Jean 11
1 Il y avait un malade, Lazare, de Béthanie, village de Marie et de Marthe, sa sœur.
Pewnego dnia zachorował Łazarz, brat Marii i Marty z Betanii.
2 — Marie est celle qui oignit de parfum le Seigneur, et lui essuya les pieds avec ses cheveux; et c’était son frère Lazare qui était malade. —
Maria była tą kobietą, która namaściła olejkiem stopy Pana i wytarła je swoimi włosami.
3 Les sœurs envoyèrent dire à Jésus: « Seigneur, celui que tu aimes est malade. »
Siostry wysłały do Jezusa wiadomość: „Panie, Twój bliski przyjaciel zachorował”.
4 Ce qu’ayant entendu, Jésus dit: « Cette maladie ne va pas à la mort, mais elle est pour la gloire de Dieu, afin que le Fils de Dieu soit glorifié par elle. »
Gdy Jezus to usłyszał, powiedział: —Ta choroba nie zakończy się śmiercią, lecz przyniesie chwałę Bogu i Ja, Syn Człowieczy, również zostanę dzięki niej otoczony chwałą.
5 Or, Jésus aimait Marthe, et sa sœur Marie, et Lazare.
Jezus bardzo kochał całą trójkę: Martę, jej siostrę—Marię oraz Łazarza.
6 Ayant donc appris qu’il était malade, il resta deux jours encore au lieu où il était.
Jednak jeszcze dwa dni pozostał tam, gdzie zastała Go ta wiadomość.
7 Il dit ensuite à ses disciples: « Retournons en Judée. »
Dopiero wtedy oznajmił uczniom: —Chodźmy jeszcze raz do Judei.
8 Les disciples lui dirent: « Maître, tout à l’heure les Juifs voulaient te lapider, et tu retournes là? »
—Nauczycielu! Przecież tamtejsi przywódcy chcieli Cię zabić, a Ty znowu tam idziesz?—zaprotestowali.
9 Jésus répondit: « N’y a-t-il pas douze heures dans le jour? Si quelqu’un marche pendant le jour, il ne se heurte pas, parce qu’il voit la lumière de ce monde.
—Czy dzień nie ma dwunastu godzin?—odpowiedział Jezus. —Kto chodzi w ciągu dnia, nie potknie się, bo jest jasno.
10 Mais s’il marche pendant la nuit, il se heurte, parce qu’il manque de lumière. »
Kto zaś chodzi nocą, potyka się, bo panuje ciemność.
11 Il parla ainsi, et ajouta: « Notre ami Lazare dort, mais je me mets en route pour le réveiller. »
Nasz przyjaciel Łazarz zasnął, muszę więc pójść, aby go obudzić.
12 Ses disciples lui dirent: « S’il dort, il guérira. »
—Panie! Jeśli zasnął, to znaczy, że powraca do zdrowia—ucieszyli się uczniowie.
13 Mais Jésus avait parlé de sa mort, et ils pensaient que c’était du repos du sommeil.
Jezus jednak miał na myśli śmierć Łazarza. Oni natomiast myśleli, że mówi o zwykłym śnie.
14 Alors Jésus leur dit clairement: « Lazare est mort;
Wyjaśnił im więc: —Łazarz umarł.
15 et je me réjouis à cause de vous de n’avoir pas été là, afin que vous croyiez; mais allons vers lui. »
Ale ze względu na was cieszę się, że Mnie tam nie było. Chcę bowiem, abyście uwierzyli. Chodźmy do niego!
16 Et Thomas, appelé Didyme, dit aux autres disciples: « Allons-y, nous aussi, afin de mourir avec lui. »
—Chodźmy więc! Najwyżej umrzemy razem z nim—odezwał się Tomasz, zwany Bliźniakiem.
17 Jésus vint donc et trouva Lazare depuis quatre jours dans le sépulcre.
Gdy Jezus dotarł na miejsce, Łazarz już od czterech dni spoczywał w grobie.
18 Or Béthanie était près de Jérusalem, à quinze stades environ.
A Betania leżała blisko Jerozolimy, w odległości niecałych trzech kilometrów,
19 Beaucoup de Juifs étaient venus près de Marthe et de Marie pour les consoler au sujet de leur frère.
dlatego wielu ludzi z Jerozolimy przyszło do Marty i Marii, aby wyrazić im swoje współczucie po stracie brata.
20 Dès que Marthe eut appris que Jésus arrivait, elle alla au-devant de lui, tandis que Marie se tenait assise à la maison.
Gdy Marta dowiedziała się, że nadchodzi Jezus, wybiegła Mu na spotkanie. Maria zaś została w domu.
21 Marthe dit donc à Jésus: « Seigneur, si tu avais été ici, mon frère ne serait pas mort.
Spotkawszy Jezusa, Marta powiedziała: —Panie, gdybyś tu był, mój brat by nie umarł!
