< Genèse 41 >
1 Deux ans s’étant écoulés, Pharaon eut un songe. Voici, il se tenait près du fleuve,
Niabot ang higayon pagkahuman sa duha ka mga tuig ang Paraon nagdamgo. Tan-awa, nagbarog siya daplin sa Nilo.
2 et voici que du fleuve montaient sept vaches belles à voir et grasses de chair, et elles se mirent à paître dans la verdure.
Tan-awa, pito ka mga baka ang migula gikan sa Nilo, mga himsog ug tambok, ug misabsab sila sa kasagbotan.
3 Et voici qu’après elles montaient du fleuve sept autres vaches, laides à voir et maigres de chair, et elles vinrent se mettre à côté des vaches qui étaient sur le bord du fleuve.
Tan-awa, adunay pito ka mga baka nga misunod paggula gikan sa Nilo, mga maot ug niwang. Nagbarog sila duol sa ubang mga baka nga anaa daplin sa suba.
4 Et les vaches laides à voir et maigres de chair dévorèrent les sept vaches belles à voir et grasses. Alors Pharaon s’éveilla.
Unya gilamoy sa maot ug niwang nga mga baka ang pito ka mga baka nga himsog ug tambok. Unya nakamata ang Paraon.
5 Il se rendormit, et il eut un second songe. Et voici, sept épis s’élevaient d’une même tige, gras et beaux.
Unya natulog siya ug nagdamgo sa ikaduha nga higayon. Tan-awa, pito ka mga uhay sa trigo ang mitubo sa usa ka punoan, timgas ug maayo.
6 Et sept épis maigres et brûlés par le vent d’orient poussaient après ceux-là.
Tan-awa, miturok sunod kanila ang pito ka mga uhay sa trigo, mga niwang ug nasawot tungod sa hangin sa sidlakan.
7 Et les épis maigres engloutirent les sept épis gras et pleins. Alors Pharaon s’éveilla. Et voilà, c’était un songe.
Gilamoy sa pito ka niwang nga mga uhay sa trigo ang timgas ug bus-ok nga mga lugas. Unya nakamata ang Paraon, ug, tan-awa, damgo lamang kini.
8 Le matin, Pharaon eut l’esprit agité, et il fit appeler tous les scribes et tous les sages d’Égypte. Il leur raconta ses songes, mais personne ne put les expliquer à Pharaon.
Niabot ang higayon sa kabuntagon nga ang iyang espiritu nasamok. Gipadala ug gipatawag niya ang tanang mga salamangkero ug maalamon nga mga tawo sa Ehipto. Gisaysay sa Paraon kanila ang iyang mga damgo, apan wala gayoy nakahubad niini ngadto sa Paraon.
9 Alors le chef des échansons, prenant la parole, dit à Pharaon: « Je vais rappeler aujourd’hui mes fautes.
Unya ang pangulo sa tigdala ug kupa nag-ingon sa Paraon, “Karong adlawa naghunahuna ako sa akong mga sayop.
10 Pharaon était irrité contre ses serviteurs, et il m’avait mis en prison dans la maison du chef des gardes, moi et le chef des panetiers.
Nasuko ang Paraon sa iyang mga sulugoon, ako ug ang pangulo sa tigbuhat ug tinapay gibutang sa bilanggoan sa balay sa kapitan sa guwardiya.
11 Nous eûmes un songe dans la même nuit, moi et lui, nous révâmes chacun selon la signification de son songe.
Nagdamgo kami sa sama nga gabii, siya ug ako. Nagdamgo kami ug ang matag-usa kanamo managlahi ang kahulogan sa mga damgo.
12 Il y avait là avec nous un jeune Hébreu, serviteur du chef des gardes. Nous lui racontâmes nos songes, et il nous en donna l’interprétation; à chacun il interpréta son songe,
Aduna kami kauban didto nga usa ka batan-ong lalaki nga Hebrohanon, sulugoon sa kapitan sa mga guwardiya. Gisugilon namo kaniya ug gihubad niya alang kanamo ang among mga damgo. Iyang gihubad sa matag-usa kanamo sumala sa nagkadaiyang damgo.
