Proverbes 10

1 Paraboles de Salomon. Le fils sage fait la joie de son père, et le fils insensé le chagrin de sa mère.

پەندەکانی سلێمان: کوڕی دانا باوکی شاد دەکات، بەڵام کوڕی گێل دڵتەنگییە بۆ دایکی.

2 Les trésors acquis par le crime ne profitent pas, mais la justice délivre de la mort.

بێ سوودە گەنجینەی داهاتی ناڕەوایی، بەڵام ڕاستودروستی فریادەکەوێت لە مردن.

3 Yahweh ne laisse pas le juste souffrir de la faim, mais il repousse la convoitise du méchant.

یەزدان ناهێڵێت ڕاستودروستان تووشی برسیێتی بن، بەڵام ئارەزووی بەدکاران بەتاڵ دەکاتەوە.

4 Il s’appauvrit celui qui travaille d’une main paresseuse, mais la main des diligents amasse des richesses.

دەستی تەمبەڵ دەبێتە هۆی هەژاری، بەڵام دەستی کۆڵنەدەر دەوڵەمەندی بەدواوەیە.

5 Celui qui recueille pendant l’été est un fils prudent; celui qui dort au temps de la moisson est un fils de confusion.

ئەوەی لە هاوین کۆدەکاتەوە، کوڕێکی وریایە، بەڵام ئەو کوڕەی لە کاتی دروێنەدا دەخەوێت، مایەی شەرمەزارییە.

6 La bénédiction vient sur la tête du juste, mais l’injustice couvre la bouche des méchants.

بەرەکەت بۆ سەر ڕاستودروستانە، بەڵام دەمی بەدکاران توندڕەوی دەشارێتەوە.

7 La mémoire du juste est en bénédiction, mais le nom des méchants tombe en pourriture.

یادکردنەوەی ڕاستودروستان بۆ بەرەکەتە، بەڵام ناوی بەدکاران دەڕزێت.

8 Celui qui est sage de cœur reçoit les préceptes, mais celui qui est insensé des lèvres va à sa perte.

ئەوەی دڵی دانا بێت فەرمان وەردەگرێت، بەڵام گێلی زۆربڵێ وێران دەبێت.

9 Celui qui marche dans l’intégrité marche en confiance, mais celui qui prend des voies tortueuses sera découvert.

ئەوەی ڕێگای ڕاست بگرێت ئاسوودە دەبێت، بەڵام ئەوەی ڕێگای خوار بگرێت لێی ئاشکرا دەبێت.

10 Celui qui cligne les yeux sera une cause de chagrin, et celui qui est insensé des lèvres va à sa perte.

چاوقوچان دەبێتە هۆی ئازار، گێلی زۆربڵێش دەکەوێت.

11 La bouche du juste est une source de vie, mais l’injustice couvre la bouche du méchant.

دەمی کەسی ڕاستودروست سەرچاوەی ژیانە، بەڵام دەمی بەدکاران توندڕەوی دەشارێتەوە.

12 La haine suscite des querelles, mais l’amour couvre toutes les fautes.

ڕق ناکۆکی دەوروژێنێت، بەڵام خۆشەویستی هەموو یاخیبوونێک دادەپۆشێت.

13 Sur les lèvres de l’homme intelligent se trouve la sagesse, mais la verge est pour le dos de celui qui manque de sens.

لە لێوەکانی تێگەیشتوو دانایی هەیە، کوتەکیش بۆ پشتی تێنەگەیشتووانە.

14 Les sages tiennent la sagesse en réserve, mais la bouche de l’insensé est un malheur prochain.

داناکان زانیاری کۆدەکەنەوە، بەڵام دەمی گێل فەوتانێکی نزیکە.

15 La fortune est pour le riche sa place forte, le malheur des misérables, c’est leur pauvreté.

سامانی دەوڵەمەند شاری قەڵابەندیەتی، بەڵام فەوتانی هەژاران نەدارییانە.

16 L’œuvre du juste est pour la vie, le gain du méchant est pour le péché.

کرێی کەسی ڕاستودروست ژیانە، بەڵام داهاتی بەدکار گوناهە.

