Proverbes 22

1 La bonne renommée vaut mieux que de grandes richesses, et l’estime a plus de prix que l’argent et que l’or.

Ang isang magandang pangalan ay dapat piliin higit pa sa labis na kayamanan, at mas mainam ang kagandahan ng loob kaysa sa pilak at ginto.

2 Le riche et le pauvre se rencontrent; Yahweh est leur auteur à tous deux.

Ang mayaman at mahirap na mga tao ay mayroong pagkakatulad— si Yahweh ang tagapaglikha nilang lahat.

3 L’homme prudent voit le mal et se cache, mais les simples passent outre et en portent la peine.

Ang isang marunong na tao ay nakikita ang kaguluhan at itinatago ang kaniyang sarili, pero ang walang karanasan na mga tao ay magpapatuloy at magdurusa dahil dito.

4 Le fruit de l’humilité, c’est la crainte de Yahweh; c’est la richesse, la gloire et la vie.

Ang gantimpala sa pagpapakumbaba at takot kay Yahweh ay kayamanan, karangalan at buhay.

5 Des épines et des pièges sont sur la voie du pervers; celui qui garde son âme s’en éloigne.

Ang mga tinik at mga patibong ay nakalatag sa daan ng sutil; kung sino man ang mag-ingat ng kaniyang buhay ay papanatilihing malayo mula sa kanila.

6 Instruis l’enfant selon la voie qu’il doit suivre; et, même lorsqu’il sera vieux, il ne s’en détournera pas.

Turuan ang isang bata sa daan kung saan siya nararapat pumunta, at kapag siya ay matanda na hindi siya tatalikod mula sa bilin na iyon.

7 Le riche domine sur les pauvres, et celui qui emprunte est l’esclave de celui qui prête.

Ang mayayamang tao ay pinamumunuan ang mahihirap na tao, at ang isa na siyang humihiram ay isang alipin sa isa na siyang nagpapahiram.

8 Celui qui sème l’injustice moissonne le malheur, et la verge de sa colère disparaît.

Siyang naghahasik ng kasamaan ay mag-aani ng kaguluhan, at ang pamalo ng kaniyang matinding galit ay magiging walang pakinabang.

9 L’homme au regard bienveillant sera béni, parce qu’il donne de son pain au pauvre.

Ang isang mapagbigay na mata ay pagpapalain, sapagkat siya ay nagbabahagi ng kaniyang tinapay sa mahihirap.

10 Chasse le moqueur, et la querelle prendra fin; la dispute et l’outrage cesseront.

Itaboy ang mangungutya at aalis ang alitan; ang mga hindi pagkakaunawaan at mga panlalait ay matitigil.

11 Celui qui aime la pureté du cœur, et qui a la grâce sur les lèvres, a le roi pour ami.

Ang siyang nagmamahal ng isang busilak na puso at ang salita ay magiliw, siya ay magiging kaibigan ng hari.

12 Les yeux de Yahweh gardent la science, mais il confond les paroles du pervers.

Ang mga mata ni Yahweh ay nanatiling nakamasid sa kaalaman, ngunit ibabagsak niya ang mga salita ng taksil.

13 Le paresseux dit: « Il y a un lion dehors! Je serai tué au milieu des places! »

Sinasabi ng tamad na tao, “Mayroong isang leon sa lansangan! Ako ay mapapatay sa mga hayag na lugar.”

14 La bouche des étrangères est une fosse profonde; celui contre qui Yahweh est irrité y tombera.

Ang bibig ng isang babaeng nangangalunya ay isang malalim na hukay; ang galit ni Yahweh ay sumiklab laban sa sinuman na mahulog dito.

15 La folie est attachée au cœur de l’enfant; la verge de la discipline l’éloignera de lui.

Ang kahangalan ay nasa puso ng isang bata, pero ang pamalo ng pagdisiplina ay nagpapaalis dito.

16 Opprimer un pauvre, c’est l’enrichir; donner à un riche, c’est l’appauvrir. PAROLES DES SAGES — 1-INTRODUCTION —

Ang isa na siyang nagpapahirap sa mahihirap na tao para lumago ang kaniyang karangyaan, o nagbibigay para sa mayayamang tao, ay magiging isang mahirap.

17 Prête l’oreille et écoute les paroles des sages, applique ton cœur à mon enseignement.

Magbigay pansin at pakinggan ang mga salita ng mga matalino at idulog ang iyong puso sa aking kaalaman,

18 Car c’est une chose agréable, si tu les gardes au dedans de toi: puissent-elles toutes demeurer sur tes lèvres!

dahil magiging kaaya-aya ito para sa iyo kung panatilihin mo ang mga ito sa iyo, kung lahat ng ito ay handa sa iyong mga labi.

19 Afin que ta confiance repose sur Yahweh, c’est toi que je veux instruire aujourd’hui.

Sa gayon, mailagak kay Yahweh ang iyong tiwala, ituturo ko ang mga ito sa inyo ngayon— maging sa iyo.

20 N’ai-je pas, plusieurs fois déjà, mis pour toi par écrit des conseils et des enseignements?

Hindi ko ba naisulat sa iyo ang tatlumpung kasabihan ng tagubilin at kaalaman,

21 Pour t’enseigner la vérité des choses certaines, afin que tu répondes par des paroles vraies à eux qui t’envoient.

para ituro sa iyo ang katotohanan sa mga mapagkakatiwalaang mga salitang ito, sa gayon maaaring kang makapagbigay ng mapagkakatiwalaang mga sagot sa mga nagpadala sa iyo?

22 Ne dépouille pas le pauvre parce qu’il est pauvre, et n’opprime pas le malheureux à la porte.

Huwag mo pagnakawan ang mahirap na tao, dahil siya ay mahirap, o wasakin ang nangangailangang tao sa tarangkahan,

23 Car Yahweh prendra en main leur cause, et il ôtera la vie à ceux qui les auront dépouillés.

dahil si Yahweh ang mangangatwiran sa kanilang kaso, at nanakawin niya ang buhay na siyang nagnakaw sa kanila.

24 Ne lie pas société avec l’homme colère, et ne va pas avec l’homme violent,

Huwag ka makipagkaibigan sa isang tao na siyang pinamumuan ng galit, at huwag kang sumama sa isang nagagalit nang labis,

25 de peur que tu n’apprennes ses voies, et que tu ne prépares un piège à ton âme.

o matututunan mo ang kaniyang mga pamamaraan, at papaluputan mo ang iyong sarili sa isang patibong.

26 Ne sois pas de ceux qui prennent des engagements, de ceux qui se portent caution pour dettes.

Huwag kang makiisa sa nagbibigay ng nakakagapos na mga panunumpa tungkol sa pera, at huwag kang magbibigay ng kasiguraduhan para sa mga pagkakautang ng iba.

27 Si tu n’as pas de quoi payer, pourquoi t’exposer à ce qu’on enlève ton lit de dessous toi?

Kung kulang ka ng pamamaraan para magbayad, ano ang makakapigil sa isang tao mula sa pagkuha ng iyong higaan mula sa iyo?

28 Ne déplace pas la borne ancienne, que tes pères ont posée.

Huwag mong alisin ang sinaunang batong nagtatakda ng hangganan na inalagay ng iyong mga ama.

29 Vois-tu un homme habile dans son ouvrage? Il demeurera auprès des rois, il ne demeurera pas auprès des gens obscurs.

Nakikita mo ba ang isang bihasang lalaki sa kaniyang gawain? Siya ay tatayo sa harapan ng mga hari; hindi siya tatayo sa harapan ng pangkaraniwang mga tao.