< Proverbes 23 >
1 Si tu es à table avec un grand, fais attention à ce qui est devant toi.
Katta ǝrbab bilǝn ⱨǝmdastihan bolsang, Aldingdiki kim ikǝnlikini obdan oylan.
2 Mets un couteau à ta gorge, si tu as trop d’avidité.
Ixtiying yaman bolsa, Gelingƣa piqaⱪ tǝnglǝp turƣandǝk ɵzüngni tart.
3 Ne convoite pas ses mets délicats, c’est un aliment trompeur.
Uning nazunemǝtlirini tama ⱪilma, Ular adǝm aldaydiƣan tamaⱪlardur.
4 Ne te tourmente pas pour devenir riche, abstiens-toi d’y appliquer ton intelligence.
Bay bolimǝn dǝp ɵzüngni upratma; Ɵzüngning zeⱨningni bu ixⱪa ⱪaratma.
5 Veux-tu poursuivre du regard ce qui va s’évanouir? Car la richesse se fait des ailes, et, comme l’aigle, elle s’envole vers les cieux.
[Bayliⱪlarƣa] kɵz tikixing bilǝnla, ular yoⱪ bolidu; Pul-mal dǝrwǝⱪǝ ɵzigǝ ⱪanat yasap, Huddi bürküttǝk asmanƣa uqup ketǝr.
6 Ne mange pas le pain de l’homme envieux, et ne convoite pas ses mets délicats;
Aq kɵzning nenini yemǝ, Uning esil nazunemǝtlirini tama ⱪilma;
7 car il ne vaut pas plus que les pensées de son âme. « Mange et bois, » te dira-t-il; mais son cœur n’est pas avec toi.
Qünki uning kɵngli ⱪandaⱪ bolƣandǝk, ɵzimu xundaⱪ. U aƣzida: — Ⱪeni, alsila, iqsilǝ! — desimu, Biraⱪ kɵnglidǝ seni oyliƣini yoⱪ.
8 Tu vomiras le morceau que tu as mangé, et tu en seras pour tes belles paroles.
Yegǝn bir yutum taamnimu ⱪusuwetisǝn, Uningƣa ⱪilƣan qirayliⱪ sɵzliringmu bikarƣa kǝtkǝn bolidu.
9 Ne parle pas aux oreilles de l’insensé, car il méprisera la sagesse de tes discours.
Əhmǝⱪⱪǝ yol kɵrsitip salma, Qünki u ǝⱪil sɵzliringni kɵzgǝ ilmas.
10 Ne déplace pas la borne antique, et n’entre pas dans le champ des orphelins.
Ⱪǝdimdǝ bekitkǝn yǝrning pasil taxlirini yɵtkimǝ, Yetimlarning etizliriƣimu ayaƣ basma;
11 Car leur vengeur est puissant: il défendra leur cause contre toi.
Qünki ularning Ⱨǝmjǝmǝt-Ⱪutⱪuzƣuqisi intayin küqlüktur; U Ɵzi ular üqün üstüngdin dǝwa ⱪilar.
12 Applique ton cœur à l’instruction, et tes oreilles aux paroles de la science.
Nǝsiⱨǝtkǝ kɵngül ⱪoy, Ilim-bilimlǝrgǝ ⱪulaⱪ sal.
13 N’épargne pas la correction à l’enfant; si tu le frappes de la verge, il ne mourra point.
Balangƣa tǝrbiyǝ berixtin erinmǝ; Əgǝr tayaⱪ bilǝn ursang, u ɵlüp kǝtmǝydu;
14 Tu le frappes de la verge, et tu délivres son âme du schéol. (Sheol )
Sǝn uni tayaⱪ bilǝn ursang, Bǝlkim uni tǝⱨtisaradin ⱪutⱪuziwalisǝn. (Sheol )
15 Mon fils, si ton cœur est sage, mon cœur, à moi aussi, sera dans la joie.
I oƣlum, dana bolsang, Mening ⱪǝlbim ⱪanqǝ hux bolar idi!
16 Mes entrailles tressailliront d’allégresse, quand tes lèvres diront ce qui est droit.
Aƣzingda orunluⱪ sɵzlǝr bolsa, iq-iqimdin xadlinimǝn.
17 Que ton cœur n’envie pas les pécheurs, mais qu’il reste toujours dans la crainte de Yahweh;
Gunaⱨ sadir ⱪilƣuqilarƣa rǝxk ⱪilma, Ⱨǝrdaim Pǝrwǝrdigardin ǝyminixtǝ turƣin;
18 car il y a un avenir, et ton espérance ne sera pas anéantie.
Xundaⱪ ⱪilƣiningda jǝzmǝn kɵridiƣan yahxi kününg bolidu, Arzu-ümiding bikarƣa kǝtmǝs.
19 Ecoute, mon fils, et sois sage; dirige ton cœur dans la voie droite.
I oƣlum, sɵzümgǝ ⱪulaⱪ selip dana bol, Ⱪǝlbingni [Hudaning] yoliƣa baxliƣin.
