Proverbes 1
1 Proverbes de Salomon, fils de David, roi d'Israël:
Sentencoj de Salomono, filo de David, reĝo de Izrael:
2 pour connaître la sagesse et l'instruction; pour discerner les mots de la compréhension;
Por scii saĝon kaj moralinstruon; Por kompreni parolojn de prudento;
3 pour recevoir une instruction sur la manière d'agir avec sagesse, dans la droiture, la justice et l'équité;
Por ricevi instruon pri saĝo, Vero, justo, kaj honesto;
4 pour donner de la prudence aux simples, la connaissance et la discrétion au jeune homme.
Por doni al la malkleruloj spriton, Al la junulo scion kaj singardemon.
5 afin que le sage entende et s'instruise; afin que l'homme intelligent puisse atteindre le bon conseil;
Saĝulo aŭdu kaj plimultigu sian scion, Kaj prudentulo akiros gvidajn kapablojn,
6 pour comprendre un proverbe et des paraboles, les mots et les énigmes des sages.
Por kompreni sentencon kaj retoraĵon, La vortojn de saĝuloj kaj iliajn enigmojn.
7 La crainte de Yahvé est le commencement de la connaissance, mais les insensés méprisent la sagesse et l'instruction.
La timo antaŭ la Eternulo estas la komenco de sciado. Saĝon kaj instruon malpiuloj malestimas.
8 Mon fils, écoute les instructions de ton père, et n'abandonnez pas l'enseignement de votre mère;
Aŭskultu, mia filo, la instruon de via patro, Kaj ne forĵetu la ordonon de via patrino;
9 car ils seront une guirlande qui ornera ta tête, et des chaînes autour de votre cou.
Ĉar ili estas bela krono por via kapo, Kaj ornamo por via kolo.
10 Mon fils, si des pécheurs te séduisent, ne sont pas consentants.
Mia filo, se pekuloj vin logos, Ne sekvu ilin.
11 S'ils disent: « Viens avec nous. Attendons le sang. Rôdons secrètement pour les innocents sans raison.
Se ili diros: Iru kun ni, Ni embuskos por mortigi, Ni senkaŭze insidos senkulpulojn;
12 Engloutissons-les vivants comme le séjour des morts, et entier, comme ceux qui descendent dans la fosse. (Sheol h7585)
Kiel Ŝeol ni englutos ilin vivajn, Kaj la piulojn kiel irantajn en la tombon; (Sheol h7585)
13 Nous trouverons toutes les richesses précieuses. Nous remplirons nos maisons de butin.
Ni trovos diversajn grandvaloraĵojn, Ni plenigos niajn domojn per rabaĵo;
14 Vous jetterez votre sort parmi nous. Nous aurons tous un sac à main ».
Vi lotos meze inter ni, Unu monujo estos por ni ĉiuj:
15 mon fils, ne marche pas sur le chemin avec eux. Gardez votre pied hors de leur chemin,
Mia filo, ne iru la vojon kune kun ili; Gardu vian piedon de ilia vojstreko,
16 car leurs pieds courent vers le mal. Ils sont pressés de verser du sang.
Ĉar iliaj piedoj kuras al malbono, Kaj rapidas, por verŝi sangon.
17 Car c'est en vain que le filet est tendu, aux yeux de tout oiseau;
Ĉar vane estas metata reto Antaŭ la okuloj de ĉiu birdo.
18 mais ceux-ci attendent leur propre sang. Ils rôdent secrètement pour leur propre vie.
Kaj ili embuskas sian propran sangon, Ili insidas siajn proprajn animojn.
19 Il en est de même pour tous ceux qui sont avides de gain. Il enlève la vie de ses propriétaires.
Tiaj estas la vojoj de ĉiu, kiu avidas rabakiron; Ĝi forprenas la vivon de sia posedanto.
20 La sagesse appelle à haute voix dans la rue. Elle fait entendre sa voix sur les places publiques.
La saĝo krias sur la strato; Ĝi aŭdigas sian voĉon sur la placoj;
21 Elle appelle à la tête des lieux bruyants. À l'entrée des portes de la ville, elle prononce ses mots:
Ĝi vokas en la ĉefaj kunvenejoj, ĉe la pordegaj enirejoj; En la urbo ĝi diras siajn parolojn.
22 « Jusqu'à quand, vous, les simples, aimerez-vous la simplicité? Combien de temps les moqueurs se délecteront-ils de la moquerie, et les imbéciles détestent la connaissance?
Ĝis kiam, ho malkleruloj, vi amos nescion? Kaj al blasfemantoj plaĉos blasfemado, Kaj senprudentuloj malamos scion?
23 Tournez-vous vers ma réprimande. Voici, je vais répandre mon esprit sur vous. Je vous ferai connaître mes paroles.
Returnu vin al mia predikado; Jen mi eligos al vi mian spiriton, Mi sciigos al vi miajn vortojn.
24 Car j'ai appelé, et vous avez refusé; J'ai tendu la main, et personne n'a prêté attention;
Ĉar mi vokis, kaj vi rifuzis; Mi etendis mian manon, kaj neniu atentis;
25 mais vous avez ignoré tous mes conseils, et ne voulait pas de mes reproches;
Kaj vi forĵetis ĉiujn miajn konsilojn, Kaj miajn predikojn vi ne deziris:
26 Moi aussi, je rirai de ton désastre. Je me moquerai quand la calamité vous atteindra,
Tial ankaŭ mi ridos ĉe via malfeliĉo; Mi mokos, kiam timo vin atakos.
27 quand la calamité vous surprend comme une tempête, quand votre désastre arrive comme un tourbillon, quand la détresse et l'angoisse s'abattent sur vous.
Kiam la timo atakos vin kiel uragano, Kaj via malfeliĉo venos kiel ventego, Kiam venos al vi mizero kaj sufero:
28 Alors ils m'invoqueront, mais je ne répondrai pas. Ils me chercheront avec soin, mais ils ne me trouveront pas,
Tiam ili min vokos, sed mi ne respondos; Ili min serĉos, sed min ne trovos.
29 parce qu'ils détestaient la connaissance, et n'ont pas choisi la crainte de Yahvé.
Tial ke ili malamis scion, Kaj timon antaŭ la Eternulo ili ne deziris havi,
30 Ils n'ont pas voulu de mes conseils. Ils ont méprisé toutes mes réprimandes.
Ili ne deziris miajn konsilojn, Ili malestimis ĉiujn miajn predikojn:
31 C'est pourquoi ils mangeront du fruit de leur propre voie, et être remplis de leurs propres projets.
Ili manĝu la fruktojn de sia agado, Kaj ili satiĝu de siaj pripensoj.
32 Car l'égarement des simples les tuera. La facilité insouciante des imbéciles les détruira.
Ĉar la kapricoj de la malsaĝuloj ilin mortigas, Kaj la senzorgeco de la senorduloj ilin pereigas.
33 Mais celui qui m'écoute habitera en sécurité, et seront à l'aise, sans craindre le moindre mal. »
Sed kiu min aŭskultas, tiu loĝos sendanĝere, Kaj estos trankvila, kaj ne timos malbonon.
