< Proverbes 22 >

1 La bonne renommée vaut mieux que de grandes richesses, et l’estime a plus de prix que l’argent et que l’or.
Kokende sango ya malamu ezali malamu koleka kozala na bomengo mingi; lokumu ezali malamu koleka palata mpe wolo.
2 Le riche et le pauvre se rencontrent; Yahweh est leur auteur à tous deux.
Mozwi mpe mobola bazali na likambo moko ya lisanga: ezali Yawe nde azali Mokeli na bango mibale.
3 L’homme prudent voit le mal et se cache, mais les simples passent outre et en portent la peine.
Moto ya mayele amonaka likama na mosika mpe amibombaka, kasi moto oyo azangi mayele akoleka wana mpe akokutana na pasi.
4 Le fruit de l’humilité, c’est la crainte de Yahweh; c’est la richesse, la gloire et la vie.
Komikitisa mpe kotosa Yawe ememaka bozwi, lokumu mpe bomoi.
5 Des épines et des pièges sont sur la voie du pervers; celui qui garde son âme s’en éloigne.
Nzela ya bato mabe ezalaka na banzube mpe mitambo, kasi moto oyo abatelaka molimo na ye azalaka mosika na yango.
6 Instruis l’enfant selon la voie qu’il doit suivre; et, même lorsqu’il sera vieux, il ne s’en détournera pas.
Lakisa mwana nzela oyo asengeli kotambola wuta na bomwana na ye; ezala tango akokoma mokolo, akobunga yango te.
7 Le riche domine sur les pauvres, et celui qui emprunte est l’esclave de celui qui prête.
Mozwi azalaka mokonzi ya mobola, mpe modefi azalaka mowumbu ya modefisi.
8 Celui qui sème l’injustice moissonne le malheur, et la verge de sa colère disparaît.
Moto oyo alonaka masumu abukaka pasi, mpe makasi ya kanda na ye nyonso ekosuka.
9 L’homme au regard bienveillant sera béni, parce qu’il donne de son pain au pauvre.
Moto oyo akabaka na esengo akopambolama, pamba te akabolaka bilei na ye na mobola.
10 Chasse le moqueur, et la querelle prendra fin; la dispute et l’outrage cesseront.
Bengana motioli, bongo kowelana, koswana mpe kofingana ekosila.
11 Celui qui aime la pureté du cœur, et qui a la grâce sur les lèvres, a le roi pour ami.
Moto oyo alingaka kozala peto na motema, oyo ngolu ezalaka na bibebu na ye, mokonzi azalaka molingami na ye.
12 Les yeux de Yahweh gardent la science, mais il confond les paroles du pervers.
Miso na Yawe ebatelaka boyebi, kasi akweyisaka maloba ya moto oyo azangi mayele.
13 Le paresseux dit: « Il y a un lion dehors! Je serai tué au milieu des places! »
Moto ya goyigoyi alobaka: « Nkosi ezali kuna na libanda, ekoboma ngai na kati-kati ya balabala. »
14 La bouche des étrangères est une fosse profonde; celui contre qui Yahweh est irrité y tombera.
Monoko ya mwasi ya ndumba ezalaka lokola libulu ya mozindo; moto oyo Yawe asilikeli akweyaka kuna.
15 La folie est attachée au cœur de l’enfant; la verge de la discipline l’éloignera de lui.
Motema ya mwana moke ezalaka na bozoba, bongo fimbu ya pamela elongolaka yango kati na ye.
16 Opprimer un pauvre, c’est l’enrichir; donner à un riche, c’est l’appauvrir. PAROLES DES SAGES — 1-INTRODUCTION —
Moto oyo anyokolaka mobola mpo ete akoma na bomengo mingi mpe oyo apesaka mozwi bakado bakokweya na bobola.
17 Prête l’oreille et écoute les paroles des sages, applique ton cœur à mon enseignement.
Pesa matoyi mpe yoka toli ya bato ya bwanya, mpe tika ete motema na yo endima mateya na ngai.
18 Car c’est une chose agréable, si tu les gardes au dedans de toi: puissent-elles toutes demeurer sur tes lèvres!
Pamba te ekozala esengo soki obombi yango na motema na yo, mpe soki yango nyonso ezali pene ya bibebu na yo.
19 Afin que ta confiance repose sur Yahweh, c’est toi que je veux instruire aujourd’hui.
Nateyi yo yango lelo mpo ete elikya na yo ezala kati na Yawe.
20 N’ai-je pas, plusieurs fois déjà, mis pour toi par écrit des conseils et des enseignements?
Boni, lobi eleki, nakomelaki yo te batoli koleka tuku misato, batoli ya bwanya mpe ya boyebi,
21 Pour t’enseigner la vérité des choses certaines, afin que tu répondes par des paroles vraies à eux qui t’envoient.
batoli oyo epesaka mateya ya solo mpe maloba ya solo mpo ete okoka kozongisa biyano ya solo na moto oyo atindi yo?
22 Ne dépouille pas le pauvre parce qu’il est pauvre, et n’opprime pas le malheureux à la porte.
Kobotola te na makasi biloko ya mobola, pamba te azali mobola, konyokola te moto ya pasi na esambiselo,
23 Car Yahweh prendra en main leur cause, et il ôtera la vie à ceux qui les auront dépouillés.
pamba te Yawe akobundela bango mpe akobebisa bomoi ya bato oyo bakobebisa bomoi na bango.
24 Ne lie pas société avec l’homme colère, et ne va pas avec l’homme violent,
Kozala molingami te ya moto ya kanda, mpe kosangana te na moto ya motema moto-moto,
25 de peur que tu n’apprennes ses voies, et que tu ne prépares un piège à ton âme.
noki te okoyekola nzela na ye mpe okokangama na motambo na ye.
26 Ne sois pas de ceux qui prennent des engagements, de ceux qui se portent caution pour dettes.
Kozala te na molongo ya bato oyo batombolaka maboko mpo na kondima kofuta baniongo ya bato mosusu,
27 Si tu n’as pas de quoi payer, pourquoi t’exposer à ce qu’on enlève ton lit de dessous toi?
pamba te soki ozali na yo na makoki ya kofuta te, mpo na nini okolinga ete babotola ata mbeto na yo ya kolala?
28 Ne déplace pas la borne ancienne, que tes pères ont posée.
Kozongisa na sima te mondelo ya kala oyo batata na yo bakataki.
29 Vois-tu un homme habile dans son ouvrage? Il demeurera auprès des rois, il ne demeurera pas auprès des gens obscurs.
Osila komona moto oyo ayebi mosala na ye malamu? Akosala kaka liboso ya bakonzi, akosala te liboso ya bato ya molili.

< Proverbes 22 >