22 Mais maintenant encore, je sais que tout ce que tu demanderas à Dieu, Dieu te l’accordera. »
Ale jestem przekonana, że nawet teraz Bóg da Ci to, o co Go poprosisz.
23 Jésus lui dit: « Ton frère ressuscitera. »
—Twój brat zmartwychwstanie—powiedział Jezus.
24 « Je sais, lui répondit Marthe, qu’il ressuscitera lors de la résurrection, au dernier jour. »
—Tak, wiem o tym—odrzekła Marta. —Ożyje w dniu ostatecznego zmartwychwstania.
25 Jésus lui dit: « Moi, je suis la résurrection et la vie; celui qui croit en moi, fût-il mort, vivra;
—To Ja jestem zmartwychwstaniem i życiem—oznajmił Jezus. —Kto wierzy Mi, choćby umarł, będzie żyć.
A każdy, kto żyje i wierzy Mi, nigdy nie umrze. Czy wierzysz w to? (aiōn g165)
27 Oui, Seigneur, lui dit-elle, je crois que tu es le Christ, le Fils de Dieu, qui devait venir en ce monde. »
—Tak, Panie—odrzekła Marta—wierzę, że jesteś Synem Boga, Mesjaszem, który miał przyjść na świat.
28 Lorsqu’elle eut ainsi parlé, elle s’en alla, et appela en secret Marie, sa sœur, disant: « Le Maître est là, et il t’appelle. »
Po tych słowach odeszła. Zawołała siostrę, Marię, i na osobności powiedziała jej: —Nauczyciel już przyszedł i chce się z tobą zobaczyć.
29 Dès que celle-ci l’eut entendu, elle se leva promptement et alla vers lui.
Maria natychmiast wstała i pobiegła do Niego.
30 Car Jésus n’était pas encore entré dans le village; il n’avait pas quitté le lieu où Marthe l’avait rencontré.
Jezus nie wszedł jeszcze do wsi, ale czekał tam, gdzie Go spotkała Marta.
31 Les Juifs qui étaient avec Marie, et la consolaient, l’ayant vue se lever en hâte et sortir, la suivirent en pensant: « Elle va au sépulcre pour y pleurer. »
Przybysze z Jerozolimy, którzy byli z Marią w domu i pocieszali ją, zauważyli, że w pośpiechu wstała i wyszła. Pomyśleli więc, że idzie wypłakać się przy grobie Łazarza, dlatego poszli za nią.
32 Lorsque Marie fut arrivée au lieu où était Jésus, le voyant, elle tomba à ses pieds, et lui dit: « Seigneur, si tu avais été ici, mon frère ne serait pas mort. »
Gdy Maria doszła do Jezusa i zobaczyła Go, upadła Mu do nóg i powiedziała: —Panie, gdybyś tu był, mój brat by nie umarł.
33 Jésus la voyant pleurer, elle et les Juifs qui l’accompagnaient, frémit en son esprit, et se laissa aller à son émotion.
Jezus zobaczył, jak Maria płacze, a wraz z nią ci, którzy za nią przyszli. Wtedy głęboko się wzruszył i zasmucił.
34 Et il dit: « Où l’avez-vous mis? — Seigneur, lui répondirent-ils, venez et voyez. »
—Gdzie go pochowaliście?—zapytał. —Panie, chodź i zobacz—odpowiedzieli.
35 Et Jésus pleura.
Wtedy Jezus zapłakał.
36 Les Juifs dirent: « Voyez comme il l’aimait! »
—Musiał być mu bardzo bliski!—zauważyli przybysze z Jerozolimy.
37 Mais quelques-uns d’entre eux dirent: « Ne pouvait-il pas, lui qui a ouvert les yeux d’un aveugle-né, faire aussi que cet homme ne mourût pas? »
—Przecież przywrócił wzrok niewidomemu! Nie mógł więc sprawić, żeby Łazarz nie umarł?—mówili z wyrzutem niektórzy.
38 Jésus donc, frémissant de nouveau en lui-même, se rendit au sépulcre: c’était un caveau, et une pierre était posée dessus.
Poruszony do głębi, Jezus dotarł do grobowca. Była to grota, a jej wejście zamykał głaz.
39 « Otez la pierre », dit Jésus. Marthe, la sœur de celui qui était mort, lui dit: « Seigneur, il sent déjà, car il y a quatre jours qu’il est là. »
—Odsuńcie głaz!—polecił Jezus. —Panie, ciało już cuchnie! Leży tam już bowiem od czterech dni—zawołała Marta, siostra zmarłego.
40 Jésus lui dit: « Ne t’ai-je pas dit que si tu crois, tu verras la gloire de Dieu? »
—Przecież powiedziałem ci, że jeśli uwierzysz, ujrzysz Bożą chwałę—odpowiedział Jezus.
41 Ils ôtèrent donc la pierre; et Jésus leva les yeux en haut et dit: « Père, je te rends grâces de ce que tu m’as exaucé.
