Proverbes 24

1 Ne soyez pas envieux des hommes mauvais, ni le désir d'être avec eux;

Huwag kang mananaghili sa mga masamang tao, ni magnasa ka man na masama sa kanila:

2 pour la violence du complot de leurs cœurs et leurs lèvres parlent de méchanceté.

Sapagka't ang kanilang puso ay nagaaral ng pagpighati, at ang kanilang mga labi ay nagsasalita ng kalikuan.

3 C'est par la sagesse que l'on construit une maison; par l'entendement, il est établi;

Sa karunungan ay natatayo ang bahay; at sa pamamagitan ng unawa ay natatatag.

4 par connaissance les chambres sont remplies avec tous les trésors rares et magnifiques.

At sa pamamagitan ng kaalaman ay napupuno ang mga silid, ng lahat na mahalaga at maligayang mga kayamanan.

5 Un homme sage a un grand pouvoir. Un homme bien informé accroît sa force,

Ang pantas na tao ay malakas; Oo, ang taong maalam ay lumalago ang kapangyarihan.

6 car c'est par des conseils avisés que tu fais la guerre, et la victoire est dans de nombreux conseillers.

Sapagka't sa pamamagitan ng pantas na pamamatnubay ay makikipagdigma ka: at sa karamihan ng mga tagapayo ay may kaligtasan.

7 La sagesse est trop élevée pour un fou. Il n'ouvre pas sa bouche dans la porte.

Karunungan ay totoong mataas sa ganang mangmang: hindi niya ibinubuka ang kaniyang bibig sa pintuang-bayan.

8 Celui qui complote pour faire le mal sera appelé un magouilleur.

Siyang kumakatha ng paggawa ng kasamaan, tatawagin siya ng mga tao na masamang tao.

9 Les projets de la folie sont des péchés. Le moqueur est détesté par les hommes.

Ang pagiisip ng kamangmangan ay kasalanan: at ang mangduduwahagi ay karumaldumal sa mga tao.

10 Si vous chancelez au moment de la détresse, votre force est faible.

Kung ikaw ay manglupaypay sa kaarawan ng kasakunaan, ang iyong kalakasan ay munti.

11 Sauvez ceux qui sont conduits à la mort! En effet, retenez ceux qui titubent vers le massacre!

Iligtas mo silang nangadala sa kamatayan, at ang mga handang papatayin, ay tingnan mo na iyong ibalik.

12 Si vous dites: « Voici, nous ne savions pas cela, » Celui qui pèse les cœurs ne le considère-t-il pas? Celui qui garde ton âme, ne le sait-il pas? Ne doit-il pas rendre à chacun selon son travail?

Kung iyong sinasabi, narito, hindi kami nakakaalam nito: hindi ba niya binubulay na tumitimbang ng mga puso? At siyang nagiingat ng iyong kaluluwa, hindi ba niya nalalaman? At hindi ba niya gagantihin ang bawa't tao ayon sa gawa niya?

13 Mon fils, mange du miel, car il est bon, les excréments du rayon de miel, qui sont doux à votre goût;

Anak ko, kumain ka ng pulot, sapagka't mabuti; at ng pulot-pukyutan na matamis sa iyong lasa:

14 Ainsi tu connaîtras la sagesse pour ton âme. Si vous l'avez trouvé, il y aura une récompense: Votre espoir ne sera pas coupé.

Sa gayo'y matututo ka ng karunungan na malalagay sa iyong kaluluwa: kung iyong nasumpungan ito, sa gayo'y magkakaroon ka nga ng kagantihan, at ang iyong pagasa ay hindi mahihiwalay.

15 Ne fais pas d'embuscades, méchant, contre la demeure des justes. Ne détruisez pas son lieu de repos;

Huwag kang bumakay, Oh masamang tao, sa tahanan ng matuwid; huwag mong sirain ang kaniyang dakong pahingahan:

16 car le juste tombe sept fois et se relève, mais les méchants sont renversés par la calamité.

Sapagka't ang matuwid ay nabubuwal na makapito, at bumabangon uli: nguni't ang masama ay nabubuwal sa kasakunaan.

