Proverbes 10

1 Paraboles de Salomon. Le fils sage fait la joie de son père, et le fils insensé le chagrin de sa mère.

Ang mga panultihon ni Solomon. Ang anak nga maalamon makapalipay sa iyang amahan apan ang anak nga buangbuang maghatag ug kasub-anan sa iyang inahan.

2 Les trésors acquis par le crime ne profitent pas, mais la justice délivre de la mort.

Walay bili ang kabtangan nga naangkon pinaagi sa pagkadaotan, apan ang pagbuhat ug matarong maglikay kanimo sa kamatayon.

3 Yahweh ne laisse pas le juste souffrir de la faim, mais il repousse la convoitise du méchant.

Dili itugot ni Yahweh nga magutman ang nagbuhat kung unsa ang matarong, apan iyang pakyason ang mga tinguha sa daotan.

4 Il s’appauvrit celui qui travaille d’une main paresseuse, mais la main des diligents amasse des richesses.

Ang kamot nga tapulan makapahimong kabos sa tawo, apan ang kamot sa tawong kugihan makaangkon ug mga bahandi.

5 Celui qui recueille pendant l’été est un fils prudent; celui qui dort au temps de la moisson est un fils de confusion.

Ang maalamon nga anak magtigom sa abot sa yuta sa ting-init apan makauulaw alang kaniya kung matulog siya panahon sa ting-ani.

6 La bénédiction vient sur la tête du juste, mais l’injustice couvre la bouche des méchants.

Ang mga gasa nga gikan sa Dios anaa sa ulo niadtong mga mobuhat sa matarong, apan ang baba sa daotan motabon sa kasamok.

7 La mémoire du juste est en bénédiction, mais le nom des méchants tombe en pourriture.

Ang tawo nga mobuhat sa matarong makapalipay kanato sa dihang maghunahuna kita mahitungod kaniya, apan ang ngalan sa daotan madunot.

8 Celui qui est sage de cœur reçoit les préceptes, mais celui qui est insensé des lèvres va à sa perte.

Kadtong adunay panabot modawat sa mga pagmando, apan ang sabaan nga buangbuang magun-ob.

9 Celui qui marche dans l’intégrité marche en confiance, mais celui qui prend des voies tortueuses sera découvert.

Siya nga maglakaw sa kaligdong maglakaw nga luwas, apan ang tawong mohimo sa iyang mga dalan nga baliko, masakpan ra unya siya.

10 Celui qui cligne les yeux sera une cause de chagrin, et celui qui est insensé des lèvres va à sa perte.

Siya nga mangidhat makapasubo, apan pagalumpagon ang sabaan nga buangbuang.

11 La bouche du juste est une source de vie, mais l’injustice couvre la bouche du méchant.

Ang baba sa tawo nga mobuhat sa matarong mao ang tubig sa kinabuhi, apan ang baba sa daotan motabon sa kasamok.

12 La haine suscite des querelles, mais l’amour couvre toutes les fautes.

Ang kaligutgot hinungdan sa panagbingkil, apan tabonan sa gugma ang tanang kasal-anan.

13 Sur les lèvres de l’homme intelligent se trouve la sagesse, mais la verge est pour le dos de celui qui manque de sens.

Ang kaalam makaplagan diha sa mga ngabil sa tawong adunay maayong paghukom, apan ang bunal alang sa likod sa tawong walay alamag.

14 Les sages tiennent la sagesse en réserve, mais la bouche de l’insensé est un malheur prochain.

Ang mga tawong maalamon magtigom ug kahibalo, apan ang baba sa buangbuang nagapaduol sa kagub-anan.

15 La fortune est pour le riche sa place forte, le malheur des misérables, c’est leur pauvreté.

Ang bahandi sa tawong adunahan mao ang iyang lig-on nga siyudad; ang kawad-on sa kabos mao ang iyang kagub-anan.

16 L’œuvre du juste est pour la vie, le gain du méchant est pour le péché.

Ang bayad niadtong magbuhat kung unsa ang matarong mogiya kanila ngadto sa kinabuhi; ang ginansiya sa daotan mogiya kanila ngadto sa sala.