13 et les choses se passèrent comme il avait interprété: moi, Pharaon me rétablit dans mon poste, et lui, on le pendit. »
Niabot ang higayon nga nahitabo gayod ang iyang gihubad kanamo. Gipabalik ako sa Paraon sa akong katungdanan, apan ang laing usa iyang gipabitay.”
14 Pharaon envoya appeler Joseph, et on le fit sortir en hâte de la prison. Il se rasa, mit d’autres vêtements et se rendit vers Pharaon.
Unya nagsugo ang Paraon ug gipatawag si Jose. Gikuha dayon nila si Jose pagawas gikan sa bilanggoan. Namalbas siya ug nagpaopaw, nag-ilis sa iyang bisti, ug miadto siya sa Paraon.
15 Et Pharaon dit à Joseph: « J’ai eu un songe que personne ne peut interpréter; et j’ai entendu dire de toi que, quand tu entends un songe, tu l’interprètes. »
Miingon ang Paraon ngadto kang Jose, “Aduna akoy damgo, apan walay makahubad niini. Apan nadungog ko ang mahitungod kanimo, nga sa dihang madungog nimo ang damgo makahubad ka niini.”
16 Joseph répondit à Pharaon en disant: « Ce n’est pas moi, c’est Dieu qui donnera une réponse favorable à Pharaon. »
Mitubag si Jose sa Paraon, nga nag-ingon, “Dili kini gikan kanako. Motubag ang Dios sa Paraon nga adunay pabor.”
17 Pharaon dit alors à Joseph: « Dans mon songe, voici, je me tenais sur le bord du fleuve,
Gisuginlan sa Paraon si Jose, “Tan-awa, sa akong damgo, nagbarog ako daplin sa suba sa Nilo.
18 et voici que du fleuve montaient sept vaches grasses de chair et de belle apparence, et elles se mirent à paître dans la verdure.
Tan-awa, pito ka mga baka ang migula gikan sa Nilo, mga tambok ug himsog, ug nagsabsab sila sa kasagbotan.
19 Et voici qu’après elles montaient sept autres vaches, maigres, fort laides d’aspect et décharnées; je n’en ai point vu de pareilles en laideur dans tout le pays d’Égypte.
Tan-awa, adunay laing pito ka mga baka ang misunod paggula, mga luyahon, maot kaayo, ug niwang. Wala pa ako makakita sa tibuok yuta sa Ehipto nga sama nila ka maot.
20 Les vaches maigres et laides dévorèrent les sept premières vaches, celles qui étaient grasses;
Gikaon sa mga niwang ug maot nga mga baka ang nahaunang pito ka tambok nga mga baka.
21 celles-ci entrèrent dans leur ventre, sans qu’il parût qu’elles y fussent entrées; leur aspect était aussi laid qu’auparavant. Et je m’éveillai.
Sa dihang nakaon na nila sila, dili masayran nga ila nang nakaon sila, sanglit mga niwang gihapon sila sama kaniadto. Unya nakamata ako.
22 Je vis encore en songe, et voici sept épis qui s’élevaient sur une même tige, pleins et beaux;
Nakita ko sa akong damgo, ug, tan-awa, adunay pito ka mga uhay ang mitubo gikan sa usa ka punoan, bus-ok ug timgas.
23 et voici, sept épis chétifs, maigres et brûlés par le vent d’orient, qui poussaient après ceux-là.
Tan-awa, adunay laing pito ka mga uhay ang mitubo sunod kanila, nga nalawos, niwang ug nasawot tungod sa hangin sa sidlakan.
24 Et les épis maigres engloutirent les sept beaux épis. J’ai raconté cela aux scribes, et aucun d’eux ne me l’explique. »
Gilamoy sa pito ka niwang nga mga uhay ang pito ka timgas nga mga uhay. Gisaysay nako kining mga damgo ngadto sa mga salamangkero, apan walay usa nga nakapasabot kanako niini.”
