnaissons que le monde a été formé par la parole de Dieu, en sorte que les choses que l’on voit n’ont pas été faites de choses visibles. (aiōn g165)
Li tie leni li dandanli yaapo ke ti bandi ke ŋanduna den tagi leni U tienu maama. ki teni ke tin nua yaala moala ñani tin ki nua yaala yaa niini. (aiōn g165)
4 C’est par la foi qu’Abel offrit à Dieu un sacrifice plus excellent que celui de Caïn; c’est par elle qu’il fut déclaré juste, Dieu approuvant ses offrandes, et c’est par elle que, mort, il parle toujours.
Li tie leni li dandanli yaapo ke Abela den padi U tienu po yaa padili n ŋani ki cie Kayina yaali, kelima o dandanli yaapo U tienu den doagidi ki yedi ke o tiegi ki den ga o padili. li go tie laa dandanli yaapo ke o baa ki maada ba leni wan kaa ji ye.
5 C’est par la foi qu’Énoch fut enlevé sans qu’il eût subi la mort: « on ne le trouva plus, parce que Dieu l’avait enlevé »; car avant cet enlèvement, il avait reçu ce témoignage « qu’il avait plu à Dieu. »
Li tie leni li dandanli yaapo ke U tienu den taa Enoka ke waa den bandi mi kuuma baa go den laa o kelima U tienu den taa o. hali U tienu daa den taa o o den ba siedi ke o tie yua ke U tienu pali mani o po.
6 Or, sans la foi, il est impossible de plaire à Dieu; car il faut que celui qui s’approche de Dieu croie qu’il existe, et qu’il est le rémunérateur de ceux qui le cherchent.
Lan wan yua n ki pia dandanli o kan fidi ki mangi U tienu pali. kelima li tie tiladi yua n bua ki nagini U tienu n daani ke U tienu ye, ke yaaba n lingi O kuli baa ba i panpaani.
7 C’est par la foi que Noé, divinement averti des événements qu’on ne voyait pas encore, construisit, avec une pieuse crainte, une arche pour sauver sa famille; c’est par elle qu’il condamna le monde, et devint héritier de la justice qui s’obtient par la foi.
Li den tie leni li dandanli yaapo, ke U tienu den liidi ki waani Nowe yaa bonla n baa tieni ba ke o baa kuli daa den nua la. ke U tienu fangili jeje den cuo o ke o den kpie ku ñindabiaciangu, ki baa faabi o diegunni yaaba. leni lani, o den buni ki cuo ŋanduna. o den ba U tienu kani li moamoansaali ke o tie nitegini ka yaali n baadi leni li dandanli.
8 C’est par la foi qu’Abraham, obéissant à l’appel de Dieu, partit pour un pays qu’il devait recevoir en héritage, et se mit en chemin sans savoir où il allait.
Li tie leni li dandanli yaa po, ke Abalahama den tuo U tienu yiinu, ki den fii ki gedi wan baa ba ki diedi yaa diema yaa niini. o den gedi ba leni wan kaa den bani wan caa naani.
9 C’est par la foi qu’il séjourna dans la terre promise, comme dans une terre étrangère, habitant sous des tentes, ainsi qu’Isaac et Jacob, héritiers comme lui de la même promesse.
Li tie leni li dandanli yaapo ke o den gedi ki ban kali nani o nilamo yeni, U tienu n den niani o yaa tinga yaa niini. o den ye a gbandiena nni leni Isaaka leni Jakobo ban yaaba n den taani leni o ki ba laa ñoanianu.
10 Car il attendait la cité aux solides fondements, dont Dieu est l’architecte et le constructeur.
Kelima o den guudi ki baa le yaa dogu yaa tanpuna n paa. naani ke U tienu wani O yaaba, n tie yua n diani laa dogu ki go tie u maalo.
11 C’est par la foi que Sara, elle aussi, qui n’était plus dans l’âge de concevoir, en reçut la vertu, parce qu’elle crut à la fidélité de Celui qui en avait fait la promesse.
Li tie leni li dandanli yaapo ke Sala o yaaba, baa leni o bina n den pendi leni wan ma, U tienu den teni ke o fidi ki ba u buolu, kelima o den dugi yua n niano yeni yaapo. ki bani ke O tie dugika.
12 C’est pourquoi, d’un seul homme, déjà comme mort, sortit une postérité aussi nombreuse que les étoiles du ciel, et que les grains de sable innombrables qui sont sur le bord de la mer.
Lan yaapo, leni jayendo, ba ke o den podi ki cuaga, o den mala yaa puoliŋuani n kaa pia cuali nani tanpoli ŋmabina, nani yaa tanbiima n ye mi ñincianma kunu ban kan fidi ki cuadi yaama.
