Proverbes 1
1 Proverbes de Salomon, fils de David, roi d’Israël:
Исраил падишаси Давутниң оғли Сулайманниң пәнд-несиһәтлири: —
2 pour connaître la sagesse et l’instruction; pour comprendre les discours sensés;
Бу пәнд-несиһәтләр саңа әқил-парасәт, әдәп-әхлақни үгитип, сени ибрәтлик сөзләрни чүшинидиған қилиду;
3 pour acquérir une instruction éclairée, la justice, l’équité et la droiture;
саңа даналиқ, һәққанийлиқ, пәм-парасәт вә дуруслуқниң йолйоруқ-тәрбийисини қобул қилдуриду.
4 pour donner aux simples le discernement; au jeune homme la connaissance et la réflexion.
Бу [пәнд-несиһәтләр] наданларни зерәк қилип, яшларни билимлик вә сәзгүр қилиду;
5 Que le sage écoute, et il gagnera en savoir; l’homme intelligent connaîtra les conseils prudents,
буларға қулақ селиши билән даналар билимини ашуриду, йорутулған кишиләр техиму дана мәслиһәткә еришиду,
6 il comprendra les proverbes et les sens mystérieux, les maximes des sages et leurs énigmes.
шундақла пәнд-несиһәтләр һәм тәмсилләрниң мәнасини, данишмәнләрниң һекмәтлири һәм тилсим сөзлирини чүшинидиған қилиниду.
7 La crainte de Yahweh est le commencement de la sagesse; les insensés méprisent la sagesse et l’instruction.
Пәрвәрдигардин қорқуш билимниң башлинишидур; Ахмақлар даналиқни вә тәрбийини көзгә илмайду.
8 Ecoute, mon fils, l’instruction de ton père, et ne rejette pas l’enseignement de ta mère;
И оғлум, атаңниң тәрбийисигә қулақ сал, анаңниң сөз-несиһәтидин айрилма;
9 car c’est une couronne de grâce pour ta tête, et une parure pour ton cou.
чүнки улар сениң бешиңға тақалған гүл чәмбирәк, бойнуңға есилған марҗан болиду.
10 Mon fils, si des pécheurs veulent te séduire, ne donne pas ton acquiescement.
И оғлум, яманлар сени аздурса, уларға әгәшмигин.
11 S’ils disent: « Viens avec nous, dressons des embûches pour répandre le sang, tendons sans raison des pièges à l’innocent.
Әгәр улар: — Жүр, қапқан қуруп адәм өлтүрәйли; Йошурунивелип, бирәр бегуна кәлгәндә урайли!
12 Engloutissons-les tout vifs, comme fait le schéol, tout entiers, comme ceux qui descendent dans la fosse. (Sheol h7585)
Тәһтисарадәк уларни жутуветәйли, Сақ болсиму, һаңға чүшкәнләрдәк уларни жиқитайли; (Sheol h7585)
13 Nous trouverons toutes sortes de biens précieux, nous remplirons de butin nos maisons;
Улардин хилму-хил қиммәтлик мал-дунияға егә болуп, Өйлиримизни олҗа билән толдуримиз.
14 tu tireras ta part au sort avec nous, il n’y aura qu’une bourse pour nous tous. » —
Биз билән шерик бол, Һәмянимиз бир болсун, десә, —
15 Mon fils, ne va pas avec eux sur le chemin, détourne ton pied de leur sentier;
И оғлум, уларға йолдаш болма, Өзүңни уларниң изидин нери қил!
16 car leurs pieds courent au mal, ils se hâtent pour répandre le sang.
Чүнки уларниң путлири рәзилликкә жүгүриду, Қолини қан қилиш үчүн алдирайду.
17 C’est vainement qu’on jette le filet devant les yeux de tout ce qui a des ailes;
Һәр қандақ учарқанат туюп қалғанда қапқан қоюш бекар аваричиликтур;
18 eux, c’est contre leur propre sang qu’ils dressent des embûches; c’est à leur âme qu’ils tendent des pièges.
Лекин булар дәл өз қенини төкүш үчүн сақлайду; Өз җанлириға замин болушни күтиду.
