Proverbes 8
1 La sagesse n'est-elle pas un cri? La compréhension n'élève pas sa voix?
Wala ba magsinggit ang kaalam, Ug ang pagsabut magapagula sa iyang tingog?
2 Au sommet des hauts lieux, d'ailleurs, là où les chemins se rejoignent, elle se tient debout.
Sa kinatumyan sa hatag-as nga mga dapit haduol sa dalan, Diin ang mga alagianan nanagkatagbo siya nagatindog;
3 Près des portes, à l'entrée de la ville, aux portes d'entrée, elle crie à haute voix:
Tupad sa mga ganghaan, dapit sa pagsulod mo ngadto sa ciudad, Diha sa dapit sa pagsulod mo sa mga pultahan, siya magasinggit sa makusog:
4 « Je vous appelle, hommes! J'envoie ma voix aux fils de l'humanité.
Kaninyo, Oh mga tawo, ako nagatawag; Ug ang akong tingog maoy alang sa mga anak nga lalake sa mga tawo.
5 Toi, simple, comprends la prudence! Imbéciles, ayez un cœur compréhensif!
Oh kamo nga mga walay-pagtagad, sabta ang pagpili-sa-maayo; Ug, kamong mga buang, pagmasinabtanon kamo sa inyong kasingkasing.
6 Écoutez, car je vais dire des choses excellentes. L'ouverture de mes lèvres est pour les choses justes.
Pamati, kay ako mamulong sa labing maayo nga mga butang; Ug ang pagbungat sa akong mga ngabil mogula ang mga matarung butang.
7 Car ma bouche dit la vérité. La méchanceté est une abomination pour mes lèvres.
Kay ang akong baba magasulti sa kamatuoran; Ug ang kadautan maoy usa ka dulumtanan sa akong mga ngabil.
8 Toutes les paroles de ma bouche sont justes. Il n'y a rien de tordu ou de pervers en eux.
Ang tanang mga pulong sa akong baba mga pagkamatarung man; Walay bisan unsa nga baliko ni balit-ad diha kanila.
9 Elles sont toutes claires pour celui qui comprend, droit à ceux qui trouvent la connaissance.
Silang tanan matin-aw alang kaniya nga makasabut, Ug matarung alang kanila nga nakakaplag sa kahibalo.
10 Recevez mes instructions plutôt que de l'argent, la connaissance plutôt que l'or du choix.
Dawata ang akong pagpahamatngon, ug ayaw ang salapi; Ug ang kinaadman kay sa piniling bulawan.
11 Car la sagesse vaut mieux que les rubis. Toutes les choses que l'on peut désirer ne peuvent pas être comparées à elle.
Kay ang kaalam labi pang maayo kay sa mga rubi; Ug ang tanang mga butang nga pagatinguhaon dili ikagtanding niana.
12 « Moi, la sagesse, j'ai fait de la prudence ma demeure. Découvrez la connaissance et la discrétion.
Ako nga kaalam naghimo sa kabuotan nga maoy akong puloyanan. Ug nagapangita sa kahibalo ug sa pagpili-sa-maayo.
13 La crainte de Yahvé, c'est de haïr le mal. Je déteste l'orgueil, l'arrogance, la mauvaise voie et la bouche perverse.
Ang pagkahadlok kang Jehova maoy pagdumot sa dautan: Ang pagkagarboso, ug pagkamapahitas-on, ug ang dautan nga dalan, Ug ang mabinalit-aron nga baba maoy akong ginadumtan.
14 Les conseils et les connaissances solides sont à moi. J'ai la compréhension et le pouvoir.
Ang pagpakitambag maoy ako, ug kahalalum sa kahibalo: Ako mao man ang pagsabut; aduna akoy kagahum.
15 Par moi les rois règnent, et les princes décrètent la justice.
Pinaagi kanako ang mga hari nanaghari, Ug ang mga principe nanaghatag sa justicia.
16 C'est par moi que les princes gouvernent, les nobles, et tous les dirigeants justes de la terre.
Pinaagi kanako ang mga principe nanagpamunoan, Ug ang mga harianon, bisan ang tanang mga maghuhukom sa yuta.
17 J'aime ceux qui m'aiment. Ceux qui me cherchent assidûment me trouveront.
Ako nahagugma kanila nga nahagugma kanako; Ug kadtong nagasingkamot sa pagpangita kanako, makakaplag kanako.