13 C’est dans la foi que ces patriarches sont tous morts, sans avoir reçu l’effet des promesses; mais ils l’ont vu et salué de loin, confessant « qu’ils étaient étrangers et voyageurs sur la terre. »
Bi kuli den kpe leni li dandanli kaa den fidi ki ba yaa bonla ke U tienu den nianba, ama bi den tuodi ki la laa bonli kuli hali fuagima ki den mangi bi pala li po; ki tuo ke bi tie canba leni sancenba ŋanduna nni.
14 Ceux qui parlent ainsi montrent bien qu’ils cherchent une patrie.
Yaaba n maadi yeni doagidi ki wani ke bi lingi bi doguceli.
15 Et certes, s’ils avaient entendu par là celle d’où ils étaient sortis, ils auraient eu le moyen d’y retourner.
Bi yama yaa den baali ban den ñani yaa dogu po, bi den baa fidi ki guani li po.
16 Mais c’est à une patrie meilleure, à la patrie du ciel, que tendent leurs aspirations. C’est pourquoi Dieu n’a pas honte de s’appeler « leur Dieu », car il leur a préparé une cité.
Ama bi den lingi yaa dogu n ŋani ki cie; lan tie tanpoli diema. lan yaapo laa pia U tienu po fe leni wan tuo ke bi yini O bi Tienu. kelima O bogini bi po u dogu.
17 C’est par la foi qu’Abraham mis à l’épreuve, offrit Isaac en sacrifice. Ainsi celui qui avait reçu les promesses,
Li den tie leni li dandanli yaapo, Abalahama ki baa padi Isaaka, U tienu n den biigo yaa yogunu ke o den tuo ki baa padi o bonjayenyenga baa ke o den ba U tienu ñoanianu.
18 et à qui il avait été dit: « C’est d’Isaac que naîtra ta postérité », offrit ce fils unique,
Wan yua ke U tienu den niani o ki yedi: leni Isaaka yaa kani a baa ba u puoluŋuanu.
19 estimant que Dieu est assez puissant pour ressusciter même les morts; aussi le recouvra-t-il comme en figure.
O den tia ki bani ke U tienu pia u paalu, O baa fidi ki guani ki fiini ba a tinkpila. lan yaapo O baa fidi ki guani ki fiini Isaaka baa o yaa kpe.
20 C’est par la foi qu’Isaac bénit Jacob et Esaü, en vue des choses à venir.
Li den tie leni li dandanli yaapo, ke I saaka den gaali Jakobo leni Esayu kelima yaali n kpendi yaa po.
21 C’est par la foi que Jacob mourant bénit chacun des fils de Joseph et qu’il « se prosterna appuyé sur le sommet de son sceptre ».
Li tie kelima li dandanli yaa po Jakobo wan den baa kpe yaa yogunu, o den ñii o gbianu yuli po ki gaali Josefi bila, yendi yendo.
22 C’est par la foi que Joseph, près de sa fin, fit mention de la sortie des fils d’Israël, et qu’il donna des ordres au sujet de ses restes.
Li den tie leni li dandanli yaapo, Josefi n den nagidi mi kuuma yaa yogunu, o den maadi I saleleenba yaaba buolu ñama Ejibiti diema nni, ki go den bili li ñoabonli yaali n tie o tinkpikpaba maama.
23 C’est par la foi que Moïse à sa naissance, fut caché pendant trois mois par ses parents, parce qu’ils virent que l’enfant était beau, et qu’ils ne craignirent pas l’édit du roi.
Li den tie leni li dandanli yaapo, ke Musa madi yogunu, o danba den wuoni o hali ŋmaali taa. kelima bi den sua ke ki bigi yeni den ŋani, baa den jie o bado ñoabonli.
24 C’est par la foi que Moïse, devenu grand, renonça au titre de fils de la fille de Pharaon,
Li den tie leni li dandanli yaa po, Musa n den fandi, o den yie ban yino Falono bisalo bijua.
25 aimant mieux d’être maltraité avec le peuple de Dieu, que de jouir des délices passagères du péché:
O den faadi ki taani leni U tienu niba ki lee fala ki cie wan mangi o pali leni ti tuonbiadi yemanma o yogunu waamu bebe yaa po.
26 il considéra l’opprobre du Christ comme une richesse plus grande que les trésors de l’Égypte; car il avait les yeux fixés sur la récompense.
O den nuanla ke o yaa laa i fee nani Kilisiti yeni li tie o po piacianma ki cie Ejibiti ŋalimano kuli, kelima o den nua wan baa ba yaa panpaani liiga.
27 C’est par la foi qu’il quitta l’Égypte, sans redouter la colère du roi; car il tint ferme, comme s’il voyait celui qui est invisible.
Li tie leni li dandanli yaapo, ke o den ñani Ejibiti dogu nni, kaa jie Ejibiti bado pabienli. o den se ke li pa o yanjagili nni kelima o den nua o baa kuli n ki nua yua.
