Proverbes 29

1 L’homme digne de reproches et qui raidit le cou sera brisé subitement et sans remède.

ئەوەی زۆر سەرزەنشت بکرێت و هەر کەللەڕەق بێت، لەناکاو تێکدەشکێت و چارەسەریشی نابێت.

2 Quand les justes se multiplient, le peuple est dans la joie; quand le méchant exerce le pouvoir, le peuple gémit.

کاتێک ڕاستودروستان زۆر بن گەل دڵخۆش دەبێت، کە بەدکار فەرمانڕەوا بێت گەل دەناڵێنێت.

3 L’homme qui aime la sagesse réjouit son père, mais celui qui fréquente les courtisanes dissipe son bien.

ئەوەی حەز لە دانایی بکات باوکی دڵخۆش دەکات، هاوڕێی لەشفرۆشانیش سامان بەفیڕۆ دەدات.

4 Un roi affermit le pays par la justice; mais celui qui est avide de présents le ruine.

پاشا بە دادوەری وڵات ڕادەگرێت، بەڵام ئەوانەی بەدوای پارە بکەون وێرانی دەکەن.

5 L’homme qui flatte son prochain tend un filet sous ses pieds.

ئەو کەسەی لەگەڵ دراوسێکەی زمانلووسی بکات داو لەبەرپێی دەنێتەوە.

6 Dans le péché de l’homme méchant il y a un piège, mais le juste est dans la jubilation et la joie.

لە گوناهی پیاوخراپ تەڵە هەیە، بەڵام کەسی ڕاستودروست گۆرانی دەڵێت و دڵخۆش دەبێت.

7 Le juste connaît la cause des pauvres, mais le méchant ne comprend pas la science.

کەسی ڕاستودروست گرنگی بە مافی هەژار دەدات، بەڵام بەدکار ئەو گرنگییە تێناگات.

8 Les railleurs soufflent le feu dans la ville, mais les sages apaisent la colère.

گاڵتەجاڕان شار دەخەنە ئاژاوەوە، بەڵام دانایان تووڕەیی کپ دەکەنەوە.

9 Si un sage conteste avec un insensé, qu’il se fâche ou qu’il rie, il n’y aura pas de paix.

ئەگەر پیاوێکی دانا گێلێک بداتە دادگا، گێلەکە تووڕە بێت یان گاڵتەی پێ بێت ئاشتی نابێت.

10 Les hommes de sang haïssent l’homme intègre, mais les hommes droits protègent sa vie.

خوێنڕێژان ڕقیان لە کەسی دروست دەبێتەوە، بەڵام سەرڕاستان ژیانی دەپارێزن.

11 L’insensé fait éclater toute sa passion, mais le sage la calme et la retient.

گێل هەرچی تووڕەیی لە دڵدایە دەریدەبڕێت، بەڵام دانا خۆی دەگرێت.

12 Quand le prince écoute les paroles mensongères, tous ses serviteurs sont des méchants.

ئەگەر فەرمانڕەوایەک گوێ لە قسەی درۆ بگرێت، هەموو خزمەتکارەکانی دەبنە بەدکار.

13 Le pauvre et l’oppresseur se rencontrent; c’est Yahweh qui éclaire les yeux de l’un et de l’autre.

هەژار لەگەڵ زۆردار لەمەدا لە یەکتری دەچن: یەزدان ڕووناکی بە چاوی هەردووکیان دەدات.

14 Un roi qui juge fidèlement les pauvres aura son trône affermi pour toujours.

ئەگەر پاشایەک بە ڕاستی دادوەری هەژاران بکات، تەختەکەی هەتاهەتایە دەچەسپێت.

15 La verge et la correction donnent la sagesse, mais l’enfant abandonné à son caprice fait honte à sa mère.

داری تەمبێکردن دانایی دەبەخشێت، بەڵام منداڵ جڵەوی بەربدرێت دایکی خۆی شەرمەزار دەکات.

16 Quand les méchants se multiplient, le crime se multiplie, mais les justes contempleront leur chute.

کاتێک بەدکاران گەشە دەکەن گوناه زۆر دەبێت، بەڵام ڕاستودروستان کەوتنیان دەبینن.

17 Corrige ton fils, et il te donnera du repos, et il procurera des délices à ton âme.

کوڕەکەت تەمبێ بکە دەتحەسێنێتەوە، چێژ دەداتە گیانت.

18 Quand il n’y a plus de vision, le peuple est sans frein; heureux qui observe la loi!

بەبێ سروش گەل بەڕەڵا دەبێت، بەڵام ئەوەی تەورات پەیڕەو بکات خۆزگەی پێ دەخوازرێت.

19 Ce n’est pas par des paroles qu’on corrige un esclave; quand même il comprend, il n’obéit pas.

خزمەتکار تەنها بە قسە تەمبێ نابێت، هەرچەندە تێدەگات، بەڵام گوێی ناداتێ.

20 Si tu vois un homme prompt à parler, il y a plus à espérer d’un insensé que de lui.

ئەو کەسەت بینیوە بە پەلەیە لە قسەکانی؟ گێل لەو زیاتر ئومێدی پێ دەکرێت.

21 Si quelqu’un traite mollement son esclave dès l’enfance, celui-ci finit par se croire un fils.

ئەوەی خزمەتکارەکەی لە منداڵییەوە بە ناز ڕابگرێت، لە کۆتاییدا لێی هەڵدەگەڕێتەوە.

22 Un homme colère excite des querelles, et l’homme violent tombe dans beaucoup de péchés.

کەسی تووڕە ناکۆکی دەوروژێنێت، کەسی هەڵچووش گوناهی زۆرە.

23 L’orgueil d’un homme le conduit à l’humiliation, mais l’humble d’esprit obtient la gloire.

لووتبەرزی مرۆڤ خۆی نزم دەکاتەوە، بەڵام بێفیز ڕێزدار دەبێت.

24 Celui qui partage avec un voleur hait son âme; il entend la malédiction et ne dit rien.

هاوبەشی دز ڕقی لە خۆی دەبێتەوە، سوێند دەخوات و دانی پێدا نانێت.

25 La crainte des hommes porte avec elle un piège, mais celui qui se confie en Yahweh est mis en sûreté.

ترسی مرۆڤ تەڵە دەنێتەوە، بەڵام ئەوەی پشت بە یەزدان ببەستێت پەناگیر دەبێت.

26 Beaucoup de gens recherchent la faveur du prince, mais c’est de Yahweh que vient à chacun la justice.

زۆر کەس داوای ڕەزامەندی فەرمانڕەوایان دەکەن، بەڵام مرۆڤ لەلایەن یەزدانەوە دادپەروەری بەدەستدەهێنێت.

27 L’homme inique est en abomination aux justes, et celui dont la voie est droite est en abomination aux méchants. PAROLES D’AGUR.

قێزی ڕاستودروستان لە کەسی ناڕەوایە، قێزی بەدکاریش لەوەیە کە ڕێگای ڕاستە.