17 Celui qui prend garde à l’instruction prend le chemin de la vie; mais celui qui oublie la réprimande s’égare.

ئەوەی چاوی لە تەمبێکردنە لەسەر ڕێچکەی ژیانە، بەڵام ئەوەی واز لە سەرزەنشت بهێنێت گومڕا دەبێت.

18 Celui qui cache la haine a des lèvres menteuses, et celui qui répand la calomnie est un insensé.

ئەوەی ڕق بشارێتەوە لێوەکانی درۆ دەکەن، ئەوەی بوختان بڵاو بکاتەوە گێلە.

19 L’abondance de paroles ne va pas sans péché, mais celui qui retient ses lèvres est un homme prudent.

قسەی زۆر بێ گوناه نابێت، بەڵام ئەوەی زمانی خۆی بگرێت وریایە.

20 La langue du juste est un argent de choix; le cœur des méchants est de peu de prix.

زمانی کەسی ڕاستودروست زیوی پوختەکراوە، بەڵام دڵی بەدکاران کەم بەهایە.

21 Les lèvres du juste nourrissent beaucoup d’hommes, mais les insensés meurent par défaut d’intelligence.

لێوەکانی کەسی ڕاستودروست ڕابەرایەتی زۆر کەس دەکەن، بەڵام گێلەکان بە تێنەگەیشتوویی دەمرن.

22 C’est la bénédiction du Seigneur qui procure la richesse, et la peine que l’on prend n’y ajoute rien.

بەرەکەتی یەزدان دەوڵەمەندی بەدواوەیە و هیچ زەحمەتێکیش ناخاتە پاڵی.

23 Commettre le crime paraît un jeu à l’insensé; il en est de même de la sagesse pour l’homme intelligent.

وەک پێکەنینە بۆ گێل بەدکاری کردن، بەڵام دانایی بۆ کەسی تێگەیشتوو.

24 Ce que redoute le méchant lui arrive, et Dieu accorde au juste ce qu’il désire.

ئەوەی بەدکار لێی دەترسێت، بەسەری دێت، ئەوەی ڕاستودروستانیش ئارەزووی دەکەن، پێیان دەبەخشرێت.

25 Comme passe le tourbillon, le méchant disparaît; le juste est établi sur un fondement éternel.

وەک تێپەڕبوونی گەردەلوول خراپەکاریش ئاوا نامێنێت، بەڵام کەسی ڕاستودروست هەتاهەتایە جێگیر دەبێت.

26 Ce que le vinaigre est aux dents et la fumée aux yeux, tel est le paresseux pour ceux qui l’envoient.

وەک سرکە بۆ ددان و دووکەڵ بۆ چاو، کەسی تەمبەڵیش بۆ ئەوانەی دەینێرن ئاوایە.

27 La crainte de Yahweh augmente les jours, mais les années des méchants sont abrégées.

لەخواترسی ڕۆژانی ژیانت زیاد دەکات، بەڵام ساڵانی بەدکاران کورت دەبێت.

28 L’attente des justes n’est que joie, mais l’espérance des méchants périra.

هیوای ڕاستودروستان خۆشییە، بەڵام ئاواتی بەدکاران لەناودەچێت.

29 La voie de Yahweh est un rempart pour le juste, mais elle est une ruine pour ceux qui font le mal.

ڕێگای یەزدان پەناگایە بۆ ئەوانەی ڕێگای ڕاست بگرن، بەڵام لەناوچوونە بۆ ئەوانەی خراپە دەکەن.

30 Le juste ne chancellera jamais, mais les méchants n’habiteront pas la terre.

کەسی ڕاستودروست هەرگیز نالەقێت، بەڵام خراپەکاران لە خاکەکە نیشتەجێ نابن.

31 La bouche du juste produit la sagesse, et la langue perverse sera arrachée.

دەمی کەسی ڕاستودروست دانایی لێ دەڕوێت، بەڵام زمانی درۆودەلەسە دەبڕدرێتەوە.

32 Les lèvres du juste connaissent la grâce, et la bouche des méchants la perversité.

لێوەکانی کەسی ڕاستودروست پەسەندیی دەزانن، بەڵام دەمی بەدکاران درۆودەلەسە.