Proverbes 23
1 Si tu es à table avec un grand, fais attention à ce qui est devant toi.
| کە دانیشتی لەگەڵ فەرمانڕەوایەک نان بخۆیت، باش وردبەرەوە لەوەی لەپێشتە، |
2 Mets un couteau à ta gorge, si tu as trop d’avidité.
| چەقۆیەکیش لەناو گەرووت دابنێ، ئەگەر تۆ نەوسنی. |
3 Ne convoite pas ses mets délicats, c’est un aliment trompeur.
| ئارەزووی خواردنە خۆشەکانی مەکە، چونکە ئەم نانە بە مەبەستی هەڵخەڵەتاندنە. |
4 Ne te tourmente pas pour devenir riche, abstiens-toi d’y appliquer ton intelligence.
| خۆت ماندوو مەکە بۆ ئەوەی دەوڵەمەند بیت، بە تێگەیشتنەوە وازی لێ بهێنە. |
5 Veux-tu poursuivre du regard ce qui va s’évanouir? Car la richesse se fait des ailes, et, comme l’aigle, elle s’envole vers les cieux.
| چاو لە دەوڵەمەندی دەبڕیت و نییە، چونکە بێگومان باڵ دەگرێت، وەک هەڵۆ بەرەو ئاسمان دەفڕێت. |
6 Ne mange pas le pain de l’homme envieux, et ne convoite pas ses mets délicats;
| نانی کەسی بەرچاوتەنگ مەخۆ، ئارەزووی خواردنە خۆشەکانی مەکە. |
7 car il ne vaut pas plus que les pensées de son âme. « Mange et bois, » te dira-t-il; mais son cœur n’est pas avec toi.
| لەبەر ئەوەی جۆرە کەسێکە هەردەم بیری لەلای تێچوونەکانە، پێت دەڵێت: «بخۆ و بنۆشە.» بەڵام دڵی لەگەڵت نییە. |
8 Tu vomiras le morceau que tu as mangé, et tu en seras pour tes belles paroles.
| ئەو پارووەی خواردووتە دەیڕشێنیتەوە و قسە شیرینەکانت بە با دەدەیت. |
9 Ne parle pas aux oreilles de l’insensé, car il méprisera la sagesse de tes discours.
| قسە بۆ گێل مەکە، چونکە گاڵتەی بە دانایی قسەکانت دێت. |
10 Ne déplace pas la borne antique, et n’entre pas dans le champ des orphelins.
| سنوورە کۆنەکان مەگوازەوە، هەروەها مەچووە ناو کێڵگەی هەتیوان، |
11 Car leur vengeur est puissant: il défendra leur cause contre toi.
| چونکە ئەوەی دەیانپارێزێت بە توانایە، ئەو بەرگری لە کێشەکەیان دەکات لە دژی تۆ. |
12 Applique ton cœur à l’instruction, et tes oreilles aux paroles de la science.
| دڵت ئاراستەی فێربوون بکە و گوێشت بەرەو قسەی زانیاری. |
13 N’épargne pas la correction à l’enfant; si tu le frappes de la verge, il ne mourra point.
| ڕێگری لە تەمبێکردنی منداڵ مەکە، ئەگەر بە گۆچان لێی بدەیت نامرێت. |
| تۆ بە گۆچان لێی بدەیت، گیانی لە مردن دەرباز دەبێت. (Sheol h7585) |
15 Mon fils, si ton cœur est sage, mon cœur, à moi aussi, sera dans la joie.
| ڕۆڵە، ئەگەر دڵت دانایە، منیش دڵم خۆش دەبێت. |
16 Mes entrailles tressailliront d’allégresse, quand tes lèvres diront ce qui est droit.
| ناخم شادمان دەبێت، کە لێوەکانت ڕاستییەکان دەڵێن. |
17 Que ton cœur n’envie pas les pécheurs, mais qu’il reste toujours dans la crainte de Yahweh;
| دڵت ئیرەیی بە گوناهباران نەبات، بەڵکو بە درێژایی ڕۆژ بە پەرۆش بە بۆ لەخواترسی. |
18 car il y a un avenir, et ton espérance ne sera pas anéantie.