17 Celui qui prend garde à l’instruction prend le chemin de la vie; mais celui qui oublie la réprimande s’égare.

Adunay agianan paingon sa kinabuhi alang niadtong mosunod sa pagpanton, apan mahisalaag ang tawo nga magsalikway sa pagbadlong.

18 Celui qui cache la haine a des lèvres menteuses, et celui qui répand la calomnie est un insensé.

Si bisan kinsa nga adunay tinago nga pagdumot adunay bakakon nga mga ngabil, ug si bisan kinsa nga magbutangbutang mga buangbuang.

19 L’abondance de paroles ne va pas sans péché, mais celui qui retient ses lèvres est un homme prudent.

Kung adunay daghang mga pulong, dili mawala ang kalapasan, apan siya nga nagmaampingon sa iyang isulti maalamon.

20 La langue du juste est un argent de choix; le cœur des méchants est de peu de prix.

Ang dila sa mobuhat ug matarong, lunsay nga plata; adunay gamay nga bili sa kasingkasing sa daotan.

21 Les lèvres du juste nourrissent beaucoup d’hommes, mais les insensés meurent par défaut d’intelligence.

Ang mga ngabil sa tawong mobuhat kung unsa ang matarong makapahimsog sa kadaghanan, apan mangamatay ang mga buangbuang tungod kay wala silay alamag.

22 C’est la bénédiction du Seigneur qui procure la richesse, et la peine que l’on prend n’y ajoute rien.

Ang maayong mga gasa ni Yahweh magdala ug bahandi ug walay kasakit niini.

23 Commettre le crime paraît un jeu à l’insensé; il en est de même de la sagesse pour l’homme intelligent.

Ang pagkadaotan mao ang dula nga ginadula sa buangbuang, apan ang kaalam mao ang makapahimuot sa tawong adunay panabot.

24 Ce que redoute le méchant lui arrive, et Dieu accorde au juste ce qu’il désire.

Ang kahadlok sa daotan mogukod kaniya, apan ang tinguha sa matarong igahatag.

25 Comme passe le tourbillon, le méchant disparaît; le juste est établi sur un fondement éternel.

Ang daotan sama sa bagyo nga molabay lang, ug mahanaw dayon, apan kadtong mobuhat kung unsa ang matarong mao ang patukoranan nga molungtad hangtod sa kahangtoran.

26 Ce que le vinaigre est aux dents et la fumée aux yeux, tel est le paresseux pour ceux qui l’envoient.

Sama sa suka nga anaa sa ngipon ug aso sa mga mata, mao usab ang tapulan alang niadtong nagpadala kaniya.

27 La crainte de Yahweh augmente les jours, mais les années des méchants sont abrégées.

Ang pagkahadlok kang Yahweh makapalugway sa kinabuhi, apan ang mga katuigan sa daotan mapamubo.

28 L’attente des justes n’est que joie, mais l’espérance des méchants périra.

Ang paglaom niadtong mobuhat sa matarong mao ang ilang kalipay, apan ang katuigan sa mga daotan mapamubo.

29 La voie de Yahweh est un rempart pour le juste, mais elle est une ruine pour ceux qui font le mal.

Ang dalan ni Yahweh mopanalipod niadtong adunay dungog, apan kagub-anan kini alang sa daotan.

30 Le juste ne chancellera jamais, mais les méchants n’habiteront pas la terre.

Kadtong mobuhat sa matarong dili gayod mapukan, apan ang daotan dili magpabilin sa yuta.

31 La bouche du juste produit la sagesse, et la langue perverse sera arrachée.

Gikan sa baba niadtong magbuhat ug matarong adunay bunga sa kaalam, apan ang bakakon nga dila pagaputlon.

32 Les lèvres du juste connaissent la grâce, et la bouche des méchants la perversité.

Ang mga ngabil niadtong mobuhat sa matarong nasayod kung unsa ang angayan, apan ang baba sa daotan, nasayod sila kung unsa ang tinuis.