25 Joseph dit à Pharaon: « Le songe de Pharaon est un; Dieu a fait connaître à Pharaon ce qu’il va faire.
Miingon si Jose sa Paraon, “Ang mga damgo sa Paraon managsama lang. Kung unsa man ang pagabuhaton sa Dios, iyang gipadayag ngadto sa Paraon.
26 Les sept belles vaches sont sept années, et les sept beaux épis sont sept années, c’est un seul songe.
Ang pito ka maayong mga baka mao ang pito ka mga katuigan, ug ang pito ka maayong mga uhay mao ang pito ka mga katuigan. Managsama lang ang mga damgo.
27 Les sept vaches chétives et laides qui montaient après elles sont sept années, et les sept épis vides, brûlés par le vent d’orient, seront sept années de famine.
Ug ang laing pito ka niwang ug maot nga mga baka nga mitungha sunod kanila mao ang pito ka mga katuigan, ug ang pito usab ka niwang nga mga uhay nga nasawot sa hangin gikan sa sidlakan mao ang pito ka mga katuigan sa kagutom.
28 Telle est la parole que j’ai dite à Pharaon: Dieu a fait voir à Pharaon ce qu’il va faire.
Mao kanang mga butanga ang akong masaysay ngadto sa Paraon. Kung unsa man ang pagabuhaton sa Dios gipadayag niya kini ngadto sa Paraon.
29 Voici, sept années de grande abondance vont venir dans tout le pays d’Égypte.
Tan-awa, pito ka mga katuigan sa kadagaya ang moabot sa tibuok yuta sa Ehipto.
30 Sept années de famine viendront ensuite, et l’on oubliera toute cette abondance dans le pays d’Égypte, et la famine consumera le pays.
Pito usab ka mga katuigan sa kagutom ang moabot sunod niana, ug ang tanang kadagaya mahikalimtan sa yuta sa Ehipto, ug ang hulaw modaot sa tibuok yuta.
31 On ne s’apercevra plus de l’abondance à cause de cette famine qui suivra dans le pays; tant elle sera grande.
Ang kadagaya dili mahinumdoman sa yuta, tungod sa mosunod nga kagutom nga hilabihan kaayo.
32 Et si le songe a été répété à Pharaon deux fois, c’est que la chose est décidée de la part de Dieu, et que Dieu se hâtera de l’exécuter.
Gibalik pag-usab ang damgo ngadto sa Paraon tungod kay kining mga butanga namugna na sa Dios, ug sa dili madugay buhaton kini sa Dios.
33 Maintenant, que Pharaon trouve un homme intelligent et sage, et qu’il l’établisse sur le pays d’Égypte.
Karon kinahanglan nga mangita ang Paraon ug tawong adunay pagsabot, ug maalamon, ug tugyanan siya sa tibuok kayutaan sa Ehipto.
34 Que Pharaon établisse en outre des intendants sur le pays, pour lever un cinquième des récoltes du pays d’Égypte pendant les sept années d’abondance.
Tugoti nga buhaton kini sa Paraon: tugoti nga mopili siya ug tigdumala sa tibuok kayutaan. Tugoti sila nga kuhaon ang ikalima nga bahin sa abot sa Ehipto sulod sa pito ka mga katuigan sa kadagaya.
35 Qu’ils rassemblent tout le produit de ces bonnes années qui viennent; qu’ils fassent des amas de blé à la disposition de Pharaon, comme provisions dans les villes, et qu’ils les conservent.
Ipatigom kanila ang tanang pagkaon sa umaabot nga maayong mga katuigan. Tugoti sila nga tipigan ang trigo ilalom sa pagbuot sa Paraon alang sa pagkaon sa mga siyudad. Pabantayi kini kanila.