28 C’est par la foi qu’il célébra la Pâque et fit l’aspersion du sang, afin que l’exterminateur des premiers-nés ne touchât pas à ceux des Israélites.
Laa dandanli yaa po o den teni ke bi bogini ki tieni pak, mi pendima janma, ke bi go den mii mi soama bi dienna buliñoana po. lani n tie mi kuuma Maleki n da sii Isaleleenba yaaba bonjakpiala.
29 C’est par la foi qu’ils passèrent la mer Rouge comme une terre ferme, tandis que les Égyptiens qui tentèrent le passage furent engloutis.
Li de n tie leni li dandanli yaapo, ke Isaleleenba yaaba den tagini mi ñincianma nani ki tinkuongi yeni, ama Ejibiti yaaba, yaaba n den biiga ki baa laa ñincianma siiga, mi den naliba.
30 C’est par la foi que les murailles de Jéricho tombèrent, après qu’on en eût fait le tour pendant sept jours.
Li tie leni li dandanli yaapo, ke Jeliko bilinciamu den baa yaa yogunu ke Isaleleenba yaaba den cuoni ki lindi u hali dana lele.
31 C’est par la foi que Rahab la courtisane ne périt pas avec les rebelles, pour avoir donné aux espions une sûre hospitalité.
Li tie leni li dandanli yaapo, ke li poconconli Lahaba ki den taani ki bodi leni U tienu niyiekaaba kelima o den gaa Isaleleenba niba yaaba n den cua ki baa diidiu dogu. o den ga bi cangu bonŋanla ki den todiba.
32 Et que dirai-je encore? Le temps me manquerait si je voulais parler aussi de Gédéon, de Barac, de Samson, de Jephté, de David, de Samuel et des prophètes:
N go baa yedi be ki pugini? mii pia o yogunu ki baa maadi Jedeyono maama leni Balaka, leni Samisona, leni Jefite, leni Dafidi, leni Samieli, leni bi sawalipuaba yaa maama kuli.
33 par la foi, ils ont conquis des royaumes, exercé la justice, obtenu l’effet des promesses, fermé la gueule des lions,
Ban kuli leni li dandanli, bi den koani ki paadi i dogi ki tieni yaali n tiega ki go den baa Utienu n nianba yaala, ki den luoni i yangbanli ñoana,
34 éteint la violence du feu, échappé au tranchant de l’épée, triomphé de la maladie, déployé leur vaillance à la guerre, mis en fuite des armées ennemis;
Ki den gbindi mi fantanbiadima jama, ki sani ki ciadi leni mu jugisiemu, ki paagi leni i yiani, ki tie jakoanda bu toabu nni, ki teli bi nilanba toa tuada.
35 par eux des femmes ont recouvré leurs morts ressuscités. Les uns ont péri dans les tortures, refusant la délivrance afin d’obtenir une meilleure résurrection;
Puotanba den laa bi kpiiba ke bi den guani ki fii bi tinkpiba siiga. bi waani bi tianba fala hali ke baa den tuo mi faabima kelima bi bua ki baa yaa tinkpifiima n ŋani ki cie.
36 d’autres ont souffert les moqueries et les verges; de plus, les chaînes et les cachots;
Bi den ñuadi bi ne, ki puaba leni i febi, ki loli ki kpa bi tianba, ki kuani bi ne a kpaadi diena nni,
37 ils ont été lapidés, sciés, éprouvés; ils sont morts par le tranchant de l’épée; ils ont erré çà et là, couverts de peaux de brebis et de chèvres, dénués de tout, persécutés, maltraités,
Bi den teni ke bi lugidi bi tianba a tana, ki jia ki jendi bi ne, ki waanba o falaciamo, ki kpa bi tianba leni mu jugisiemu, bi tianba den yie ti pegbandi leni ti ŋuagbandi ki caa i kankaani kelima bi den luo li bonyiekaala, ke bi niba den bia bi po, ki go wangiba fala,
38 — eux dont le monde n’était pas digne; — ils ont été errants dans les déserts et les montagnes, dans les cavernes et dans les antres de la terre.
ŋanduna naa den dagidi kaa pia laa nimoanba, bi den gaandi mi fanpienma nni leni a juana nni leni ti jualondi nni, leni i tinfali nni.
39 Cependant eux tous que leur foi a rendus recommandables, n’ont pas obtenu l’objet de la promesse
Ba ke ban kuli den baa ke U tienu tieni bi po o siediŋamo kelima bi dandanli yaapo, baa den ba wan den nianbi yaala,
40 parce que Dieu nous a fait une condition meilleure pour qu’ils n’obtinssent pas sans nous la perfection du bonheur.
Kelima Utienu n den jagi ti po yaa bonŋanla yaapo teni ke bi kan fidi ki ŋanbi ki dagidi cain li yaa tie leni tinba yaa ka.

< Hébreux 11 >