19 Telles sont les voies de tout homme âpre au gain; le gain cause la perte de ceux qui le détiennent.
Нәпси йоғинап кәткән һәр бир адәмниң йоллириниң ақивити мана шундақ; [Һарам мал-дуния] өз егилириниң җенини алиду.
20 La sagesse crie dans les rues, elle élève sa voix sur les places.
[Бүйүк] даналиқ кочида очуқ-ашкарә хитап қилмақта, Чоң мәйданларда садасини аңлатмақта.
21 Elle prêche dans des carrefours bruyants; à l’entrée des portes, dans la ville, elle dit ses paroles:
Коча доқмушлирида адәмләрни чақирмақта, Шәһәр дәрвазилирида сөзлирини җакалимақта: —
22 « Jusques à quand, simples, aimerez-vous la simplicité? Jusques à quand les railleurs se plairont-ils à la raillerie, et les insensés haïront-ils la science?
И саддилар, қачанғичә мошундақ наданлиққа берилисиләр? Мәсқирә қилғучилар қачанғичә мәсқириликтин һозур алсун? Ахмақлар қачанғичә билимдин нәпрәтләнсун?!
23 Retournez-vous pour entendre ma réprimande; voici que je répandrai sur vous mon esprit, je vous ferai connaître mes paroles.
Тәнбиһлиримгә қулақ селип маңған йолуңлардин янған болсаңлар еди! Роһумни силәргә төкүп берәттим, Сөзлиримни силәргә билдүргән болаттим.
24 « Puisque j’appelle et que vous résistez, que j’étends ma main et que personne n’y prend garde,
Лекин чақирсам, аңлимидиңлар; Қолумни узартсам, һеч қайсиңлар қаримидиңлар.
25 puisque vous négligez tous mes conseils et que vous ne voulez pas de ma réprimande,
Несиһәтлиримниң һәммисигә пәрва қилмидиңлар, Тәнбиһимни аңлашни қилчә халимидиңлар.
26 moi aussi je rirai de votre malheur, je me moquerai quand viendra sur vous l’épouvante,
Шуңа, бешиңларға балаю-қаза кәлгәндә күлимән, Вәһимә силәргә йетиши билән мәсқирә қилимән.
27 quand l’épouvante viendra sur vous comme une tempête, que le malheur fondra sur vous comme un tourbillon, que viendront sur vous la détresse et l’angoisse.
Һалакәт елип кәлгән вәһимә үстүңләргә чүшкәндә, Вәйранчилиқ силәргә қуюнтаздәк кәлгәндә, Силәр еғир қайғуға вә азапқа муптила болғиниңларда —
28 « Alors ils m’appelleront, et je ne répondrai pas; ils me chercheront, et ils ne me trouveront pas.
У чағда мошу кишиләр мәндин өтүнүп чақириду, Мән пәрва қилмаймән, Мени тәлмүрүп издисиму, тапалмайду.
29 Parce qu’ils ont haï la science, et qu’ils n’ont pas désiré la crainte de Yahweh,
Улар билимгә нәпрәтләнгинидин, Пәрвәрдигардин әйминишни таллимиғинидин,
30 parce qu’ils n’ont pas voulu de mes conseils, et qu’ils ont dédaigné toutes mes réprimandes,
Мениң нәсиһитимни қилчә қобул қилғуси йоқлуғидин, Тәнбиһимгиму пәрва қилмиғиниңлардин,
31 ils mangeront du fruit de leur voie, et ils se rassasieront de leurs propres conseils.
Улар өз бешини йәйду, Өз қәстлиридин толуқ азап тартиду;
32 Car l’égarement des simples les tue, et la sécurité des insensés les perd.
Чүнки саддиларниң йолдин чиқиши өз җениға замин болиду; Ахмақлар раһәтлик турмушидин өзлирини һалак қилиду.
33 Mais celui qui m’écoute reposera avec sécurité, il vivra tranquille, sans craindre le malheur. »
Лекин маңа қулақ салғанлар аман-есән яшайду, Балаю-қазалардин, ғәм-әндишләрдин халий болуп, хатирҗәм туриду.