| بێگومان دواڕۆژت دەبێت، ئومێدی تۆ نابڕێت. |
19 Ecoute, mon fils, et sois sage; dirige ton cœur dans la voie droite.
| ڕۆڵە، تۆ گوێ بگرە و دانا بە، دڵت بەرەو ڕێگای ڕاستی ئاراستە بکە. |
20 Ne sois pas parmi les buveurs de vin, parmi ceux qui se gorgent de viandes;
| لەوانە مەبە کە شەراب زۆر دەخۆنەوە، یان ئەوانەی گۆشت زۆر دەخۆن، |
21 car le buveur et le gourmand s’appauvrissent, et la somnolence fait porter des haillons.
| چونکە مەیخۆر و زۆر خۆر هەژار دەبن، ئەوەی زۆر بخەوێت پینەوپەڕۆ لەبەر دەکات. |
22 Ecoute ton père, lui qui t’a engendré, et ne méprise pas ta mère, quand elle est devenue vieille.
| گوێ لە باوکت بگرە کە تۆی خستووەتەوە، دایکت کە پیر بوو گاڵتەی پێ مەکە. |
23 Acquiers la vérité, et ne la vend pas, la sagesse, l’instruction et l’intelligence.
| ڕاستی بکڕە و مەیفرۆشە، هەروەها دانایی و تەمبێکردن و تێگەیشتن. |
24 Le père du juste est dans l’allégresse, celui qui donne le jour à un sage en aura de la joie.
| باوکی کەسی ڕاستودروست زۆر دڵخۆش دەبێت، ئەوەی کوڕێکی دانای ببێت پێی شادمان دەبێت. |
25 Que ton père et ta mère se réjouissent! Que celle qui t’a enfanté soit dans l’allégresse!
| با دایک و باوکت شادمان بن، ئەوەی تۆی بووە دڵخۆش بێت. |
26 Mon fils, donne-moi ton cœur, et que tes yeux gardent mes voies:
| ڕۆڵە، دڵی خۆتم بدەرێ، با چاوەکانت لەسەر ڕێگاکانم بێت، |
27 car la courtisane est une fosse profonde, et l’étrangère un puits étroit.
| چونکە لەشفرۆش چاڵێکی قووڵە و ژنی داوێنپیس بیرێکی تەنگە. |
28 Elle dresse des embûches comme pour une proie et elle augmente parmi les hommes le nombre des prévaricateurs.
| تەنانەت ئەویش وەک چەتە لە بۆسەدا دەبێت، ناپاک لەنێو خەڵک زۆر دەکات. |
29 Pour qui les ah? Pour qui les hélas? Pour qui les disputes? Pour qui les murmures? Pour qui les blessures sans raison? Pour qui les yeux rouges?...
| واوەیلا بۆ کێیە؟ پەژارەیی بۆ کێیە؟ ناکۆکی بۆ کێیە؟ سکاڵاکردن بۆ کێیە؟ برینی بەخۆڕایی بۆ کێیە؟ چاو سووربوونەوە بۆ کێیە؟ |
30 Pour ceux qui s’attardent auprès du vin, pour ceux qui vont goûter du vin aromatisé.
| بۆ ئەوانەی بە دیار شەرابەوە لەنگەر دەگرن، ئەوانەی شەرابی تێکەڵاو تاقی دەکەنەوە. |
31 Ne regarde pas le vin: comme il est vermeil; comme il donne son éclat dans la coupe, comme il coule aisément.
| تەماشای شەراب مەکە بە ڕەنگی سووری، کە لەناو جام پڕشنگی داوە، بە سووکی دەچێتە خوارەوە! |
32 Il finit par mordre comme un serpent, et par piquer comme un basilic.
| لە کۆتاییەکەی وەک مار دەتگەزێت و وەک توولەمار پێتەوەدەدات. |
33 Tes yeux se porteront sur des étrangères, et ton cœur tiendra des discours pervers.
| چاوەکانت شتی نامۆ دەبینن و وڕێنەی سەیر و سەمەرە دەکەیت. |
34 Tu seras comme un homme couché au milieu de la mer, comme un homme endormi au sommet d’un mât.
| وەک یەکێک دەبیت لەناو دڵی دەریا پاڵکەوتبێت، یان وەک یەکێک بەسەر دارئاڵای کەشتییەوە پاڵکەوتبێت. |
35 « On m’a frappé... Je n’ai pas de mal! On m’a battu... Je ne sens rien!... Quand me réveillerai-je?... Il m’en faut encore! »
| دەڵێی: «لێیان دام، ئازارم نەبوو! کوتامیان، نەمزانی! کەی بە هۆش خۆم دێمەوە، هەتا بەردەوام بم و بخۆمەوە؟» |
