Proverbes 22

1 La bonne renommée vaut mieux que de grandes richesses, et l’estime a plus de prix que l’argent et que l’or.

Ang mabuting pangalan ay maiging piliin, kay sa malaking kayamanan, at ang magandang kalooban, kay sa pilak at ginto.

2 Le riche et le pauvre se rencontrent; Yahweh est leur auteur à tous deux.

Ang mayaman at ang dukha ay nagkakasalubong kapuwa: ang Panginoon ang May-lalang sa kanilang lahat.

3 L’homme prudent voit le mal et se cache, mais les simples passent outre et en portent la peine.

Ang mabait na tao ay nakakakita ng kasamaan at nagkukubli: nguni't dinadaanan ng musmos at nagtitiis.

4 Le fruit de l’humilité, c’est la crainte de Yahweh; c’est la richesse, la gloire et la vie.

Ang kagantihan sa kapakumbabaan at ang pagkatakot sa Panginoon ay kayamanan, at karangalan, at buhay.

5 Des épines et des pièges sont sur la voie du pervers; celui qui garde son âme s’en éloigne.

Mga tinik at mga silo ay nangasa daan ng magdaraya: ang nagiingat ng kaniyang kaluluwa ay lalayo sa mga yaon.

6 Instruis l’enfant selon la voie qu’il doit suivre; et, même lorsqu’il sera vieux, il ne s’en détournera pas.

Turuan mo ang bata sa daan na dapat niyang lakaran, at pagka tumanda man siya ay hindi niya hihiwalayan.

7 Le riche domine sur les pauvres, et celui qui emprunte est l’esclave de celui qui prête.

Ang mayaman ay magpupuno sa dukha, at ang manghihiram ay alipin ng nagpapahiram.

8 Celui qui sème l’injustice moissonne le malheur, et la verge de sa colère disparaît.

Siyang naghahasik ng kasamaan ay aani ng kapahamakan; at ang pamalo ng kaniyang poot ay maglilikat.

9 L’homme au regard bienveillant sera béni, parce qu’il donne de son pain au pauvre.

Ang may magandang-loob na mata ay pagpapalain: sapagka't nagbibigay ng kaniyang tinapay sa dukha.

10 Chasse le moqueur, et la querelle prendra fin; la dispute et l’outrage cesseront.

Itaboy mo ang manglilibak, at ang pagtatalo ay maalis; Oo, ang pagkakaalit at pagduwahagi ay matitigil.

11 Celui qui aime la pureté du cœur, et qui a la grâce sur les lèvres, a le roi pour ami.

Siyang umiibig ng kalinisan ng puso, dahil sa biyaya ng kaniyang mga labi ay magiging kaniyang kaibigan ang hari.

12 Les yeux de Yahweh gardent la science, mais il confond les paroles du pervers.

Ang mga mata ng Panginoon ay nagiingat sa maalam: nguni't kaniyang ibinabagsak ang mga salita ng taksil.

13 Le paresseux dit: « Il y a un lion dehors! Je serai tué au milieu des places! »

Sinasabi ng tamad, may leon sa labas: mapapatay ako sa mga lansangan.

14 La bouche des étrangères est une fosse profonde; celui contre qui Yahweh est irrité y tombera.

Ang bibig ng masasamang babae ay isang malalim na lungaw: siyang nayayamot sa Panginoon ay mabubuwal doon.

15 La folie est attachée au cœur de l’enfant; la verge de la discipline l’éloignera de lui.

Ang kamangmangan ay nababalot sa puso ng bata; nguni't ilalayo sa kaniya ng pamalong pangsaway.

16 Opprimer un pauvre, c’est l’enrichir; donner à un riche, c’est l’appauvrir. PAROLES DES SAGES — 1-INTRODUCTION —

Ang pumipighati sa dukha upang magpalago ng kaniyang pakinabang, at ang nagbibigay sa mayaman, ay humahangga sa pangangailangan lamang.

17 Prête l’oreille et écoute les paroles des sages, applique ton cœur à mon enseignement.

Ikiling mo ang iyong pakinig, at iyong dinggin ang mga salita ng pantas, at ihilig mo ang iyong puso sa aking kaalaman.

18 Car c’est une chose agréable, si tu les gardes au dedans de toi: puissent-elles toutes demeurer sur tes lèvres!

Sapagka't maligayang bagay kung iyong ingatan sa loob mo, kung mangatatatag na magkakasama sa iyong mga labi.

19 Afin que ta confiance repose sur Yahweh, c’est toi que je veux instruire aujourd’hui.

Upang ang iyong tiwala ay malagak sa Panginoon, aking ipinakilala sa iyo sa kaarawang ito, oo, sa iyo.

20 N’ai-je pas, plusieurs fois déjà, mis pour toi par écrit des conseils et des enseignements?

Hindi ba ako sumulat sa iyo ng mga marilag na bagay na mga payo at kaalaman;

21 Pour t’enseigner la vérité des choses certaines, afin que tu répondes par des paroles vraies à eux qui t’envoient.

Upang ipakilala sa iyo ang katunayan ng mga salitang katotohanan, upang iyong maibalik ang mga salita ng katotohanan sa kanila na nagsusugo sa iyo?

22 Ne dépouille pas le pauvre parce qu’il est pauvre, et n’opprime pas le malheureux à la porte.

Huwag kang magnakaw sa dukha, sapagka't siya'y dukha, ni pumighati man sa nagdadalamhati sa pintuang-bayan:

23 Car Yahweh prendra en main leur cause, et il ôtera la vie à ceux qui les auront dépouillés.

Sapagka't ipakikipaglaban ng Panginoon ang kanilang usap, at sasamsaman ng buhay yaong nagsisisamsam sa kanila.

24 Ne lie pas société avec l’homme colère, et ne va pas avec l’homme violent,

Huwag kang makipagkaibigan sa taong magagalitin; at sa mainiting tao ay huwag kang sasama:

25 de peur que tu n’apprennes ses voies, et que tu ne prépares un piège à ton âme.

Baka ka matuto ng kaniyang mga lakad, at magtamo ng silo sa iyong kaluluwa.

26 Ne sois pas de ceux qui prennent des engagements, de ceux qui se portent caution pour dettes.

Huwag kang maging isa sa kanila na nakikikamay, o sa kanila na mangananagot sa mga utang:

27 Si tu n’as pas de quoi payer, pourquoi t’exposer à ce qu’on enlève ton lit de dessous toi?

Kung wala kang ikabayad, bakit kaniyang kukunin sa iyo ang iyong higaan?

28 Ne déplace pas la borne ancienne, que tes pères ont posée.

Huwag mong baguhin ang dating muhon ng lupa, na inilagay ng iyong mga magulang.

29 Vois-tu un homme habile dans son ouvrage? Il demeurera auprès des rois, il ne demeurera pas auprès des gens obscurs.

Nakikita mo ba ang taong masipag sa kaniyang gawain? siya'y tatayo sa harap ng mga hari: hindi siya tatayo sa harap ng mga taong hamak.