20 Ne sois pas parmi les buveurs de vin, parmi ceux qui se gorgent de viandes;
Mǝyhorlarƣa arilaxma, Nǝpsi yaman gɵxhorlar bilǝn bardi-kǝldi ⱪilma;
21 car le buveur et le gourmand s’appauvrissent, et la somnolence fait porter des haillons.
Qünki ⱨaraⱪkǝx bilǝn nǝpsi yaman ahirida yoⱪsulluⱪta ⱪalar, Ƣǝplǝt uyⱪusiƣa patⱪanlarƣa jǝndǝ kiyimni kiygüzǝr.
22 Ecoute ton père, lui qui t’a engendré, et ne méprise pas ta mère, quand elle est devenue vieille.
Seni tapⱪan atangning sɵzini angla, Anang ⱪeriƣanda uningƣa ⱨɵrmǝtsizlik ⱪilma.
23 Acquiers la vérité, et ne la vend pas, la sagesse, l’instruction et l’intelligence.
Ⱨǝⱪiⱪǝtni setiwal, Uni ⱨǝrgiz setiwǝtmǝ. Danaliⱪ, tǝrbiyǝ wǝ yorutuluxnimu al.
24 Le père du juste est dans l’allégresse, celui qui donne le jour à un sage en aura de la joie.
Ⱨǝⱪⱪaniy balining atisi qong huxalliⱪ tapar; Dana oƣulni tapⱪan atisi uningdin hursǝn bolar.
25 Que ton père et ta mère se réjouissent! Que celle qui t’a enfanté soit dans l’allégresse!
Ata-anangni sɵyündürüp, Seni tuƣⱪan anangni hux ⱪil.
26 Mon fils, donne-moi ton cœur, et que tes yeux gardent mes voies:
I oƣlum, ⱪǝlbingni manga tapxur; Kɵzliringmu ⱨayatliⱪ yollirimƣa tikilsun!
27 car la courtisane est une fosse profonde, et l’étrangère un puits étroit.
Qünki paⱨixǝ ayal qongⱪur oridur, Buzuⱪ yat ayal tar zindandur;
28 Elle dresse des embûches comme pour une proie et elle augmente parmi les hommes le nombre des prévaricateurs.
Ular ⱪaraⱪqidǝk mɵküwelip, Insaniyǝt arisidiki wapasizlarni kɵpǝytǝr.
29 Pour qui les ah? Pour qui les hélas? Pour qui les disputes? Pour qui les murmures? Pour qui les blessures sans raison? Pour qui les yeux rouges?...
Kimdǝ azab bar? Kimdǝ dǝrd-ǝlǝm? Kim jedǝl iqidǝ ⱪalar? Kim nalǝ-pǝryad kɵtürǝr? Kim sǝwǝbsiz yarilinar? Kimning kɵzi ⱪizirip ketǝr?
30 Pour ceux qui s’attardent auprès du vin, pour ceux qui vont goûter du vin aromatisé.
Dǝl xarab üstidǝ uzun olturƣan, Əbjǝx xarabtin tetixⱪa aldiriƣan mǝyhorlar!
31 Ne regarde pas le vin: comme il est vermeil; comme il donne son éclat dans la coupe, comme il coule aisément.
Xarabning ajayib ⱪizilliⱪiƣa, uning jamdiki julaliⱪiƣa, Kixining gelidin xundaⱪ siliⱪ ɵtkǝnlikigǝ mǝptun bolup ⱪalma!
32 Il finit par mordre comme un serpent, et par piquer comme un basilic.
Ahirida u zǝⱨǝrlik yilandǝk qeⱪiwalidu, Oⱪ yilandǝk nǝxtirini sanjiydu.
33 Tes yeux se porteront sur des étrangères, et ton cœur tiendra des discours pervers.
Kɵz aldingda ƣǝlitǝ mǝnzirilǝr kɵrünidu, Aƣzingdin ⱪalaymiⱪan sɵzlǝr qiⱪidu.
34 Tu seras comme un homme couché au milieu de la mer, comme un homme endormi au sommet d’un mât.
Huddi dengiz-okyanlarda lǝylǝp ⱪalƣandǝk, Yǝlkǝnlik kemining moma yaƣiqi üstidǝ yatⱪandǝk bolisǝn.
35 « On m’a frappé... Je n’ai pas de mal! On m’a battu... Je ne sens rien!... Quand me réveillerai-je?... Il m’en faut encore! »
Sǝn qoⱪum: — Birsi meni urdi, lekin mǝn yarilanmidim! Birsi meni tayaⱪ bilǝn urdi, biraⱪ aƣriⱪini sǝzmidim!» — dǝysǝn. Biraⱪ sǝn yǝnǝ: «Ⱨoxumƣa kǝlsǝmla, mǝn yǝnila xarabni izdǝymǝn! — dǝysǝn.