Odsunięto więc głaz. A Jezus podniósł oczy ku górze i rzekł: —Ojcze, dziękuję Ci, że Mnie wysłuchałeś.
42 Pour moi, je savais que tu m’exauces toujours; mais j’ai dit cela à cause de la foule qui m’entoure, afin qu’ils croient que c’est toi qui m’as envoyé. »
Ja wiem, że zawsze Mnie wysłuchujesz, ale mówię to ze względu na tych ludzi, aby uwierzyli, że to Ty Mnie posłałeś.
43 Ayant parlé ainsi, il cria d’une voix forte: « Lazare, sors! »
Potem zawołał donośnym głosem: —Łazarzu! Wyjdź!
44 Et le mort sortit, les pieds et les mains liés de bandelettes, et le visage enveloppé d’un suaire. Jésus leur dit: « Déliez-le, et laissez-le aller. »
Wtedy zmarły wyszedł z grobu. Jego stopy i ręce były jeszcze powiązane płóciennymi opaskami, a twarz owinięta chustą. —Rozwiążcie go i pozwólcie mu chodzić—rzekł Jezus.
45 Beaucoup d’entre les Juifs qui étaient venus près de Marie et de Marthe, et qui avaient vu ce qu’avait fait Jésus, crurent en lui.
Wówczas wielu ludzi z Jerozolimy, którzy przyszli z Marią i zobaczyli ten cud, uwierzyło Jezusowi.
46 Mais quelques-uns d’entre eux allèrent trouver les Pharisiens, et leur racontèrent ce que Jésus avait fait.
Niektórzy jednak odeszli stamtąd i powiadomili o wszystkim faryzeuszy.
47 Les Pontifes et les Pharisiens assemblèrent donc le Sanhédrin et dirent: « Que ferons-nous? Car cet homme opère beaucoup de signes.
Ci zaś, razem z najwyższymi kapłanami, zwołali posiedzenie Wysokiej Rady. —Co robić?—zastanawiali się. —Ten człowiek dokonuje tak wielu cudów.
48 Si nous le laissons faire, tous croiront en lui, et les Romains viendront détruire notre ville et notre nation. »
Jeżeli nic z nim nie zrobimy, wszyscy Mu uwierzą! A wtedy nadciągną Rzymianie i odbiorą nam świątynię i władzę nad krajem.
49 L’un d’eux, Caïphe, qui était grand prêtre cette année-là, leur dit: « Vous n’y entendez rien;
W tym momencie głos zabrał niejaki Kajfasz, który tego roku sprawował urząd najwyższego kapłana: —Nic nie rozumiecie!
50 vous ne réfléchissez pas qu’il est de votre intérêt qu’un seul homme meure pour le peuple, et que toute la nation ne périsse pas. »
Przecież lepiej będzie, jeśli jeden człowiek umrze za naród, niż miałby zginąć cały naród.
51 Il ne dit pas cela de lui-même; mais étant grand prêtre cette année-là, il prophétisa que Jésus devait mourir pour la nation; —
Nie powiedział tego sam od siebie. Jako najwyższy kapłan wypowiedział proroctwo, że Jezus ma umrzeć za cały naród.
52 et non seulement pour la nation, mais aussi afin de réunir en un seul corps les enfants de Dieu qui sont dispersés.
I nie tylko za naród, lecz również po to, aby zgromadzić razem wszystkie Boże dzieci rozproszone po świecie.
53 Depuis ce jour, ils délibérèrent sur les moyens de le faire mourir.
Tego dnia przywódcy postanowili więc, że zabiją Jezusa.
54 C’est pourquoi Jésus ne se montrait plus en public parmi les Juifs; mais il se retira dans la contrée voisine du désert, dans une ville nommée Ephrem, et il y séjourna avec ses disciples.
Dlatego przestał On jawnie poruszać się po Judei. Skierował się natomiast wraz z uczniami do Efraim, miasteczka położonego blisko pustyni, i tam się zatrzymał.
55 Cependant la Pâque des Juifs était proche, et beaucoup montèrent de cette contrée à Jérusalem, avant la Pâque, pour se purifier.
Zbliżało się właśnie święto Paschy. I mnóstwo ludzi z całego kraju napływało do Jerozolimy jeszcze przed świętem, aby dopełnić ceremonii oczyszczenia.
56 Ils cherchaient Jésus et ils se disaient les uns aux autres, se tenant dans le temple: « Que vous en semble? Pensez-vous qu’il ne viendra pas à la fête? »
Wszyscy wypatrywali także Jezusa i będąc w świątyni pytali siebie nawzajem: —Jak myślicie, czy przyjdzie na uroczystości?
57 Or, les Pontifes et les Pharisiens avaient donné l’ordre que, si quelqu’un savait où il était, il le déclarât, afin qu’ils le fissent prendre.
Najwyżsi kapłani i faryzeusze publicznie ogłosili wtedy, że każdy, kto zobaczy Jezusa, ma ich natychmiast o tym poinformować, aby można Go było aresztować.