18 Avec moi, la richesse, l'honneur, la richesse durable et la prospérité.
Mga bahandi ug kadungganan maoy ania kanako; Oo, ang katigayonan nga molungtad ug ang pagkamatarung
19 Mon fruit est meilleur que l'or, oui, que l'or fin, mon rendement que l'argent de choix.
Ang akong bunga labi pang maayo kay sa bulawan, oo, bisan pa kay sa fino nga bulawan; Ug ang akong abut kay sa piniling salapi.
20 Je marche dans la voie de la justice, au milieu des chemins de la justice,
Ako nagalakat sa dalan sa pagkamatarung, Sa kinataliwad-an sa alagianan sa katarungan;
21 afin que je puisse donner des richesses à ceux qui m'aiment. Je remplis leurs trésors.
Aron nga ako makapasunod niadtong nahagugma kanako ug manggad, Ug nga mapuno ko ang ilang mga panudlanan.
22 « Yahvé m'a possédé au début de son œuvre, avant ses exploits d'antan.
Si Jehova nagbaton kanako sa sinugdan sa iyang dalan, Una pa sa iyang mga buhat kanhi.
23 J'ai été établi dès l'éternité, dès le commencement, avant que la terre n'existe.
Ako gipahamutang sa itaas gikan pa sa walay katapusan sukad sa sinugdan, Sa wala pa ang yuta.
24 Quand il n'y avait pas de profondeur, je suis né, quand il n'y avait pas de sources abondantes d'eau.
Sa diha nga wala pay kahiladman, ako nahimugso na, Sa diha nga wala pay mga tubod nga madagayaon sa tubig.
25 Avant que les montagnes ne soient mises en place, avant les collines, je suis né;
Sa wala pa mapahimutang ang mga bukid, Sa wala pa ang kabungturan ako nahimugso na;
26 alors qu'il n'avait pas encore fait la terre et les champs, ni le début de la poussière du monde.
Samtang nga wala pa niya mabuhat ang yuta, ni ang kapatagan, Ni ang sinugdan sa abug sa kalibutan.
27 Quand il a établi les cieux, j'étais là. Quand il a tracé un cercle à la surface des profondeurs,
Sa diha nga gitukod niya ang kalangitan didto na ako: Sa gipahamutang niya ang usa ka lingin ibabaw sa nawong sa kahilad-man,
28 quand il a établi les nuages au-dessus, quand les sources des profondeurs sont devenues fortes,
Sa diha nga gihimo niyang malig-on ang kalangitan sa kahitas-an, Sa diha nga ang mga tuboran sa kahiladman nahimong mabaskog,
29 quand il a donné à la mer sa limite, pour que les eaux ne violent pas son commandement, quand il a tracé les fondations de la terre,
Sa diha nga gihatag niya sa dagat ang iyang utlanan, Nga ang mga tubig dili magalapas sa iyang sugo, Sa diha nga iyang gilaraw ang mga patukoranan sa yuta;
30 alors j'étais l'artisan à ses côtés. J'étais un délice jour après jour, toujours en train de se réjouir devant lui,
Unya ako didto tupad kaniya, ingon sa usa ka batid nga magbubuhat; Ug ako sa matag-adlaw maoy kahimuot niya, Nagakalipay sa kanunay sa iyang atubangan,
31 se réjouissant de tout son monde. Mon plaisir était avec les fils des hommes.
Nagakalipay sa iyang puloy-anang yuta; Ug ang akong kahimuot didto uban sa mga anak sa mga tawo.
32 « Maintenant, mes fils, écoutez-moi, car heureux sont ceux qui gardent mes voies.
Busa karon, mga anak ko, patalinghug kamo kanako; Kay bulahan kadto sila nga nagabantay sa akong mga dalan.
33 Écoute l'instruction, et sois sage. Ne le refusez pas.
Pamatia ang pahamatngon, ug pagmanggialamon, Ug ayaw kini pag-isalikway.
34 Heureux l'homme qui m'écoute, qui veillent quotidiennement à mes portes, qui attendent aux poteaux de ma porte.
Bulahan ang tawo nga mamati kanako, Nga magabantay matag-adlaw sa akong mga ganghaan, Nga magahulat diha sa mga haligi sa akong mga pultahan.
35 Car celui qui me trouve trouve la vie, et obtiendra la faveur de Yahvé.
Kay bisan kinsa kadto nga makakaplag kanako makakaplag ug kinabuhi, Ug makabaton sa kalooy kang Jehova.
36 Mais celui qui pèche contre moi fait du tort à sa propre âme. Tous ceux qui me détestent aiment la mort. »
Apan siya nga makasala batok kanako makasala sa iyang kaugalingong kalag: Silang tanan nga managdumot kanako mahagugma sa kamatayon.