36 Ces provisions seront pour le pays une réserve pour les sept années de famine qui arriveront au pays d’Égypte, et le pays ne sera pas consumé par la famine. »
Ang pagkaon maoy mosangkap alang sa yuta sulod sa pito ka mga katuigan sa kagutom nga modangat sa yuta sa Ehipto. Niini nga paagi ang yuta dili madaot sa kagutom.”
37 Ces paroles plurent à Pharaon et à tous ses serviteurs.
Kini nga tambag maayo sa mga mata sa Paraon ug sa mga mata sa tanan niyang mga sulugoon.
38 Et Pharaon dit à ses serviteurs: « Pourrions-nous trouver un homme pareil à celui-ci, ayant en lui l’esprit de Dieu? »
Miingon ang Paraon sa iyang mga sulugoon, “Makakaplag pa ba kita ug tawo nga sama niini, kansang adunay Espiritu sa Dios?”
39 Et Pharaon dit à Joseph: « Puisque Dieu t’a fait connaître toutes ces choses, il n’y a personne qui soit aussi intelligent et sage que toi.
Unya miingon ang Paraon ngadto kang Jose, “Tungod kay kining tanan gipakita man sa Dios kanimo, wala nay laing adunay pagsabot ug maalamon sama kanimo.
40 C’est toi qui gouverneras ma maison, et tout mon peuple obéira à ta bouche; par le trône seulement je serai plus grand que toi. »
Himuon ko ikaw nga piniyalan sa akong panimalay, ug sumala sa imong pulong madumalahan nimo ang tanan nakong katawhan. Diha lamang sa trono ako ang mas labaw kaysa kanimo.”
41 Et Pharaon dit à Joseph: « Voici que je t’établis sur tout le pays d’Égypte. »
Miingon ang Paraon ngadto kang Jose, “Tan-awa, piyalan ko ikaw sa tibuok kayutaan sa Ehipto.”
42 Et Pharaon ôta son anneau de sa main et le mit à la main de Joseph, et il le fit revêtir d’habits de fin lin et lui mit au cou un collier d’or.
Gikuha sa Paraon ang pangsilyo nga singsing sa iyang tudlo ug gibutang niya kini sa tudlo ni Jose. Gisul-oban niya siya ug bisti, hinimo sa nindot nga panapton nga lino, ug gibutangan niya siya ug bulawang kwentas.
43 Il le fit monter sur le second de ses chars, et on criait devant lui: « À genoux! » C’est ainsi qu’il fut établi sur tout le pays d’Égypte.
Gipasakay niya siya sa ikaduha nga karwahe nga iyang gipanag-iya. Misinggit ang mga tawo nga nag-una kaniya, “Pangluhod kamo.” Gipiyalan siya sa Paraon sa tibuok yuta sa Ehipto.
44 Et Pharaon dit à Joseph: « Je suis Pharaon, et sans toi nul ne lèvera la main ni le pied dans tout le pays d’Égypte. »
Nag-ingon ang Paraon ngadto kang Jose, “Ako ang Paraon, ug gawas kanimo, wala nay lain pang tawo ang makataas sa iyang kamot o sa iyang tiil sa tibuok yuta sa Ehipto.”
45 Pharaon nomma Joseph Tsaphnath-Panéach, et il lui donna pour femme Aseneth, fille de Putiphar, prêtre d’On. Et Joseph partit pour visiter le pays d’Égypte.
Ginganlan sa Paraon si Jose ug “Zaphenath Paneah.” Gihatag kaniya si Asenat ingon nga iyang asawa, ang anak nga babaye ni Potifera nga pari sa On. Ang katungod ni Jose lukop sa tibuok Ehipto.
46 Joseph était âgé de trente ans lorsqu’il se présenta devant Pharaon, roi d’Égypte; et il quitta Pharaon pour parcourir tout le pays d’Égypte.
Nagpanuigon ug 30 si Jose sa dihang nag-alagad siya sa Paraon. Milakaw si Jose gikan sa presensya sa Paraon, ug miadto sa tanang yuta sa Ehipto.
47 La terre rapporta à pleines mains pendant les sept années d’abondance.
Sa pito ka madagayaon nga mga katuigan ang yuta mihatag sa madagayaon nga abot.