17 Ne te réjouis pas quand ton ennemi tombe. Ne laissez pas votre cœur se réjouir quand il sera renversé,

Huwag kang magalak pagka ang iyong kaaway ay nabubuwal, at huwag matuwa ang iyong puso pagka siya'y nabubuwal:

18 de peur que Yahvé ne le voie et que cela ne lui déplaise, et il détourne de lui sa colère.

Baka makita ng Panginoon, at ipagdamdam ng loob siya, at kaniyang ihiwalay ang poot niya sa kaniya.

19 Ne vous inquiétez pas à cause des méchants, ne soyez pas envieux des méchants;

Huwag kang mabalisa dahil sa mga manggagawa ng masama; ni maging mapanaghiliin ka man sa masama:

20 car il n'y aura pas de récompense pour l'homme mauvais. La lampe des méchants sera éteinte.

Sapagka't hindi magkakaroon ng kagantihan sa masamang tao; ang ilawan ng masama ay papatayin.

21 Mon fils, crains Yahvé et le roi. Ne vous joignez pas à ceux qui sont rebelles,

Anak ko, matakot ka sa Panginoon at sa hari: at huwag kang makisalamuha sa kanila na mapagbago:

22 car leur calamité se lève soudainement. Qui sait quelle destruction peut venir de ces deux-là?

Sapagka't ang kanilang kasakunaan ay darating na bigla; at sinong nakakaalam ng kasiraan nila kapuwa?

23 Ce sont là des paroles de sages: Faire preuve de partialité dans le jugement n'est pas bon.

Ang mga ito man ay sabi rin ng pantas. Magkaroon ng pagtangi ng mga pagkatao sa kahatulan, ay hindi mabuti.

24 Celui qui dit au méchant: « Tu es juste, » les peuples le maudiront, et les nations l'abhorreront -

Siyang nagsasabi sa masama, Ikaw ay matuwid; susumpain siya ng mga bayan, kayayamutan siya ng mga bansa:

25 mais il ira bien avec ceux qui condamnent les coupables, et une riche bénédiction viendra sur eux.

Nguni't silang nagsisisaway sa kaniya ay magkakaroon ng kaluguran, at ang mabuting pagpapala ay darating sa kanila.

26 Une réponse honnête est comme un baiser sur les lèvres.

Siya'y humahalik sa mga labi niyaong nagbibigay ng matuwid na sagot.

27 Préparez votre travail à l'extérieur, et préparez vos champs. Ensuite, construisez votre maison.

Ihanda mo ang iyong gawa sa labas, at ihanda mo sa iyo sa parang; at pagkatapos ay itayo mo ang iyong bahay.

28 Ne sois pas un témoin contre ton prochain sans raison. Ne trompez pas avec vos lèvres.

Huwag kang sumaksi laban sa iyong kapuwa ng walang kadahilanan; at huwag kang magdaya ng iyong mga labi.

29 Ne dites pas: « Je lui ferai ce qu'il m'a fait »; Je rendrai à l'homme ce qu'il a fait. »

Huwag mong sabihin, gagawin kong gayon sa kaniya na gaya ng ginawa niya sa akin: aking ibibigay sa tao ang ayon sa kaniyang gawa.

30 Je suis passé par le champ du paresseux, par la vigne de l'homme dépourvu d'intelligence.

Ako'y nagdaan sa tabi ng bukid ng tamad, at sa tabi ng ubasan ng taong salat sa unawa;

31 Voici, elle était couverte d'épines. Sa surface était couverte d'orties, et son mur de pierre a été démoli.

At, narito, tinubuang lahat ng mga tinik, ang ibabaw niyaon ay natakpan ng mga dawag, at ang bakod na bato ay nabagsak.

32 Alors j'ai vu, et j'ai bien réfléchi. J'ai vu, et reçu des instructions:

Ako nga'y tumingin, at aking binulay na mabuti: aking nakita, at tumanggap ako ng turo.

33 un peu de sommeil, un peu d'assoupissement, un petit pliage des mains pour dormir,

Kaunti pang tulog, kaunti pang idlip, kaunti pang paghahalukipkip ng mga kamay upang matulog:

34 alors ta pauvreté viendra comme un voleur et votre volonté en tant qu'homme armé.

Gayon darating ang iyong karalitaan na parang magnanakaw; at ang iyong kasalatan na parang nasasandatahang tao.