Proverbes 22
1 La bonne renommée vaut mieux que de grandes richesses, et l’estime a plus de prix que l’argent et que l’or.
Cenniejsze [jest] dobre imię niż wielkie bogactwa, a przychylność lepsza niż srebro i złoto.
2 Le riche et le pauvre se rencontrent; Yahweh est leur auteur à tous deux.
Bogaty i ubogi spotykają się, PAN jest stwórcą obydwu.
3 L’homme prudent voit le mal et se cache, mais les simples passent outre et en portent la peine.
Roztropny dostrzega zło i ukrywa się, ale prości idą dalej i ponoszą karę.
4 Le fruit de l’humilité, c’est la crainte de Yahweh; c’est la richesse, la gloire et la vie.
Owocem pokory i bojaźni PANA jest bogactwo, chwała i życie.
5 Des épines et des pièges sont sur la voie du pervers; celui qui garde son âme s’en éloigne.
Ciernie i sidła [są] na drodze przewrotnego; kto strzeże swej duszy, trzyma się z dala od nich.
6 Instruis l’enfant selon la voie qu’il doit suivre; et, même lorsqu’il sera vieux, il ne s’en détournera pas.
Pouczaj dziecko w drodze, którą ma iść, a gdy się zestarzeje, nie odstąpi od niej.
7 Le riche domine sur les pauvres, et celui qui emprunte est l’esclave de celui qui prête.
Bogaty panuje nad ubogimi, a ten, co pożycza, jest sługą tego, który mu pożycza.
8 Celui qui sème l’injustice moissonne le malheur, et la verge de sa colère disparaît.
Kto sieje nieprawość, będzie żąć cierpienie, a rózga jego gniewu przepadnie.
9 L’homme au regard bienveillant sera béni, parce qu’il donne de son pain au pauvre.
Kto ma dobrotliwe oko, będzie błogosławiony, bo dzieli się swym chlebem z ubogim.
10 Chasse le moqueur, et la querelle prendra fin; la dispute et l’outrage cesseront.
Wyrzuć szydercę, a ustanie spór, owszem, zakończy się kłótnia i zniewaga.
11 Celui qui aime la pureté du cœur, et qui a la grâce sur les lèvres, a le roi pour ami.
Kto kocha czystość serca, tego wdzięk warg sprawi, że król [będzie] jego przyjacielem.
12 Les yeux de Yahweh gardent la science, mais il confond les paroles du pervers.
Oczy PANA strzegą wiedzy, a on obala słowa przewrotnego.
13 Le paresseux dit: « Il y a un lion dehors! Je serai tué au milieu des places! »
Leniwy mówi: Lew jest na dworze, będę zabity na środku ulicy.
14 La bouche des étrangères est une fosse profonde; celui contre qui Yahweh est irrité y tombera.
Usta obcych [kobiet są] głębokim dołem; wpadnie tam ten, na kogo PAN się gniewa.
15 La folie est attachée au cœur de l’enfant; la verge de la discipline l’éloignera de lui.
Głupota jest przywiązana do serca dziecka, ale rózga karności wypędzi ją z niego.
16 Opprimer un pauvre, c’est l’enrichir; donner à un riche, c’est l’appauvrir. PAROLES DES SAGES — 1-INTRODUCTION —
Kto ciemięży ubogiego, aby przysporzyć sobie [bogactwa, i] kto daje bogatemu, pewnie zubożeje.
17 Prête l’oreille et écoute les paroles des sages, applique ton cœur à mon enseignement.
Nadstaw ucha i słuchaj słów mędrców, i skłoń swe serce do mojej wiedzy;
18 Car c’est une chose agréable, si tu les gardes au dedans de toi: puissent-elles toutes demeurer sur tes lèvres!
Bo to miło, jeśli zachowasz je w swoim sercu, będą razem ułożone na wargach.
19 Afin que ta confiance repose sur Yahweh, c’est toi que je veux instruire aujourd’hui.
Oznajmiłem to dzisiaj właśnie tobie, abyś pokładał ufność w PANU.
20 N’ai-je pas, plusieurs fois déjà, mis pour toi par écrit des conseils et des enseignements?
Czy nie napisałem ci znamienitych rzeczy zawierających rady i wiedzę;
21 Pour t’enseigner la vérité des choses certaines, afin que tu répondes par des paroles vraies à eux qui t’envoient.
Aby dać ci poznać pewność słów prawdy; abyś umiał odpowiedzieć słowami prawdy tym, którzy do ciebie posyłają?
22 Ne dépouille pas le pauvre parce qu’il est pauvre, et n’opprime pas le malheureux à la porte.
Nie okradaj nędzarza, ponieważ jest ubogi, ani nie uciskaj w bramie biednego.
23 Car Yahweh prendra en main leur cause, et il ôtera la vie à ceux qui les auront dépouillés.
PAN bowiem będzie bronił ich sprawy i wydrze duszę tym, którzy im wydzierają.
24 Ne lie pas société avec l’homme colère, et ne va pas avec l’homme violent,
Nie przyjaźnij się z człowiekiem gniewliwym i nie obcuj z człowiekiem porywczym.
25 de peur que tu n’apprennes ses voies, et que tu ne prépares un piège à ton âme.
Byś nie przywykł do jego dróg i nie zastawił sideł na swą duszę.
26 Ne sois pas de ceux qui prennent des engagements, de ceux qui se portent caution pour dettes.
Nie bądź z tych, którzy dają porękę, ani z tych, którzy ręczą za długi;
27 Si tu n’as pas de quoi payer, pourquoi t’exposer à ce qu’on enlève ton lit de dessous toi?
Jeśli nie masz czym zapłacić, dlaczego miałby ktoś zabrać spod ciebie posłanie?
28 Ne déplace pas la borne ancienne, que tes pères ont posée.
Nie przesuwaj dawnej granicy, którą ustalili twoi ojcowie.
29 Vois-tu un homme habile dans son ouvrage? Il demeurera auprès des rois, il ne demeurera pas auprès des gens obscurs.
Widzisz człowieka pilnego w swoich sprawach? On będzie stał przed królami, nie będzie stał przed podłymi.