48 Joseph rassembla tous les produits des sept bonnes années qu’il y eut au pays d’Égypte, et il fit des approvisionnements dans les villes, déposant dans l’intérieur de chaque ville les productions des champs d’alentour.
Gipatigom niya ang tanan nga mga pagkaon sulod sa pito ka mga katuigan nga anaa sa yuta sa Ehipto, ug gibutang ang mga pagkaon sa mga siyudad. Gibutang niya sa kada siyudad ang pagkaon gikan sa mga uma nga nakapalibot niini.
49 Joseph amassa du blé comme le sable de la mer, en si grande quantité, qu’on cessa de compter, parce qu’il était sans nombre.
Gitipigan ni Jose ang mga trigo nga sama kadaghan sa balas sa dagat, nga mihunong na sila sa pag-ihap, tungod kay dili na nila kini maihap.
50 Avant qu’arrivât l’année de famine, il naquit à Joseph deux fils, que lui enfanta Aseneth, fille de Putiphar, prêtre d’On.
Adunay duha ka mga anak nga lalaki si Jose sa wala pa miabot ang mga tuig sa kagutom, kansang gimabnos ni Asenat, ang anak nga babaye ni Potifera nga pari sa On.
51 Joseph donna au premier-né le nom de Manassé, « car, dit-il, Dieu m’a fait oublier toute ma peine et toute la maison de mon père. »
Ginganlan ni Jose ug Manases, ang kamagulangan niyang anak, kay siya nag-ingon, “Gibuhat sa Dios nga ako makalimot sa tanan nakong mga kalisod ug sa tibuok pamilya sa akong amahan.”
52 Il donna au second le nom d’Ephraïm, « car, dit-il, Dieu m’a fait fructifier dans le pays de mon affliction. »
Ginganlan niya ug Efraim ang ikaduha niyang anak nga lalaki, kay siya nag-ingon, “Gihimo akong magmabungahon sa yuta sa akong kasakitan.”
53 Les sept années d’abondance qu’il y eut en Égypte étant achevées,
Nahuman ang pito ka mga katuigan sa kadagaya nga anaa sa yuta sa Ehipto.
54 les sept années de famine commencèrent à venir, comme Joseph l’avait annoncé. Il y eut famine dans tous les pays, tandis qu’il y avait du pain dans tout le pays d’Égypte.
Ug nagsugod na ang pito ka mga katuigan sa kagutom, sumala sa gisaysay ni Jose. Adunay kagutom sa tanang kayutaan, apan adunay pagkaon sa tibuok yuta sa Ehipto.
55 Puis tout le pays d’Égypte fut aussi affamé, et le peuple cria à Pharaon pour avoir du pain. Et Pharaon dit à tous les Égyptiens: « Allez vers Joseph, faites ce qu’il vous dira. »
Sa dihang ang tanang yuta sa Ehipto nakasinati ug kagutom, ang katawhan nagtawag sa makusog sa Paraon alang sa pagkaon. Ang Paraon nag-ingon sa tanang Ehiptohanon, “Adto kamo kang Jose ug buhata ninyo ang iyang isulti.”
56 La famine étant sur toute la face du pays, Joseph ouvrit tous les greniers qu’on y avait établis et vendit du blé aux Égyptiens; et la famine s’accrut dans le pays d’Égypte.
Ang kagutom mikoyanap sa tibuok yuta. Gipaablihan ni Jose ang tanang balay tipiganan ug gibaligya ngadto sa mga Ehiptohanon. Ang kagutom hilabihan na kaayo sa yuta sa Ehipto.
57 De toute la terre on venait en Égypte pour acheter du blé auprès de Joseph; car la famine s’était aggravée sur toute la terre.
Ang tanan sa kalibotan miabot sa Ehipto aron sa pagpalit ug trigo gikan kang Jose, tungod kay ang kagutom hilabihan na man kaayo sa tibuok kalibotan.